مرحوم حاج آقا مرتضی فرزند برومند و خلف صالح آیت‌الله عبدالکریم حائری موسس حوزه علمیه قم زهد و تقوا، ساده زیستی، دوری از مظاهر فریبنده دنیا، نادیده گرفتن‏ تشریفات ظاهری و دیگر صفات نیکو را از آن پدربزرگوار به ارث برده بود.

به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) وقتی برگ های تاریخ را ورق می‌زنیم در روز24 جمادی الثانی اتفاقات کوچک و بزرگ زیادی رخ داده است که هجرت علما و بزرگان دینی از میان ما از جمله این حوادث به شمار می‌آید در چنین روزی در سال 1406 مصادف با 25 اسفند 1364 آیت الله شیخ مرتضی حائری از اساتید بزرگ حوزه علمیه فقیه و عارف شیعه به دیار باقی شتافت. به این مناسبت بخشی از زندگانی و سرگذشت این عالم بزرگوار را متذکر می‌شویم:

شیخ مرتضی حائری از تباری پاک

حاج آقا مرتضی، فرزند ارشد آیت الله موسس حاج شیخ عبدالکریم حائری‏ یزدی، روز چهاردهم ذی حجه سال 1334 ه .ق در اراک به دنیا آمد. حاج آقا مرتضی در خاندان علم و فضیلت و تقوا رشد کرد و در تحصیل علم و دانش بسیار کوشا بود، بعد از اتمام‏ دروس مقدماتی، فقه و اصول و فلسفه را نزد استادان شایسته و آیات عظام ‏ چون آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی، آیت الله سید محمدتقی خوانساری، آیت الله سید محمدمحقق داماد، آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حایری، آیت الله ‏سید محمد حجت کوه کمره‏‌ای، آیت الله حاج سید حسین بروجردی و امام خمینی(ره) فرا گرفت.

شاگردی که استاد بزرگان شد

آیت الله حاج آقامرتضی، بیش از 40 سال در حوزه علمیه قم به تدریس سطح و خارج فقه و اصول‏ پرداخت و شاگردان ممتازی تربیت و تحویل جامعه داد. وی در نحوه تدریس کمتر به نقل اقوال دیگر علما می‏‌پرداخت، ولی در تقسیم‏ بندی‏ مطالب و تبیین ادله آن و انتخاب نظر خویش بسیار دقیق و ممتاز بود. بعضی از شاگردانش عبارتند از آیات عظام؛ سید عباس خاتم یزدی، شیخ حسین شب‏‌زنده‏‌دار، شهید محمد مهدی ربانی املشی، محمد محمدی ری‌شهری، حجت‌الاسلام شیخ‏‌محمد حسین امراللهی، میرزا محمدپیشوایی ترک آبادی، شیخ محمد حسین بهجتی، سید علی‏‌آقا محقق داماد، محمد حسین اشعری، سید حسن آل طه و سید صادق حسینی مآب یزدی.

آثار باقیمانده شیخ مرتضی حائری

وی در تقسیم‏‌بندی ‏مطالب و تبیین ادله آن و انتخاب نظر خویش بسیار دقیق و ممتاز بود از جمله آثار ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛ "ابتغاء الفضیله فی شرح الوسیله"،"رساله‏‌ای در نماز جمعه‏"،"کتاب الخمس"،"پرتوی از انوار آسمانی"،"مباحثی در تفسیر سوره حمد"،"رساله‏‌ای در خلل صلاه‏". همچنین از آن استاد ارجمند کتاب‌های چاپ نشده‌ای موجود است که "رساله‏‌ای در نماز مسافر"."رساله‏‌ای در طهارت‏"، "دوره کامل اصول‏» در سه جلد" و همچنین " یادداشت‌هایی به خط خودشان در 135 صفحه. که توسط آیت‏‌الله استادی در دست چاپ‏ است.

ویژگی‌های اخلاقی استاد

با آنکه فقیهی ماهر و مجتهد و استادی ژرف اندیش بود، رساله عملیه ننوشته وهیچ گاه دنبال مرجعیت نبود، حتی برای درس گفتن بر منبر نمی‏‌نشست ‏با آنکه جمعیت‏ شاگردان وی کم نبود، باز پای منبر روی زمین می‏‌نشست و درس می‏‌گفت. مرحوم حاج آقا مرتضی فرزند برومند و خلف صالح مرحوم آیت‌الله‏ موسس زهد و تقوا، ساده زیستی، دوری از مظاهر فریبنده دنیا، نادیده گرفتن‏ تشریفات ظاهری، پرهیز از خلاف گویی و تملق و دیگر صفات نیکو را از آن پدربزرگوار به ارث برده بود.

مکاشفات و صفای باطن

آن عارف فقیه، دارای مقامات معنوی بالایی بودند، خواب‌های‏ صادق و مکاشفات عجیبی داشتند، بعضی از آنها را در یادداشت‌های خودشان ذکر کرده‏‌اند. یک نمونه آن چنین است که خود نگاشته‏‌اند: «در سفر دوم که به مشهد مقدس خدمت‏ صدیق محترم آقای حاج آقا مجتبی اراکی رفتم، ایشان حقیر را به خانه برد و نگذاشت ‏با جناب آقای محمدی در مدرسه سلیمان‏ خان زندگی کنم و در خانه ایشان بودم‏ که خواب بودم و از حضرت ابی‌الحسن الرضا(ع) حاجتی‏ خواسته بودم. از خواب که بلند شدم، دیدم به دیوار جواب آن به طریق اجمال که‏ موکول به اراده حق متعالی نموده بود، نوشته شده است پس از دیدن محو شد».

مبارزه با انحرافات و دفاع از اعتقادات

از خصوصیات آشکار آن عالم وارسته این بود که هیچ گاه در مبارزه با انحرافات و کج‌روی‏‌ها سستی نشان نمی‏‌داد و در مقام نهی از منکر و دفع بدعت‌ها و خلاف‌ها شجاع بود. در زمان حکومت طاغوت، با قوانین ضدخدایی شاه معدوم به طورمحسوس مخالفت می‏‌کرد و رسما در صف مبارزان و مخالفان‏ رژیم قرار داشت. حاج آقا مرتضی بعد از دستگیری امام خمینی(ره) همراه علمای دیگر قم اعلامیه‏‌های‏ مشترکی در تایید نهضت ایشان امضا کرد و پس از پیروزی انقلاب‏ اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضاء مجلس خبرگان قانون اساسی انتخاب شد و در آن‏ مجلس حضور یافت.

پیام امام خمینی(ره) به مناسبت رحلت شیخ مرتضی

امام خمینی(ره) نیز برای این عالم بزرگوار احترام ویژه‏‌ای قائل بود و در پیامی‏ وی را چنین ستود: "ایشان در علم و عمل بحق خلف بزرگوار مرحوم آیت‌اللَّه العظمی، استاد معظم، حضرت آقای حاج شیخ عبد الکریم - رضوان اللَّه تعالی علیه- بودند. «و کَفَی بِهِ شَرَفاً و سَعَادة»

این جانب از اوایل تأسیس حوزه علمیه پر برکت قم، که به دست مبارک پدر بزرگوارشان تأسیس شد و موجب آن همه برکات شد، آشنایی با ایشان داشته؛ و پس از مدتی از نزدیک معاشر و دوست صمیمی بودیم؛ و در تمام مدت طولانی معاشرت جز خیر و سعی در انجام وظایف علمیه و دینیه از ایشان مشاهده ننمودم. این بزرگوار علاوه بر مقام فقاهت و عدالت، از صفای باطن به طور شایسته برخوردار بودند؛ و از اوایل نهضت اسلامی ایران، از اشخاص پیشقدم در این نهضت مقدس بودند*".

پایان عمر پرفروغ استاد در 24جمادی الثانی

مرحوم آیت‌الله حاج آقا مرتضی حائری پس از عمری تلاش و کوشش در راه احیای‏ دین مبین اسلام و تربیت‏ شاگردانی والامقام دچار کسالت قلبی شده و این موجب‏ گردیده بود گاهی در کار تدریسشان وقفه‏‌ای به وجود آید. اما عنایت و توجه واهمیت درس برای ایشان به اندازه‏‌ای بود که با همان حال مریضی به خود اجازه‏ نمی‏‌دادند که درس را تعطیل کنند. بالاخره در شب 24 جمادی الثانی‏1406 مصادف با 25 اسفند 1364 روح پاکش به ملکوت‏ اعلی پیوست. پیکر پاک آن زاهد عالم در صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) پس از اقامه نماز توسط آیت الله حاج سید محمدرضاگلپایگانی(ره) و پایین پای پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.

روحشان شاد یادشان گرامی.

قسمتی از پیام امام خمینی به مناسبت رحلت آیت الله حائری ره

برگرفته از انتشارات حوزه علمیه

انتهای پیام