آرشه پاشنه روی سنگفرش قدیمی با تم آوای زبانی از خانواده آریایی و واژگان دری که هرکدام با طنینی خاص فضا را پر می‌کند همراه با تلفیق نوای هفتگی ناقوس‌ها، چهارصد سال است که گوشه جنوبی اصفهان است.

همان جایی که به قول موسس گروه کر" داتو"، مردمش موسیقی را در ژن خود دارند و هرکجا که رفته‌اند این هنر را با خود برده‌اند از جمله ایران که بسیاری از ارامنه‌اش در صف هنرمندان ایستاده‌اند‌ از سینما، تئاتر تا نقاشی و به ویژه موسیقی که برگ‌های تاریخ نیز گواه این مدعاست.

به گزارش خبرنگار فرهنگ وهنر ایسنا- منطقه اصفهان، شاید سنگ قبری منقش به عبارت "تارساز شهیر ایران"در قبرستان ارامنه در آغوش کوه صفه اصفهان شاهد خوبی باشد، قبری که متعلق است به یکی از بزرگترین تار سازان ایران یعنی " آوانس آبکاریان" معروف به یحیی خان.

"یحیی اصول کار با چوب را از دوران کودکی در کارگاه پدر و عموی خود خاچیک و هامبارسون فرا گرفته و با توجه به نبوغ سرشار و دید دقیق زیبایی شناسانه‌اش ؛ ترکیب اصول و معیارهای تارهای استاد فرج الله و با سلایق عالی خودش تارهایی ساخت که چه قبل و چه بعد از او نظیر آن دیده نشده است.

یحیی اولین سازنده‌ای بود که از ابتدای کار روند کیفی ثابت و مستمری ( به اصطلاح امروز : استاندارد) را برای خود در نظر گرفت. تمام تارهای باقی مانده از او حتی از نظر کوچکترین معیارها و اندازه‌های فنی و الگو احتلاف چندانی با هم ندارند و این امریست که بیشتر از یک کارخانه با تکنولوژی مدرن انتظار داریم و نه از یک سازنده در کارگاه کوچک و ابتدایی خود."(به نقل از فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره 45 )

نمونه‏‌هایی از تارهای ساخت استاد یحیی هم اکنون در موزۀ کلیسای وانک جلفا نگه‏داری می‏‌شود. هرچند غرفۀ ساز موزۀ کلیسای وانک یاد آور هنرمندان دیگری چون "ملکوم‏خان" نیز هست.

ملکوم‏خان یا ملکوم تارساز از دیگر هنرمندان تارساز جلفای اصفهان نیز است که پس از فوت استاد یحیی سازهای نیمه‏‌کارۀ وی را به دقت و با حساسیت هر چه تمام‏تر به اتمام رساند.

از دیگر استادان فن می‏توان به یحیای اول، سنتورساز، مارکار اصفهانی و مگردیچ تارساز اشاره کرد ودر واقع موسیقی و ملزوماتش همیشه در میان ارامنه جایگاه خاص داشته است از ساخت ساز تا موسیقی و نت و آواز، آوازی که به قول "هامیک الکساندریان"، کارشناس ارشد رهبری کر و رهبری ارکستر سمفونیک و موسس گروه کر داتو جزلاینفک زندگی ارامنه است زیرا هم در بخش مذهبی جز پندهای کشیش بقیه دعاها همراه با آواز است هم در زندگی شخصی و خانوادگی آواز با زندگی ارامنه نزدیکی خاصی دارد و آنها در هر مراسمی آواز می‌خوانند.

شاید همین علاقه است که باعث ایجادگروه‌های کر(آواز دسته جمعی) در میان ارامنه شده است وحتی پایه‌گذار نخستین گروه کر، فردی ارمنی بنام "ِاولین باغچه‌بان" است که به همراه منیره وکیلی، حشمت سنجری، فاخره صبا و چند هنرمند دیگر از پایه‌گذاران اپرای ایران و تالار رودکی شدند.

همان گروهی که به گفته الکساندریان قدیمی‌تر از گروه چهل ساله کومیتاس کلیسای وانک است گروهی که یکی از سه گروه فعلی کر کلیساهای اصفهان است و هفته‌ای دو بار در کلیساها برنامه اجرا می‌کنند و شامل گروه کومیتاس (این اسم برگرفته از نام مشهورترین آهنگساز و موسیقیدان ارمنی، سوقومون سوقومونیان معروف به کومیتاس است)،گروه زنان بزرگسال و داتو(نام کلیسایی درارمنستان به معنی به او بال فرشته بده) که در سال 1999 میلادی به حمایت خلیفه گری کلیسای وانک جلفای اصفهان توسط هامیک الکساندریان و به گفته خودش باحضور جوانان پایه گذاری شد. تا ارامنه برای اجرای مراسم مذهبی و جشن‌ها و... با مشکلی مواجه نباشند و رفاقت و رقابتی بین آنها جاری شود.

الکساندریان آوای پیانو و آواز را درخانه ارامنه جزی لاینفک می‌داند و می‌گوید: اگر در کوچه‌های شهرهای ارمنستان سری بزنید و مهمان خانه‌هایشان شوید. این عجین بودن موسیقی و زندگی را در خانه‌های ارامنه درک خواهید کرد همانگونه که در خانه‌های محله قدیمی جلفای اصفهان.

اگرچه در صحبت الکساندریان هنگام صحبت از ارمنستان شوری خاص است و با لحنی عاشقانه صحبت کرد و آن را وطن خود می‌داند اما وقتی صحبت از اصفهان می‌شود نوعی عشق و علاقه هنرمندانه در نگاهش موج می‌زند او معتقد است هر که در این شهر بزرگ شود حتما هنر را با تمام وجودش درک خواهد کرد زیرا اصفهان به واسطه تاریخش، ساختمان‌هایش و فضای شهریش نا خود اگاه روح را به سمت هنر می‌کشاند و نمی‌تواند از هنر دور باشد.

هرچند او مدرس موسیقی به ویژه پیانو است معتقد است این روزها جوانان برای رسیدن به پول موسیقی را فرا می‌گیرند وکمتر کسی فقط عاشقانه موسیقی را فرا می‌گیرد.

او پیانو را هم در ردیف آواز در میان ارامنه می‌داند و معتقد است این ساز بخشی از فرهنگ ارامنه است و آنها را ناخود اگاه به سوی خود می‌کشاند همان گونه که این ساز او را به سمت خود کشانده است.

او "دیانا غازاریان" را یکی از پیشکسوتان آموزش پیانو در اصفهان معرفی می‌کند و معتقد است سختی فرا گیری و دور بودن این ساز از فضای سنتی ایرانی مانع شده تا افراد زیادی به سمت این ساز کشیده شوند اما در میان ارامنه جایگاه خوبی دارد.

موسس گروه داتو یکی از دلایل این ارتباط را کاربرد این ساز در مراسم دینی می‌داند و می‌گوید اگر بخواهید این پیوند را احساس کنید باید این روزها که سال نو مسیحی اغاز می‌شود به خانه‌های ارامنه سر بزنید.

این مدرس موسیقی که با بزرگان زیادی روی صحنه برای اجرا می‌رود علاقه‌مند است گروه‌های کر برای همه جدای از حنبه مذهبی برنامه اجرا کنند همان گونه که زمانی در دانشگاه اصفهان برنامه داشته‌اند .

الکساندریان دوست دارد که مردم موسیقی را فقط جهت رقص و شادی ندانند و با این نگاه به آن توجه کنند که باعث بالندگی فکر و ایجاد ارامش در جامعه می‌شود.

انتهای پیام