ترور «جان اف. کندی»، رییس‌جمهور پیشین آمریکا از جمله رخدادهای سیاسی است که نویسندگان و فیلمسازان بسیاری را وسوسه کرد تا به عرصه ادبیات و سینما پا بگذارند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، روزنامه گاردین در گزارشی که در آستانه پنجاهمین سالروز ترور «جان.اف کندی»، رییس‌جمهور اسبق آمریکا منتشر کرده، به آثار نوشتاری و تصویری اشاره کرده که با الهام از حادثه 22 نوامبر 1963 دالاس تگزاس ساخته شده‌اند. نویسندگان و کارگردانان صاحب‌نامی چون «استفن کینگ» و «الیور استون» از جمله چهره‌هایی هستند که نتوانستند در برابر این سوژه بحث‌برانگیز مقاومت کنند.
به نوشته روزنامه گاردین، ماندگاری ماجرای دالاس در فیلم و کتاب‌های پنج دهه گذشته را می‌توان با تکرار داستان جنگ تروا در ادبیات کلاسیک مقایسه کرد. تنها پدیده‌ای چون هیتلر و ظهور حزب نازی، تاثیری پررنگ‌تر از این رویداد را بر ذهن انسان مدرن برجای گذاشت. در گزارش پیش‌رو به آثار ادبی و هنری می‌پردازیم که هر یک به گونه‌ای طول محور حادثه ترور سی‌وپنجمین رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا ساخته شده‌اند.
** «دان دلیلو» در سال 1988 رمانی را به نام «شیر» (Libra) به نگارش درآورد که قهرمان آن «نیکلاس برنچ»، مسئول بایگانی سازمان سیا بود. وظیفه این شخصیت داستانی، جمع‌آوری و طبقه‌بندی مدارکی بود که به قتل جان اف کندی مربوط می‌شد. رمان‌ها و فیلمنامه‌هایی که با این تم به نگارش درآمدند، نه تنها بر آگاهی مخاطب نسبت به رخداد نوامبر 1963 صحه گذاشته‌اند، بلکه دغدغه‌ای همیشگی را مورد توجه قرار داده‌اند که همه زوایای این جریان سیاسی فاش نشده و بخش‌های حیاتی آن در تاریخ ناگفته باقی مانده است.
** رمان بعدی که حول محور این ترور سیاسی نوشته شده متعلق به «ریچارد کاندون» است و «کاندیدای منچوری» نام دارد. کاندون در این اثر، یک زندانی از جنگ آمریکا کره را در محوریت قرار داده که پس از شست‌وشوی مغزی برای به قتل رساندن رییس‌جمهور آمریکا در نظر گرفته شده است.
«کاندیدای منچوری» در سال 1959 منتشر شد و نسخه هالیوودی آن در 1962 راهی پرده نقره‌ای شد. «فرانک سیناترا» در این اقتباس سینمایی نقش رییس‌جمهور مقتول را ایفا کرد. کاندون که چهار سال پیش از ترور کندی داستان توطئه علیه رییس‌جمهور را قلم زده بود، پس از به وقوع پیوستن این رخداد در دنیای واقعی سعی کرد خود را از هرگونه اتهام در این مورد دور کند، اما مجلات روز با وی همراهی نکردند و تیتر زدند: «کاندیدای منچوری در دالاس»
این رمان‌نویس هم یک دهه بعد در سال 1974 کتاب دیگری با عنوان «زمستان می‌کُشد» را روانه بازار کرد و نظریه‌های مربوط به ترور کندی در دالاس را مورد استهزا قرار داد. این رمان کاندون در سال 1979 تبدیل به فیلمی سینمایی شد.
** به گزارش گاردین، از دیگر نویسندگان شناخته شده که کشته شدن کندی را دستمایه نگارش اثری ادبی قرار داده‌اند، «استفن کینگ» جنایی‌نویس معروف آمریکایی است. کینگ در سال 2011 رمان «63.22.11» را به چاپ رساند، اما نگارش آن را از دهه 1970 آغاز کرده بود.
خالق «مسیر سبز» و «رستگاری در شائوشنگ» در راه نگارش رمانش سه دهه وقفه انداخت تا وقت کافی برای تکمیل پژوهش‌هایش را به دست آورد. «63.22.11» داستان معلمی از شهر مین را روایت می‌کند که با ماشین زمان به اواخر دهه 1950 سفر می‌کند و سعی دارد از ترور رییس‌جمهور کندی توسط «لی هاروی آزولد» جلوگیری کند.
** قتل کندی آنچنان به دنیای ادبیات رسوخ کرد که گه‌گاه اسم این سیاستمدار با نام نمایشنامه‌های معروف شکسپیر گره خورده است. «باربارا گارسون» در سال 1966 نمایشنامه‌ای به نام «مک‌برد» (MacBird) را به نگارش درآورد که در آن با اشاره‌هایی هجوآمیز به شاهکارهای «مکبث»، «هملت» و «ریچارد سوم» شکسپیر، حادثه ترور کندی را روایت کرد. در این اثر رییس‌جمهور «لیندن جانسون» همان «مک‌برد» عنوان کتاب است، چرا که همسر او «بانو برد جانسون» نام داشت و «جان کن اودونک» این نمایشنامه، همان شاه سرنگون شده جان.اف کندی است.
جریان ترور رییس‌جمهور آمریکا همان‌طور که الهام‌بخش نگارش کتاب‌های بسیاری شده در دنیای سینما هم تاثیرگذار بوده و تاکنون چندین فیلم با این موضوع به روی پرده رفته است.
** اولین‌بار در سال 1975 بود که فیلمی مستند از حادثه دالاس از طریق تلویزیون پخش شد. «آبراهام زپرودر» نام تولیدکننده لباس اهل دالاس بود که موفق شد از تیرخوردن کندی فیلمبرداری کند و آن را به قیمت 150 هزار دلار به کمپانی‌های تلویزیونی بفروشد. همین فیلم کوتاه بود که ثابت کرد رییس‌جمهور آمریکا از روبرو تیر خورده است. نیروهای پلیس پس از بررسی بیشتر دریافتند چهار تفنگدار در کمین کندی بوده‌اند.
** «برایان دی‌پالما» در سال 1981 از این جریان استفاده کرد و به گونه‌ای دیگر داستان زپرودر را در فیلم «انفجار» (Blow Out) روایت کرد. «جان تراولتا» در این اثر نقش مسئول ضبط موسیقی را ایفا کرد که به طور تصادفی صدای توطئه‌چینان برای ترور یک کاندیدای ریاست‌جمهوری را ضبط می‌کند.
** یکی از بحث‌برانگیز‌ترین روایت‌های سینمایی ترور کندی، فیلم «JFK» ساخته «الیور استون» است که در سال 1991 اکران شد و جنجال‌های بسیاری به پا کرد. استون با فیلم خود بر دنیای سیاست هم طعنه‌ای تلخ زد و مدعی شد کندی به دلیل منافع نظامی - صنعتی آمریکا سعی در طولانی کردن جنگ با ویتنام داشته است.
** «روی خط آتش» (1993) با بازی درخشان «کلینت ایست‌وود» فیلمی است که داستان قتل کندی را از دید یکی از نزدیک‌ترین افراد به او در دالاس، یعنی محافظ شخصی‌اش به تصویر می‌کشد.
انتهای پیام
نظرات