آموزه‌های دفاع‌مقدس، موفقیت‌ها و جغرافیای جنگ فقط به تعداد محدودی از شخصیت‌ها،رخدادها و مناطق عملیاتی خاص خلاصه نمی‌شود. اگر این عرصه را از وجود عوامل متعدد و متنوعی که نقش‌آفرین و تاثیر گذار بوده‌اند خالی کنیم، نتیجه آن ثبت و مصادره کردن افتخارات دفاع مقدس به نفع چند مؤلفه محدود و انگشت‌شمارخواهد شد و ممکن است دفاع مقدس دچار آسیب شود.

به گزارش سرویس«فرهنگ حماسه» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در دائره المعارف‌های مختلف جهان، تعاریف مختلفی از «فرهنگ» صورت گرفته است که از جمله آنها می‌توان به عنصر بایستگی و شایستگی، کمال، ترقی مادی و معنوی، کرامت و حیثیت و شرف ذاتی انسان، حیات شایسته و آزادی مسئولانه و عدالت در اجرای حقوق و قوانین اشاره کرد. مروری بر بازه هشت ساله جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نشان می‌دهد جنگ با همه سختی‌هایش، نمودی حقیقی از نوعی فرهنگ است که پایداری و حیات جاودان یک ملت را به واقعیت تبدیل کرده است.

نام این فرهنگ که برگرفته از عاشورا است؛ فرهنگ ایثار و شهادت و فرهنگ دفاع مقدس است که ابعاد مختلف زندگی جامعه را تحت تاثیر قرار داده است.هدفدار بودن و پویایی این فرهنگ موجب شده است تا همه آحاد جامعه نسبت به حفظ و نشر آن کوشا باشند تا مبادا دچار خواسته‌ها و تمایلات نادرست برخی از مروجان یا منتقدان آن قرار بگیرد و دچار «فراموشی» و «تحریف» شود.

در همین رابطه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا باطنی جانشین مدیر حوزه علمیه استان اصفهان می‌گوید: برای روایت رخدادهای دفاع مقدس، باید حتما افرادی آشنا به دفاع‌مقدس از جمله مناطق عملیاتی،زندگی سرداران شهید و رزمندگان فعالیت کنند و این یک ضرورت است.

یکی از بایسته‌های روایتگری مناطق عملیاتی نمادهای دوران دفاع مقدس است. اگر در مناطق عملیاتی جنوب یا غرب حضور یابیم و همراه ما کسی نباشد که بگوید زمانی این مکان‌ها در اشغال عراقی‌ها بود و رزمندگان ما با حماسه‌های ماندگار توانستند این مناطق را از اشغال رژیم بعث خارج کنند اصلا متوجه نخواهیم شد که زمانی در آنجا چنین اتفاقی رخ داده است چرا که بیشتر نمادهای عینی دوران دفاع‌مقدس از بین رفته است. ای کاش بخشی از نمادهای جنگ تحمیلی به عنوان آثار ماندگار عینی دوران دفاع مقدس باقی می‌ماندند. حتی در خرمشهر جز یک موزه نماد دیگر به چشم نمی‌خورد.

دستکاری و بازسازی مناطق عملیاتی باعث می‌شود فضای معنوی مناطق عملیاتی از بین برود چرا که ارزش جبهه ما به ساختمان شیک، سنگ‌کاری شده، کاشی‌کاری شده و یا آسفالت جاده‌ها نبود. ارزش‌ آن به انسان‌های خاکی‌ای بود که خاکی زندگی کردند اما آسمانی شدند. لذا نمادهای مناطق عملیاتی را باید به وضعیت پیشین خودش نزدیک کرد تا زائران به طور مثال سنگرنشینی رزمندگان را در آن شرایط سخت جنگ حس کنند.

در متن کلمه راویان بیان حقایق نهفته است.آنها باید حقایق جنگ تحمیلی را منتقل کرده و از ارائه تحلیل‌های شخصی بپرهیزند چرا که باعث تحریف تاریخ جنگ ‌شده و قضاوت‌ها نسبت به جنگ متعدد و مختلف باشد. گرد و غبار تحریف حقایق جنگ را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

معتقد نیستم که فقط از افراد نشان‌دار و عالی‌رتبه برای روایتگری بهره‌مند شویم. استفاده صرف از فرماندهان عالی‌رتبه برای روایت باعث غفلت از چهره‌های عادی رزمندگان می‌شود. دفاع‌مقدس ما و موفقیت‌های آن در چند نفر خلاصه نمی‌شود. اگر این عرصه را از وجود این رزمندگان خالی کنیم نتیجه آن ثبت و مصادره کردن افتخارات دفاع مقدس به نفع چند نفر انگشت‌شمار می‌شود.

حسن احمدی از جانبازان دوران دفاع مقدس نیز که به عنوان مشاور آموزش و پرورش در حال انجام وظیفه است، می‌گوید: نخستین موضوعی که در روایت‌گری باید به آن توجه خاصی داشت این است که راویان هرگز واقعیت‌های هشت سال جنگ تحمیلی را برای آنکه بر روی مخاطبان تأثیرگذار باشد به هر طریق تحریف نکنند چرا که غلو در بیان روادیدها اگرچه شاید تاثیرگذاری آنی داشته باشد اما ناپایدار است و تنها چند روز در ذهن مخاطبان باقی خواهد ماند بنابراین افراط و تفریط در بیان واقعیت‌های جنگ جایز نیست.

موضوع دیگری که در روایت‌گری باید به آن توجه کرد بهره‌گیری از علم و تکنولوژی در جهت انتقال فرهنگ ایثار و شهادت است چون تحقیق و بررسی‌های جامعه‌شناختی نشان می‌دهد که نسل جدید ارتباط خوبی با این دو مقوله برقرار کرده‌اند بنابراین بهره‌گیری از شیوه‌های نوین برای انتقال مفاهیم هشت سال دفاع مقدس باعث می‌شود به فراخور موقعیت مکانی و زمانی‌ای که دانش‌آموزان در آن قرار دارند، با فداکاری و رشادت رزمندگان آشنا شوند.

این توقع بی‌جایی است که فکر کنیم زائران در مدت کوتاهی بتوانند با هشت سال جنگ تحمیلی ارتباطی تاثیرگذار برقرار کنند. در این صورت است که متوجه می‌شویم تداوم در انتقال مفاهیم جنگ تحمیلی باید اصلی‌ترین محور اردوهای راهیان نور باشد. متولیان اعزام شهروندان به اردوهای راهیان نور نیز باید با انجام کارهای کارشناسی شده بتوانند همواره یاد و خاطره بازدید از مناطق عملیاتی را در وجود دانش‌آموزان زنده و پویا نگه دارند و با توجه به سن و سال و یا جنسیت آن‌ها بسترهای فرهنگی مناسبی را در اختیارشان قرار دهند.

در همین راستا سرهنگ محمد احراری مدیر کل پیشین اداره حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که مهم‌ترین راهکار برای ترویج فرهنگ دفاع‌مقدس و ایثار و شهادت، روایتگری صحیح از حماسه رزمندگان در دفاع مقدس است می‌گوید: کار فرهنگی روایتگری و دفاع مقدس قائل به داشتن خط پایان نیست و ما باید خواسته‌های زائران را تا حدی که می‌خواهند برآورده کنیم. در صورتی که پاسخ مناسبی به سوالات زائران داده باشیم ارزیابی از عملکرد راویان مثبت تلقی خواهد شد.

رزمندگان ما که اکنون در قالب راوی مشغول به انجام وظیفه در حوزه دفاع مقدس هستند در جنگ تحمیلی و در جغرافیای محدودی فعالیت و حضور داشتند. یعنی اینکه از ابتدایی‌ترین نقطه شمالی جبهه‌های حق علیه باطل تا جنوبی‌ترین منطقه که دهانه منطقه «فاو» است را ندیده‌اند. برای اینکه راویان به تمام مناطق عملیاتی جنگ تحمیلی اشراف کاملی داشته باشند طبیعی است که باید دوره‌های آموزشی خاصی را طی کنند. همچنین این دوره‌های خاص هم باید از یک مرکزیت کشوری اداره شود تا به گونه‌ای نباشد که هر کدام از ارگان‌ها و نهادها از نگاه خودشان به مقوله روایت دفاع مقدس بپردازند. در این صورت است که می‌توان به وضوح دریافت که در طول جنگ تحمیلی در هر کدام از مناطق چه اتفاقی رخ داده است. متولی این فعالیت فرهنگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کشور و پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس است.

افرادی که با منویات و دیدگاه‌های کلی نظام آشنا هستند را باید در حوزه دفاع مقدس آموزش دهیم و نباید هر کسی از دیدگاه خودش به مقوله دفاع‌مقدس بپردازد. همچنین باید قدر زمان را بدانیم و جوانان علاقه‌مند به حوزه دفاع‌مقدس را آموزش دهیم. دفاع‌مقدس ما نمایی از فرهنگ عاشورا است و باید آن را بدون هیچ تحریفی به نسل‌های آینده منتقل کنیم. اگر فقط به یک حوزه جغرافیایی دوران جنگ تحمیلی معطوف شویم این کار خطاست بنابراین روایتگری راهیان نور باید در طول سال تداوم داشته باشد.

غلو ممنوع

هشت سال دفاع مقدس همه ابعاد فرهنگی، اعتقادی و سیاسی را در خود گنجانده است و اصلا پسندیده نیست که از طریق انتقال مطالب غیرواقعی با احساسات و عواطف مردم بازی شود. هر آنچه که در هشت سال دفاع مقدس رخ داده است را اگر نقل کنیم ایده‌آل ما خواهد بود. باید منطقی و عقلانی به موضوع روایتگری توجه شود تا تاثیر گذار باشد.

انتهای پیام