در همایش بین‌المللی "فلسفه دین معاصر"، نشستی با حضور صاحب‌نظران و اساتید دانشگاه با موضوع "جایگاه مفهوم خدا در الهیات اخلاقی کانت" و "پرسشی درباره مفهوم عقلانیت باورهای دینی" برگزار شد.

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حسین هوشنگی استاد گروه فلسفه دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به بحث جایگاه مفهوم خدا در الهیات اخلاقی کانت، خاطرنشان کرد: از نظر کانت الهیات معرفت نظامند به خدا و اوصاف الهی است. او الهیات را در مرحله نخست به وحیانی و عقلی و سپس الهیات عقلی را به متعالی، طبیعی و اخلاقی تقسیم می‌کند.

وی ادامه داد: در الهیات متعالی با تکیه بر مفاهیم محض به شناخت خدا به مثابه مبداء،‌ اول، علت ماسوا و واحد مطلق نائل می‌آییم که این الهیات مبتنی بر برهان وجودی است.

این استاد فلسفه با بیان این‌که «در الهیات طبیعی خدا از طریق وجوه خاص آدم، تجربه یا وجوه عام عالم شناخته می‌شود» گفت: برهان طبیعی، الهیاتی و جهان شناختی مبنای این الهیات را تشکیل می‌دهد.

هوشنگی با اشاره به این‌که «الهیات اخلاقی صرفا براساس ملاحظات عملی و اخلاقی و بر مبنای قرآن اخلاقی به خدا می‌پردازد» افزود: بر این اساس الهیات اخلاقی خدا را به عنوان ایده‌آل اخلاقی و موجودی عادل و حکیم و مانند آن مورد شناسایی قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: اگر حاصل الهیات متعالی، خدا به عنوان موجود اخلاق و اول و حاصل الهیات طبیعی خدا به عنوان کامل‌ترین و جمیع صفات کمال باشد، الهیات اخلاقی خدا را به عنوان خیر اعلاء معرفی می‌کند.

در ادامه این نشست قاسم پورحسن، استاد و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی با طرح پرسشی درباره مفهوم عقلانیت باورهای دینی، گفت: از سده هفدهم به بعد انتقادات نیرومندی به مبناگروی و الهیات طبیعی صورت گرفت که این امر به ظهور دیدگاه دلیل‌گرایی که بر عقلانیت افراطی در توجیه باورهای دینی تاکید داشت، منجر شد.

وی با اشاره به این‌که «دو پرسش اساسی در تحلیل مفهوم عقلانیت وجود دارد» خاطرنشان کرد: ‌پرسش اول این است که معنای دقیق عقلانیت چیست؟ و پرسش دوم به کفایت باز می‌گردد یعنی چه مقدار از دلیل گزاره‌ای می‌تواند کافی تلقی شود.

پورحسن ادامه داد: برخی اعتقاد دارد منظور ازعقلانیت این است که مجموعه‌ای از شرایط وجود دارد که هر کدام از این شرایط به تنهایی شرط لازم و همگی شرط کافی عقلانیت باور دینی است.

این استاد دانشگاه علام طباطبائی همچنین با بیان این‌که «این تصور اشتباه است که مسیحیت ایمانی و اسلام جریان عقل گرایی است» گفت: چنین تصوری قابل باز خوانی است که فواید زیادی خواهد داشت، البته در 50 سال اخیر بحث‌هایی که درباره عقلانیت در میان فیلسوفان دینی مطرح شده بسیار دقیق‌تر و جامع‌تر از مباحثی بود که مطرح شد.

انتهای پیام