جنگ شیمیایی عراق علیه ایران در تاریخ قرن بیستم به پاورقی تبدیل شد این در حالی است که باید در متن قرار می‌گرفت...

جلسه نقد و بررسی کتاب «جنایت جنگی»، عصر روز گذشته با حضور جمعی از پژوهشگران حوزه دفاع‌مقدس و سردار «محمدباقر نیکخواه بهرامی» نویسنده این کتاب و جمعی از جانبازان شیمیایی در «موزه صلح تهران» برگزار شد.

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ حماسه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در ابتدای این جلسه، سردار محمدباقر نیکخواه بهرامی که از سال 64 به بعد فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) را بر عهده داشته است،درباره کتاب «جنایت جنگی» توضیح داد: نگارش اولیه این کتاب از سال 1378 آغاز شد و پس از 12 سال در سال 1390 به چاپ رسید. یکی از دلایل تاخیر در چاپ این کتاب این بود که چند سال بعد از آغاز نگارش اولیه،مجموعه گزارش‌های عینی که به صورت روزانه از فرماندهان تیپ و گردان‌ها در هنگام جنگ تحمیلی جمع‌آوری ‌کرده بودم، مفقود شدند.

وی خاطرنشان کرد: هنگامی که مجموعه گزارش‌ها و مشاهدات را جمع‌آاوری می‌کردم، آن‌ها را به صورت روزانه، نوبه‌ای، ماهانه و فصلی همراه با فیلم و عکس به تهران ارسال می‌کردم و پس از بازبینی در تهران در اختیار صدا و سیما، خبرگزاری‌ها و وزارت خارجه قرار می‌گرفت. همچنین برای اینکه این کتاب کاملا در بیان گزارش‌ها کامل و درست باشد آن را با اطلاعات سازمان ملل که حدود 12 هزار برگ سند هستند و در مجموعه‌ای 10 جلدی با عنوان «جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان» مطابقت دادم تا کاملا مستند باشد. علاوه بر این،با منابع داخلی مانند خبرها و گزارش‌هایی که بر روی سایت خبرگزاری‌ها ارسال می‌شد و صدا و سیما نیز آن‌ها را پخش می کرد مطابقت دادم. حتی اگر هنگامی که خبری یا گزارشی را بر روی سایت داخلی یا خارجی مشاهده ‌کردم آن را با ذکر منبع در این کتاب آورده‌ام.

این فرمانده دوران دفاع مقدس بیان کرد: هدف از نگارش این کتاب در مقدمه آن آمده است اما از موضوع‌های اصلی‌ای که در این کتاب به چشم می‌خورد می‌توان به ترسیم چگونگی جنگ در سه بعد حملات نظامی، حملات به غیرنظامیان و به صورت مستقل به عملیات‌های شیمیایی که در اصطلاح به آن جنگ‌های غیرمتعارف یا نوین گفته می‌شود، اشاره کرد.

همچنین نمایش ابعاد جنگی مانند بعد سیاسی،ترسیم حمایت‌های کشورها و شرکت‌های خارجی در بیان مظلومیت کشورمان در طول هشت سال دفاع مقدس از جمله سرفصل‌های موجود در این کتاب هستند.

نیکخواه بهرامی

سردار نیکخواه بهرامی یادآور شد: یکی از ویژگی‌های جنگ‌های شیمیایی آن است که آسیب‌ بسیار زیادی به کشوری که مورد هجوم قرار گرفته است، وارد می‌کند و رزمندگانی که می‌خواهند در مقابل آن ایستادگی کنند باید از روحیه بسیار بالایی برخوردار باشند چرا که همانگونه که می‌دانیم از جمله نام‌هایی که برای سلاح‌های شیمیایی به کار می‌برند می‌توان به «سلاح اتمی فقرا»، «خواهرخوانده بمب اتم» و «قاتل خاموش» اشاره کرد.

به گزارش ایسنا، در ادامه این جلسه، دکتر شهریار خاطری- منتقد- گفت: چند سال پیش که برای برگزاری مراسمی به کشور ژاپن رفته بودم، یکی از پژوهشگران گفت که متاسفانه جنگ شیمیایی عراق علیه ایران در تاریخ قرن بیستم به پاورقی تبدیل شد این در حالی است که باید در متن قرار می‌گرفت. یکی از ویژگی‌های کتاب «جنایت جنگی» این است که در رابطه با سلاح‌های کشتار جمعی و به خصوص سلاح‌های شیمیایی نوشته شده است. تاکنون کتاب‌های بسیار اندکی در این رابطه به چاپ رسیده‌اند بنابراین حساسیت‌های بسیار زیادی روی اینگونه آثار وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این، هنگامی که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس این کتاب را به چاپ رسانده است نشان دهنده اهمیت کتاب و قابل استناد بودن به اینگونه منابع است به همین دلیل تیمی فوق‌العاده حرفه‌ای و با تجربه در بازخوانی و ویرایش آن تلاش کرده‌اند.

دکتر خاطری در پایان سخنانش با اشاره به برخی از اشتباهاتی که در این کتاب به چشم می‌خورد،گفت:از جمله ایرادهایی که در کتاب دیده می‌شود می‌توان به اشکالات ویرایشی، به کار بردن نادرست برخی از اسامی افراد،‌شرکت‌ها و وجود برخی از واژه‌های انگلیسی به صورت غلط، اشکالات رفرنس نویسی، به کار بردن مباحث تخصصی در حوزه پزشکی، بیان ذکر حوادث بدون منبع موثق و در نهایت تصاویر دلخراش آخر کتاب اشاره کرد چرا که عکس برخی از شهدا که به صورت فجیع به شهادت رسیده‌اند از نظر اخلاق در پژوهش و به کار بردن در کتاب‌های پژوهشی ضروری نیست. با این حال این کتاب یک قطعه از پازل تاریخ‌نگاری جنگ تحمیلی ایران را پر کرده است و می‌تواند برای همه پژوهشگران یک رفرنس موثق و قابل استناد باشد.

به گزارش ایسنا،‌سومین منتقد این کتاب، سردار بهروز اثباتی بود.

وی با بیان خاطره‌ای از نیکخواه بهرامی و تاثیرگذاری وی بر خودش، درباره محاسن کتاب «جنایت جنگی» گفت: قدم و قلمی که ایشان برای گردآوری و نگارش این کتاب به کار برده است بسیار تاثیرگذار و قابل توجه است و از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به سعی ایشان در چارچوب مسایل شیمیایی و قلم سلیس و روان اشاره کرد. همچنین ویژگی برتر این کتاب این است که بدون هرگونه تعصب نگارشی به چاپ رسیده است. در نهایت نیز کتاب‌سازی و اصول ساخت آن در ترکیب رنگ‌ها و فصل‌بندی و نوع تدوین کتاب بسیار قابل توجه است اما این کتاب در برخی از موارد دچار ضعف‌هایی است. همانگونه که سردار بهرامی در ابتدای سخنانش اشاره کرد، این کتاب کاملا گزارشی نوشته شده است که باعث می‌شود امکان بحث و نقد و تحلیل را بگیرد. اگر کتاب به صورت روایتی و تاریخ‌نگاری نوشته می‌شد بسیار عالی بود.

اثباتی

وی ادامه داد: مهمترین اشکال این کتاب حجم بسیار زیاد آن(550) است. در ادبیات نگارشی مدرن باید کمیت را کاهش داد چرا که مخاطب فرصت چندانی برای خوانش کتاب ندارد؛ علاوه بر این، از آنجایی که کتاب رویکرد گزارشی دارد مطالب دائما برای مخاطب تکرار می‌شود چرا که کتاب عملیات‌محور است و جنس گزارش هر عملیات یکی است. همین، موجب می‌شود تا مخاطب دچار نوعی خستگی شود. همچنین الفبای بصری بدی که در انتهای کتاب آورده شده است برای مخاطب کتاب، زیاد جالب نیست. در نهایت در فصل 12 کتاب که فصل جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است هیچ مطلب جدیدی به چشم نمی‌خورد و باز هم تقریبا همان مطالب موجود در متن تکرار شده است.

به گزارش خبرنگار ایسنا، کتاب «جنایت جنگی» مشتمل بر 12 فصل است که از جمله عناوین این فصل‌ها می‌توان به تاریخچه جنگ‌های شیمیایی، عوامل شیمیایی و کاربرد آن‌ها در جنگ‌ها، عراق و دستیابی آن به سلاح‌های شیمیایی، کاربرد سلاح‌های شیمیایی از دوره اشغال تا ورود ایران به خاک عراق، بمباران شیمیایی در عملیات خیبر و اقدامات دیپلماتیک ایران و ... اشاره کرد.

این کتاب توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است.

انتهای پیام