سيدمحمد بهشتي گفت: در اين جهان كسي موفق است كه بداند كيست و در هياهو و اغتشاشي كه اين تحولات ايجاد مي‌كنند، تقريبا ديگر مكاني براي معرفي كيستي ما به‌جز موزه‌ها وجود ندارد.
به گزارش خبرنگار سرويس ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي كشور عصر روز گذشته (يكشنبه، 31 ارديبهشت‌ماه) در مراسم بزرگداشت روز جهاني موزه، ادامه داد: شعار ايكوم جهاني در طول يك‌سال به بهانه‌هاي مختلف از زاويه‌هاي گوناگون قابل تأمل است، با تفكر در اين شعار مي‌توان به وجه‌هاي مختلفي از موزه رسيد و آن را آشكار كرد.
او بيان كرد: زماني كه به سابقه‌ي تاريخي كشورهاي مختلف توجه مي‌كنيم، شكل‌گيري فرهنگ‌ها يكي از نكات بسيار مهم در اين حوزه است و شايد يكي از مهم‌ترين صحنه‌هايي است كه به ما امكان مي‌دهد فرهنگ‌هاي مختلف را بسنجيم.
وي اظهار كرد: امروزه يكي از اتفاق‌هايي كه بر اثر تحولات عرصه‌ي تكنولوژي و ارتباطات رخ داده، تعامل جهاني است كه اكنون در شديدترين وضعيت خود قرار دارد. اين امر به ناگزير جهان ما را دچار وضعيتي كرده كه دچار سكون در مقابل تعاملات ناممكن شده است، هرچند اين قضيه از قدمت زيادي برخوردار نيست. از سوي ديگر، شدت اين تغيير و تحولات گاهي اين توهم را ايجاد كرده است كه ما شخص ديگري شده‌ايم و در جهان معاصر نسبتي با گذشته‌ي خود نداريم، گاهي توهم زده‌ايم كه ما مريخي‌هايي هستيم كه به‌تازگي به زمين آمده‌ايم. بسياري از نظريه‌پردازان منكر كيستي هستند، اما چون به حرف گربه‌سياه باران نمي‌بارد، چه بخواهيم و چه نخواهيم با وجود اين همه تغيير و تحول، هر جايي براي خود يك نقطه است.
بهشتي همچنين گفت: روزگاري در سفره‌هايي كه مي‌انداختيم، در لباسي كه مي‌پوشيديم و خانه‌اي كه مي‌ساختيم، خود را معرفي مي‌كرديم، فرصت اين كار را داشتيم؛ اما امروزه اين امكان از ما گرفته شده است. اكنون تلويزيون سامسونگ داريم كه حتا معرف خود كره‌يي‌ها هم نيست و در خانه‌هايي زندگي مي‌كنيم كه معرف ما نيستند. خانه‌هايي كه نمي‌دانيم چه كسي را معرفي مي‌كنند. دستاوردهايي داريم كه معرف هيچ كيستي‌اي نيستند تا بتوانيم خود را در آنها ببينيم يا معرفي كنيم. اكنون اين وظيفه‌ي سنگين فقط برعهده‌ي موزه‌ها گذاشته شده است، چون تقريبا چيز ديگري باقي نمي‌ماند.
او اضافه كرد: درست است كه ما به‌مثابه موزه‌دار بايد متوجه باشيم كه در اين جهان چه كاري انجام دهيم و چه بهره‌اي از اين تغيير و تحولات مي‌گيريم، ولي آنچه ممكن است از دست برود، اين است كه ما دچار يك نوسان عميق و توهم گسترده از عدم شناخت خود شويم. متأسفانه امروز شاهد نظريه‌پردازي‌هايي در اين حوزه هستيم مبني بر اين‌كه ما كسي نيستيم و سرزمين ما جايي نيست، پس معتقد هستم ايكوم شعار سنجيده‌اي را براي امسال انتخاب كرده و در آن، سنگيني اين مسؤوليت را برعهده‌ي همه‌ي موزه‌داران گذاشته است.
در اين مراسم، دبير كميته‌ي ملي يونسكو در ايران نيز اظهار كرد: براي پي بردن به اهميت و جايگاه موزه مي‌توان به توليد فرهنگ و كالاهاي فرهنگي در پنج روند جهاني توجه كرد؛ انبوه شدن تقاضا براي كالاهاي فرهنگي، متنوع شدن توليد و توزيع سرويس‌دهندگان، تجاري شدن، خصوصي‌سازي و بين‌المللي شدن موضوع فرهنگ، پنج روند جهاني هستند كه در حوزه‌ي فرهنگ قابل توجه هستند.
محمدرضا سعيدآبادي بيان كرد: براي ايفاي شايسته‌ي نقش فرهنگ و تنوع فرهنگي، هرچند مشكلات زيادي پيش رو داريم، اما با توجه به اين‌كه عرصه‌ي مشاع فرهنگي وجود دارد مي‌توانيم داشته‌هاي‌مان را نشان دهيم.
وي افزود: براي هر حركت، به يك ايستادن و تفكر نياز داريم. در اين ايستادن، موزه‌ها هستند كه به اين قضيه اهميت مي‌دهند. موزه‌ها جايگاهي براي اندكي ايستادن، تأمل كردن و حركت دوباره و در نهايت، جايگاه در حال تغييري دارند. پس قطعا موزه‌ها نقش مهمي ايفا مي‌كنند.
در ادامه‌ي اين مراسم، رييس كميته‌ي ملي موزه‌هاي ايران (ايكوم) در سخناني با تبريك آغاز دوباره‌ي فعاليت سه موزهي تعطيل‌شده در كشور از مسؤولان ميراث فرهنگي براي بازگشايي اين موزه‌ها تشكر كرد و گفت: در طول ماه‌هاي گذشته، موزه‌هاي ميرعماد، بهزاد و نقاشي پشت شيشه دوباره فعاليت خود را آغاز كردند. اميدواريم قديمي‌ترين موزهي شهر تهران – موزهي هنرهاي ملي - نيز به محل قديمي خود و جايگاه اصلي‌اش بازگردانده شود.
به گزارش ايسنا، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز در اين مراسم اظهار كرد: موزه در عين حال كه سابقه‌ي تاريخي يك كشور را بيان مي‌كند، به‌دنبال متوقف كردن ما در تاريخ نيست. ميراث فرهنگي هميشه در طول تاريخ و در فرآيند تغيير و تحولات تاريخي، پويايي، نشاط و تحول را در ذات خود به جامعه تزريق مي‌كند.
مسعود علويان‌صدر موزه‌ها را مكان‌هايي دانست كه بستر توسعه را فراهم مي‌كنند و جريان‌ساز يك حركت عظيم هستند و ادامه داد: موزه‌ها يك فرآيند توسعه را به‌عنوان پشتيبان ايجاد مي‌كنند و اين مسؤوليتي خطير است. پس بايد شكل، كالبد و محتوا در آن تغيير كند. ساختارشكني در محتواي موزه‌ها و حركت به اين سمت كه همه‌ي اجزا در هويت دادن مؤثر باشند، نقش موزه را ايجاد مي‌كند. بايد به مرور از شهر موزه‌هاي تاريخي صحبت كنيم و مفاهيم هويت‌ساز را در وجود شهرهاي تاريخي دنبال كنيم. مراسم ميراث فرهنگي جريان و كالبد را بايد در جهتي كه توسعه در آن باشد، هدايت كند. زماني كه توسعه را در دل مفاهيم قرار مي‌دهيم مي‌توانيم آن را داشته باشيم.
او مهم‌ترين وظيفه در اين حوزه را تبيين ابعاد مختلف موزه در اشكال و طرح‌هاي متفاوت دانست و بيان كرد: در جريان جهاني شدن يكي از آسيب‌پذيرترين مفاهيم، خود فرهنگ‌ها هستند. ما ضمن حمايت از همه‌ي مفاهيم فرهنگي اعم از طبيعي و معنوي بايد به‌دنبال اين باشيم كه ميراث فرهنگي به‌عنوان يك آيينه تبيين شود.
وي افزود: امسال سال موزه‌هاست، 14 موزهي منطقه‌يي را در دست بهره‌برداري داريم و قصد داريم 30 موزه ـ مدرسه در سراسر كشور ايجاد كنيم.
به گزارش ايسنا، در اين مراسم احمد مسجدجامعي ـ عضو شوراي اسلامي شهر تهران ـ نيز در سخناني اظهار كرد: در اين فضا به ياد موزهي هنرهاي ملي افتادم. اين موزه در جاي خوبي قرار داشت. در دوراني كه در وزارت ارشاد خدمت مي‌كردم، هميشه مهمانان خود را براي بازديد از اين موزه مي‌بردم. پس از بازديد تأثير آن را در رفتار و بيان‌شان به‌وضوح مي‌ديدم.
وي ميدان بهارستان را يكي از شناسنامه‌هاي تهران دانست و گفت: تهران شهر بي‌شناسنامه‌اي نيست؛ اما جهان در حال تغيير، تهران را يكي از بهترين‌ها در اين حوزه مي‌دانند. در حالي كه تهران شهر با شناسنامه‌اي است. هر مكان يك مكانتي دارد، بهارستان نيز از آن مكان‌هاست؛ نخستين دانش‌سرا در اين ميدان قرار داشت، عمارت مسعوديه كه در حال تبديل به موزه است، در اين مكان قرار دارد، ساختمان مجلس شوراي اسلامي و مسجد ـ مدرسه‌ي شهيد مطهري، در اين ميدان هستند. در ضلع جنوبي اين مجموعه، مدرسه‌ي علميه‌اي قرار داشت كه نخستين NGOها در آنجا شكل گرفتند. در آن حوزه، بزرگان مشروطيت جمع مي‌شدند و تصميم‌هاي مهمي مي‌گرفتند. باغ فرخ‌الدوله نيز در اين محدوده بود كه آن هم متأسفانه تخريب شد.
وزير پيشين فرهنگ و ارشاد اسلامي ادامه داد: تهران يك موزه ـ شهر است و ظرفيت موزه‌يي وسيعي دارد؛ اما متأسفانه اكنون در معرض نوسازي است. اين شهر باشناسنامه به‌لحاظ گستردگي موارد ثبت‌شده در تاريخ، از شهرهاي ديگر نيز قدمت بيشتري دارد. متأسفانه اكنون شناسنامه‌ي تهران در حال پاك شدن است، ظرفيت‌هاي‌شان محدود شده و ميراثش در حال از بين رفتن است.
وي بيان كرد: در محدوده‌ي باغ ملي (ميدان مشق) يك سند داشتيم كه در سال‌هاي گذشته تصويب شد تا موزهي بزرگي در آن محدوده شكل گيرد. آن محدوده شامل ساختمان وزارت امور خارجه، ساختمان موزهي ملك، چند موزهي باشگاه افسران و ساختمان گمرك است كه همه ظرفيت يك موزهي بزرگ را دارند. سند نيز براي اين موضوع وجود دارد. اين ظرفيت بزرگ اكنون در اختيار مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي است تا تهران به يك موزه ـ شهر تبديل كنند.
مسجدجامعي اضافه كرد: از سوم خردادماه قرار است با خواست و همكاري مردم محدوده‌ي عودلاجان، در اين بافت تاريخي كار ايجاد موزه ـ شهر را آغاز كنيم. اميدواريم كاري كه انجام مي شود به‌صورت شتاب‌زده نباشد تا ظرفيت و تجربه‌ي بازسازي يك موزه ـ شهر را در تهران ايجاد كنيم.
در پايان اين مراسم نيز يك عضو هيأت اجرايي ايكوم ايران گفت: در جامعه‌ي متكثر و در حال تكامل موزه‌داري ايران، قياس و رتبه‌بندي موزه‌ها كاري سخت و حاشيه‌ساز است. به همين دليل، از شش سال پيش كه ايده‌ي انتخاب موزهي برگزيده سال مطرح شد، ترديد و مشكلات زيادي در برابر آن قرار گرفت كه نبودن اطلاعات كافي از مجموعه موزه‌هاي ايران و نبود شبكه‌ي ارتباطي جامعه و منظمي كه بتواند دريافت عملكرد موزه‌ها را ساده‌تر كند، از جمله‌ي اين مشكلات بود.
پريسا اندامي ادامه داد: در مرحله‌اي كه بحث ارزيابي انتخاب موزه‌ها شكل گرفت، نبود تعريف جامع و مشترك استاندارد و برنامه‌ريزي در موزه‌ها شرايط متمايز موزه‌ها و محدوديت و كمبودهايي كه هر كدام از موزه‌ها با آن روبه‌رو بودند، قياس آنها را گاهي ناممكن مي‌كرد.
وي برگزاري جشن انتخاب موزه‌هاي برگزيده‌ي سال را فرصتي براي گردهمايي و آشنايي بيشتر موزه‌ها دانست و افزود: در انتخاب موزه‌هاي برگزيده‌ي سال پيش تأكيد بر برتري موزه‌هاي منتخب به اين دليل بود تا فعاليت‌هاي خاص و پيوسته‌ي موزه‌ها در راستاي اهداف و كاركردهاي‌شان تشويق شود و ساير موزه‌ها نيز به فعاليت در اين زمينه و نوآوري‌هاي انجام‌شده ترغيب شوند.
او ادامه داد: در سال‌هاي گذشته، با همكاري اعضاي ايكوم ايران و موزه‌هاي كشور در چند دوره، روش‌هاي مختلف براي انتخاب موزه‌هاي برگزيده پشت سر گذاشته شد و بر مبناي تجربيات پيشين و براي رفع مشكلات و انتقادهاي صورت‌گرفته در سال 90 با همكاري تعدادي از اعضاي ايكوم، كميته‌اي براي تدوين روش انتخاب تعيين شد. اين كميته به‌دنبال جلساتي، شيوه‌نامه‌اي را تدوين كرد و پس از تصويب هيأت اجرايي ايكوم ايران مورد اجرا قرار گرفت.
وي اظهار كرد: در اسفندماه سال گذشته، كميته‌ي اجرايي انتخاب و با حضور پريسا اندامي، فاطمه احمدي، فريبا راد سعيد، مهدخت محيط طباطبايي و رضا دليري‌نژاد تشكيل شد. پس از آن، كميته‌ي مشورتي تخصصي با مجموعه‌اي از صاحب‌نظران و پيشكسوتان امر موزه‌داري براي تعيين شاخص‌ها و دسته‌بندي نامزدها تعيين شدند كه اين كميته شامل علي ادهمي، محمدرضا جواهري، محمدرضا كارگر، فرزانه قائيني، عليرضا قلي‌نژاد و سيداحمد محيط طباطبايي بود.
او گفت: فراخوان گردآوري نامزدها در فروردين 1391 بين موزه‌هاي كشور، اعضاي ايكوم و جمعي از اهالي موزه و فرهنگ توزيع شد تا هر كدام به تناسب شناخت و اطلاعات خود، موزه‌هاي فعال در سال 90 را همراه زمينه‌ي پيشنهادي براي نامزدي به كميته‌ي اجرايي تا پنجم ارديبهشت امسال اعلام كنند.
اندامي افزود: پس از طي شدن مراحل مختلف، 9 حوزه‌ي دسته‌بندي موزه‌هاي نامزد شامل بازديد، معرفي، آموزش، پژوهش، گردآوري، حفاظت، مرمت و مستندسازي، عمراني، توسعه‌ي اداري و شعار موزه و خاطره اعلام شدند. در انتخاب سال 1390 شاهد معرفي موزه‌هاي فعال در حوزه‌ي پژوهش نبوديم و اين حوزه، خالي از نامزد و داوري ماند.
به گزارش ايسنا، در اين مراسم از تعدادي از مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري توسط سيدمحمد مجتبي حسيني ـ رييس موزهي ملك ـ و سيداحمد محيط طباطبايي تقدير شد.
همچنين لوح تقديري به‌مناسبت هفته‌ي ميراث فرهنگي به سيدحسن موسوي ـ رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ اهدا شد كه مسعود علويان‌صدر به نمايندگي از موسوي اين لوح را از بهشتي دريافت كرد. همچنين لوح تقدير و جايزه‌ي ويژه به‌دليل تلاش‌هاي مستمر در كاخ گلستان به مسعود شريفي ـ رييس اين مجموعه ـ داده شد. لوح تقدير و جايزه ويژه نيز به‌دليل فعاليت‌هاي كتابخانه‌ي موزهي مجلس به رسول جعفريان اهدا شد كه مدير روابط عمومي كتابخانه‌ي مجلس اين لوح را دريافت كرد. همچنين لوح تقدير و جايزه ويژه براي مرمت و حفاظت از آثار تاريخي به محمدحسن سمسار تقديم شد.
در بخش ديگري از اين مراسم پس از گراميداشت ياد مرحوم نوشين‌دخت نفيسي ـ يكي از پيشكسوتان حوزه‌ي موزه‌داري ـ از تعدادي از بازنشستگان موزه‌دار از جمله زهرا راحت، محمدرضا رحيمي‌راد، احمد طالبان، احمد بابايي، افخم‌السادات برومند، محمد كسرا رضواني، غلام‌رضا پوسانت‌پور، جعفر نوغانيان و حميد لطفي با اهدا لوح تقدير و هديه‌ي ويژه تجليل شدند.
همچنين از چهره‌ي ماندگار پزشكي و رييس موزهي پزشكي ايران، دكتر شمس شريعت تربقان، فريدون جهان‌شاهي، مجموعه‌دار قديمي اموال تاريخي ـ فرهنگي نيز توسط احمد مسجد جامعي تقدير انجام گرفت.
در حاشيه:
در اين مراسم، نخست بيانيه‌ي كميته ملي موزه‌هاي ايران (ايكوم) توسط عليرضا قلي‌نژاد ـ عضو اجرايي ايكوم ايران ـ خوانده شد.
در حالي كه تعداد زيادي از موزه داران سراسر كشور در اين مراسم حضور داشتند هداياي برخي از موزه داران پيشكسوت و كساني كه در اين حوزه تقدير شدند به نمايندگان آنها تقديم داده شد.
در پايان اين مراسم نيز رييس ايكوم ايران اظهار كرد: شنيده‌ايم در حريم موزهي قرآن، يكسري تداخل‌هايي ايجاد و حريم اين موزه شكسته شده است. اين موزه تنها موزهي تخصصي در ايران و در منطقه است و ارزش‌هاي زيادي دارد. اكنون كه مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در اين مراسم حضور دارند، از آنها مي‌خواهيم فكري براي اين موضوع كنند.
انتهاي پيام
نظرات