آمار مربوط به سفرهای نوروزی در نشست تخصصی انجمن علمی متخصصان گردشگری و دانشگاه علم و فرهنگ در حالی که نمایندگان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، نیروی انتظامی و وزارت راه در آن حضور نداشتند، تحلیل و ارزیابی شد تا ضمن یافتن راه حلی برای پیامد منفی سونامی سفرهای نوروزی، پیشنهادهای تهیه‌ی سیستم آمارگیری این سفرها نیز بررسی شود.
به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، هاشمی - رییس دانشکده‌ی علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ - در ابتدای این نشست با بیان این‌که از مسوولان اصلی سفرهای نوروزی از جمله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دعوت شده بود تا در این نشست تخصصی و هم‌اندیشی حضور داشته باشند، ولی آن‌ها این دعوت را لبیک نگفتند افزود: امیدواریم نیامدن آن‌ها به‌دلیل گرفتاری‌های کاری باشد نه مسائل دیگر.
محمدحسین ایمانی خوشخو - سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ و رییس انجمن علمی گردشگری ایران - نیز پس از آن‌که اخباری از آمارهای نوروزی نمایش داده شد، اظهار کرد: سفرهای نوروزی یک پدیده‌ی مهم است که اگر در دیگر کشورها اتفاق بیفتد به‌گونه‌ای آن را مدیریت می‌کنند که تبعات اقتصادی آن تا پنج شش ماه بعد هم اثر بگذارد، ولی ما تا به حال چه استفاده‌ای از آن کرده‌ایم؟ البته نباید زحمات دست‌اندرکاران را نادیده گرفت، ولی باید توجه کنیم که چگونه با این پدیده روبه‌رو شده‌ایم.
او در ادامه سخنانش با تمرکز بر محور اقتصادی گردشگری، بیان کرد: اگر این محور از گردشگری حذف شود خیلی توجیه ندارد چون معتقدیم گردشگری یک بخش مولد و درآمدزاست برای همین به آن «صنعت» گفته می‌شود.
وی همچنین با بیان این‌که در سفر، دو موضوع تقاضا و عرضه مطرح است ادامه داد: سفرهای نوروزی مشکل تقاضا ندارند بلکه مشکل، مدیریت تقاضا و عرضه است. در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هر کسی آماری از سفرهای نوروزی بدون آن‌که تحلیلی درباره‌ی آن شود، می‌دهد. معلوم نیست این آمارها از کجا آمده‌اند و چه مسأله‌ای را حل می‌کنند. مگر نباید آمار ابزاری برای برنامه‌ریزی باشد، این آمارها بیشتر فضا را آشفته و مبهم کرده‌اند.
ایمانی گفت: البته ما اصل آمارها را زیر سوال نمی‌بریم برخی اصطلاحات گردشگری مانند «نفرسفر» هستند که کار را خراب کرده‌اند چراکه ما در شاخص‌های بین‌المللی واژه‌ای به نام «نفرسفر» نداریم. در دنیا دو شاخص GTP و NTP وجود دارد؛ سفرهایی را که از جمعیت کشور بیشتر می‌شوند GTP و آمار مربوط به مردمی را که حداقل یک سفر رفته‌اند و میزان آن از جمعیت کشور کمتر است NTP می‌گویند.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: واژه‌ی «نفرسفر» برای نشان دادن رشد و اهمیت معمولا در کشور ما استفاده می‌شود در حالی که این یک رویکرد غیرعلمی است و بدتر از همه، آن را نشانه‌ی موفقیت می‌دانیم.
او در ادامه‌ی سخنانش به مشکل مدیریت عرضه در بخش سفرهای کشور اشاره و اظهار کرد: در ستاد تسهیلات سفر مسوولان دور هم جمع می‌شوند تا بخش تقاضا را مدیریت کنند و کسی با عرضه کار ندارد چون آن‌قدر حجم تقاضا بالاست که همه می‌خواهند به این برسند که چطور می‌توانند آن را مهار کنند.
ایمانی معتقد است: سفرهای نوروزی به سیل تبدیل شده‌اند و مسافران به جای تجدید قوا، خسته و ناراضی از سفر برمی‌گردند و مقاصد هم از آمدن مسافران خوشحال نیستند.
وی در ادامه گفت: ما در بخش عرضه با مشکلات بسیاری مواجه هستیم مثلا معلوم نیست آمار اقامت شبانه در نوروز را در حالی که 205هزار تخت در کل کشور ثبت شده است از کجا آورده‌اند. علاوه بر این، 60 درصد میانگین این ظرفیت در نوروز اشغال شده بود!
سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ افزود: مسوولان به هیچ‌وجه اجازه ندارند به این جریان، «سفر» یا «گردش» بگویند چون طبق تعاریف، این اتفاق نیفتاده و این فقط یک جابه‌جایی ساده است و اصلا سفر انبوه و مدیریت سفر در آن مطرح نیست.
او سپس به جای خالی درآمد کسب‌شده از مسافران در طول تعطیلات نوروزی اشاره و اظهار کرد: ما باید از کجا این درآمد را به‌دست آوریم؟ به‌شدت مشکل آمار داریم. با توجه به فرهنگ ایرانی معمولا این هزینه پایین است چون ما معتقدیم در سفر هرچه پول کمتر خرج کنیم موفق‌تر بوده‌ایم. البته مرکز آمار هم برای بهار 1391، 40هزار میلیارد ریال هزینه‌ی سفر اعلام کرد، ولی معلوم نیست این آمار را از کجا آورده‌اند و بسیار هم قابل توجه است.
رییس انجمن علمی متخصصان گردشگری همچنین با اشاره به آمار چندصد میلیونی بازدید از موزه‌ها و آثار تاریخی، گفت: مگر ظرفیت محوطه‌ها و موزه‌های تاریخی چقدر است که این جمعیت به‌طور فشرده امکان بازدید از آن‌ها را داشته‌اند؟! اگر این آمارها درست باشد تا چند سال دیگر اثری از آثار تاریخی باقی نمی‌ماند.
او در عین حال تأکید کرد: باید بازده سرمایه در بخش گردشگری محاسبه و سهم گردشگری در اقتصاد کشور مشخص شود چراکه ما در این بخش‌ها مشکلات بسیاری داریم. مسائل مطرح‌شده نشان می‌دهد در فضای مدیریت کشور جای پایینی برای اقتصاد گردشگری دیده‌ایم برای همین لازم است مسوولان در این مجامع شرکت کنند و حرف‌های متخصصان را بشنوند و راهکار بگیرند. امیدواریم فاصله‌ی زیاد بین مدیریت بخش گردشگری و علمی از بین برود.
ایمانی در ادامه سخنانش گفت: تا زمانی که نگاه اقتصادی درستی به گردشگری نداشته باشیم باید یقین داشته باشیم که فشار تقاضا سبب می‌شود عطای آن را به لقایش ببخشیم چون هزینه‌ی این کار بسیار بالا است و عقل حکم می‌کند که هرچه هزینه‌اش بالا بود کنار گذاشته شود.
او سپس پیشنهاد تشکیل یک کارگروه اقتصادی با حضور کارشناسان و نمایندگان دستگاه‌های مختلف در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را مطرح کرد و افزود: پیش از آن‌که سفرهای نوروزی به پدیده‌ای «خانمان برانداز» تبدیل شود باید این کار را انجام دهیم.
در ادامه‌ی این نشست، ناصر کرمی - کارشناس حوزه‌ی گردشگری و عضو انجمن علمی متخصصان گردشگری - با اشاره به آمارگیری سفر در سال‌های گذشته و همچنین آمار 138میلیون نفر جابه‌جایی که برای تعطیلات نوروز امسال اعلام شد گفت: این رقم یک پدیده‌ی واقعی است نه آمار واقعی که نوع مدیریت ما را در صنعت گردشگری نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین مشکل آن فقر دانش است. لازم است بررسی شود چه تعداد از این افراد مسافر واقعی بوده‌اند و انگیزه‌شان از سفر چه بوده است چراکه در دنیا 250 مدل انگیزه‌ی سفر تعریف شده و فقط یک مدل آن در تعریف سفر می‌گنجد که آن هم مسافرت برای تغییر حال و هوا است.
وی با اشاره به تفاوت بین گردشگری و صنعت گردشگری ادامه داد: مسافری که حداقل 50 درصد هزینه‌هایش را هنگام سفر سرمایه‌گذاری کند در تعریف صنعت گردشگری می‌گنجد و مسافر صنعتی، شخصی است که به ازای 150 کیلومتر فاصله از مبدأ، یک شب اقامت در مقصد داشته باشد. بنابراین باید بررسی شود که چند درصد مسافران نوروزی 50 درصد از سرمایه‌گذاری‌های‌شان در گردشگری بوده است. در واقع، باید 138میلیون نفر الک شوند.
کرمی به روش آمارگیری سفر در کشور اشاره کرد و گفت: در هر 100 کیلومتر، یک پاسگاه برای شمارش وجود دارد که مثلا در جاده‌ی مشهد اگر 10 پاسگاه باشد هر خودرو با چهار نفر سرنشین در رفت و برگشت 80 نفر شمرده می‌شود.
این کارشناس گردشگری همچنین به وضعیت برنامه‌های گردشگری در کشور اشاره و اظهار کرد: متوسط برنامه‌های جامع گردشگری 5 تا 10 ساله است در بسیاری از کشورها هم وزیر گردشگری، طولانی‌ترین مدت مدیریت را دارد در حالی که در ایران، مسوول مربوط در این حوزه هشت‌بار تغییر کرده، کسی که چند ماه آمده است چگونه خود را متولی افزایش تعداد گردشگران می‌داند؟! اگر این آمارها درست است متولی آن کیست؟
او سپس به تناقض میان آمار سفرها و ظرفیت شهرها اشاره کرد و گفت: شهر کوچکی مانند قزوین اگر 40میلیون مسافر داشته باشد که به فرض هر نفر یک کیلو زباله تولید کرده باشد با 40میلیون کیلو زباله چه کرده است؟
وی تأکید کرد: باید برآیند اقتصادی سفرهای نوروزی و هزینه‌ی محیطی آن‌ها مشخص شود. این‌ها اعدادی است که برای برنامه‌ریزی به آن‌ها نیاز داریم تا متوجه شویم سفرهای نوروزی پدیده‌ای مثبت است یا منفی؟ رشد آن چگونه است یا بهتر است کنترل شود یا گسترش یابد؟
کرمی در عین حال گفت: اگر مسوول بعدی آمد و خواست رقم 138میلیون نفر را با 30 درصد رشد برای سال بعد اعلام کند حداقل یک شاخص رسمی 5 / 7 میلیون نفر مسافر صنعتی نوروز را که براساس برآیندهای سال 1376 تا کنون به‌دست آمده است در نظر بگیرد.
به گزارش ایسنا، مومنی - نماینده‌ی جمعیت هلال احمر - نیز در این نشست با اشاره به حضور کم‌رنگ پلیس راهنمایی و رانندگی در تعطیلات نوروز امسال، گفت: حضور هلال احمر و اورژانس در تعطیلات نوروزی امسال پررنگ بود و شاید بتوان دلیل افزایش تلفات جانی نوروز امسال را حضور کم‌رنگ پلیس دانست. اگر دستگاهی اعلام کرده که تلفات جاده‌یی امسال کاهش یافته است آن را به‌صراحت رد می‌کنم چون براساس آمار در اختیار، این تلفات و حوادث در نوروز امسال رشد چشمگیری داشته است.
او سپس استان‌های اصفهان، مازندران و فارس را از جمله مناطقی دانست که بیشترین حوادث جاده‌یی را در نوروز داشته‌اند و ادامه داد: ما آمار تلفات جاده‌یی، مسیرهای حادثه‌خیز و خودروهایی را که بیشترین تصادف‌ها را داشتند در اختیار داریم و آماده‌ایم آن‌ها را اعلام کنیم، ولی لازم است مسوولان مربوط این آمارها را بخواهند و از آن استفاده کنند.
مومنی همچنین به وضعیت اسف‌بار اسکان اضطراری در تعطیلات نوروزی اشاره کرد و افزود: وزارت نفت امسال خیلی ضعیف عمل کرد برای نمونه، ما ساعت دو نیمه‌شب در یکی از جاده‌ها، خانواده‌ای را پیدا کردیم که بنزین تمام کرده بود در حالی که کار هلال احمر تحویل دادن بنزین در جاده‌ها نیست. اگر می‌گوییم مردم مسافر بروند باید کمبودهای آن‌ها را هم جبران کنیم.
خالدی - مدیر امداد نوروزی در اورژانس - نیز با ارائه‌ی توضیحاتی درباره‌ی لزوم توجه به سلامت و بهداشت پیش‌بیمارستانی در سفرهای نوروزی در ادامه این نشست گفت: اورژانس کشور در تعطیلات نوروزی، 180هزار و 439 مأموریت داشت که البته عدد دقیقی از این‌که چند درصد از این افراد گردشگر بودند نداریم و این نشست، تلنگری برای ما است که ما این آمارها را تفکیک کنیم تا در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم قابل استفاده باشد.
انتهای پیام
نظرات