نشست «عودلاجان از منظر تصوير» صبح امروز (يكشنبه، ‌30 بهمن‌ماه) با حضور برخي كارشناسان حوزه‌ي ميراث فرهنگي، اعضاي ايكوم ايران، برخي ساكنان محله‌ي عودلاجان و اعضاي دفتر تسهيل‌گري اين بافت تاريخي برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دبير دفتر «تسهيل‌گري بافت تاريخي عودلاجان» در اين نشست كه در سالن اجتماعات كميسيون ملي يونسكو برگزار شد، گفت: ما براي 150 هكتار اين بافت تاريخي، خون دل‌ها خورديم و رنج برديم.

حميده توسلي با اشاره به برخي اظهار نظرها درباره‌ي قدمت 600 ساله‌ي اين بافت تاريخي كه گويا يك شهر بوده است، بيان كرد: تهران در زمان آقامحمدخان قاجار به‌عنوان پايتخت ايران برگزيده شد و طولاني‌ترين پايتخت از نظر مدت زماني در كشور است و در ايران از نظر استراتژيك نقش بسيار مهمي دارد. بافت تاريخي عودلاجان گنجينه و نگيني باارزش در اين پايتخت است، اما زير خاك فرسودگي و غبار بي‌توجهي پنهان شده است.

اين جامعه‌شناس ادامه داد: هر كدام از افراد، يك هويت دارند. آنچه هويت اصلي ما را به‌عنوان يك ايراني نشان مي‌دهد، گذشته‌ي ماست. ممكن است اين هويت در هر چيزي باشد؛ فضاي شهر‌، مكان‌ و معماري هر كدام نقش عظيمي در خاطره‌هاي دسته‌جمعي ما دارند. عودلاجان جايي است كه اين خاطرات دسته‌جمعي را به ياد ساكنان قديمي آن مي‌آورد.

وي با اشاره به برگزار شدن مسابقه‌ي عكاسي «عودلاجان ما» در چندماه پيش در اين بافت تاريخي با هدف معرفي آن به مردم و جلب توجه مسؤولان به اين بخش از شهر، اظهار كرد: ‌عودلاجان يك ميراث و يك فرهنگ پر از تاريخ و هويت گذشته است. نبايد با ساختمان‌سازي‌هاي بي‌رويه اين بافت را از بين ببريم.

او گفت: ‌چندي پيش، شهردار تهران ـ محمدباقر قاليباف ـ پيشنهاد كرد كه تهران قديم را در بيابان‌هاي اطراف تهران بازسازي كنيم؛ اما من معتقدم در حالي كه خود بافت تهران قديم را در مركز شهر داريم و فقط به حفاظت و توجه نياز دارد، چرا بايد همه‌چيز را به حالت مصنوعي در اختيار مردم قرار دهيم.

توسلي افزود: از نظر من، به‌عنوان يك جامعه‌شناس،‌ يك منطقه‌ي تاريخي كه نام تاريخ را با خود يدك مي‌كشد نمي‌تواند فرسوده باشد.

وي با اشاره به ثبت بودن بافت عودلاجان در فهرست آثار ملي، اظهار كرد: در اين بافت 40 اثر ثبت‌شده به‌شكل جداگانه و 500 اثر ارزشمند و تعداد زيادي المان‌هاي قديمي ارزشمند و داراي هويت مانند سردر خانه‌ها را داريم كه همه‌ي آن‌ها اهميت و توجه گذشتگان را به مكان زندگي و هويت‌شان نشان مي‌دهند.

او ادامه داد: به اعتقاد صاحب‌نظران، يك مركز تاريخي آن‌قدر ارزش دارد كه بايد مركزيت هر شهر بر محور و اساس آن مركز تاريخي توسعه يابد. ما در مطالعات خود، براساس مداخله‌ي مشاركتي و مشاركت مردم براي طراحي بافت تاريخي عودلاجان تلاش كرديم. معتقديم كارها از شناخت تا چشم‌اندازسازي و اجرا بايد با دخالت و مشاركت مردم محل انجام شود، چون مردم در زمينه‌ي توسعه، دخالت مستقيم دارند.

توسلي بيان كرد: ما با رويكرد جديدي در دنيا شروع به طراحي بافت تاريخي عودلاجان كرديم. در واقع، در اين طراحي تجديد حيات اين بافت را در دست اجرا داريم. مداخله‌ي مشاركتي در تجديد حيات محله نقش مهمي دارد. تجديد حيات در يك محله بايد بر پايه‌ي اقتصاد،‌ زيرساخت‌هاي كالبدي‌، اجتماعي و زيست‌محيطي شكل گيرد تا به‌درستي اجرايي شود.

او با اشاره به تدوين شدن چشم‌انداز بافت تاريخي عودلاجان از ديد مردم اين محله‌ي تاريخي، گفت: براي اين‌كه بتوانيم نمايندگان مردم را در تدوين اين چشم‌انداز مشاركت دهيم، آن را در 9 بخش اجرايي كرديم. با تدوين چشم‌انداز مشترك، تبيين اهدافي براي رسيدن به چشم‌انداز و مشاركت دست‌اندركاران و همچنين اقدام براي اجراي استراتژيكي آن‌ها، از جمله اقدامات ما براي مشاركت نمايندگان ساكنان اين بافت تاريخي بود.

وي وجود بناها و بقاياي يادمان‌ها و موقعيت‌هاي تاريخي منحصربه‌فرد اين بافت، موقعيت قانوني در مركز شهر و وجود هويت، ‌اصالت و همبستگي در محله را از جمله نقاط قوت عودلاجان دانست و با اشاره به شناسايي نقاط ضعف،‌ تهديدها و فرصت‌هاي موجود در اين بافت تاريخي، افزود:‌ بي‌توجهي به تاريخ، كم‌كاري و بي‌توجهي مسؤولان متولي به اين حوزه، زمينه‌ساز نابودي تدريجي عودلاجان است.

توسلي ادامه داد: آرزو مي‌كنيم بافت تاريخي عودلاجان در آينده، نمونه‌اي موفق از تشديد حيات محله‌هاي تاريخي تهران باشد.

يكي ديگر از اعضاي دفتر «تسهيل‌گري بافت تاريخي عودلاجان» ـ فراهاني ـ اولويت ساختار محيطي تعريف‌شده با هدف سامان‌دهي اين بافت تاريخي را بحث گردشگري دانست و گفت: براساس ساختار تعيين‌شده ما پيشنهاد كرده‌ايم كه بازارچه‌ي عودلاجان و گذر آن به‌عنوان گذر فرهنگ و هنر ايراني سامان‌دهي شود و گذر امامزاده يحيي با 1200 سال قدمت، گذر سياحت و زيارت باشد.

در ادامه، حميده توسلي اظهار كرد: بازارچه‌ي عودلاجان نخستين اولويت ما براي سامان‌دهي و توسعه‌ي كل بافت تاريخي عودلاجان است. به همين دليل، پس از اعلام رضايت كسبه‌ي اين بازارچه، انجمن كسبه‌ي دوست‌داران ميراث فرهنگي تاريخي عودلاجان تشكيل شد كه پس از برگزاري چند جلسه، آن‌ها با هدف سامان‌دهي اين بافت تاريخي قبول كردند 50 درصد هزينه‌ي توسعه و سامان‌دهي بازارچه را بپردازند تا اين مكان، به مركز فرهنگ و هنر ايراني تبديل شود و جايي براي فروش سوغات و هنر گذشته‌ي ايرانيان باشد.

اين جامعه‌شناس تأكيد كرد: انجام كارها بدون دخالت اهالي محله‌ي عودلاجان براي اين بافت تاريخي امكان‌پذير نيست.

توسلي با اشاره به وجود چند كاروانسرا در اين بافت تاريخي، اظهار كرد: با رايزني‌هايي كه با بانك ملي داشتيم، قرار است در صورت سامان‌دهي بازارچه‌ي عودلاجان، اين بانك اعتباري را با هدف مرمت و سامان‌دهي اين كاروانسراها اختصاص دهد.

وي همچنين با اشاره به تهيه‌ي طرح سامان‌دهي بافت تاريخي عودلاجان و ماندن آن پشت در كميسيون ماده‌ي 5 شهرداري، گفت: به نظر ما اين اتفاق افتاده است تا شهرداري بتواند هر نوع دخل و تصرف و صدور هرگونه مجوز براي ساخت‌وسازهاي 5 تا 10 طبقه را در اين بافت صادر كند. اكنون نيز يك عده دلال در اين بافت تاريخي راه افتاده‌اند و با ايجاد شايعه‌هايي، اجازه‌ي خريد و فروش زمين و خانه را به افرادي به‌جز گروه خود نمي‌دهند.

او ادامه داد: در حال حاضر اين بافت پر از انبار است. به همين دليل، بومي‌ها تمايل زيادي به ماندن در اين مكان ندارند و بقيه‌ي افراد نيز در جايي كه بافتش اجازه نمي‌دهد، مي‌خواهند بناي چهار طبقه بسازند و شهرداري هم به‌راحتي به آن‌ها مجوز مي‌دهد.

توسلي اضافه كرد: 46 درصد بناهاي بافت تاريخي عودلاجان ريزدانه هستند. ما ساختمان‌هاي باارزش زيادي در تهران داريم، ولي چيزي به‌عنوان يك بافت تاريخي به‌جز عودلاجان نداريم.

به گزارش ايسنا، ‌عطا اميدوار ـ معمار و شهرساز ـ نيز بيان كرد: وضعيت كنوني محله‌ي عودلاجان چندان مناسب نيست، بسياري از خانه‌ها تخريب و فرسوده شده‌اند. اكنون اين محله براي داشتن تأسيسات شهري، آب‌رساني، فاضلات و برق به كمك دولت نياز دارد. در گذشته، فضاي ساختمان‌ها با محيط اطراف آن‌ها هم‌خوان بود، در حالي كه اكنون اين وضعيت از بين رفته است.

او ادامه داد: عودلاجان جاي كار زيادي را با ارزان‌ترين قيمت‌ها دارد، خانه‌هاي اين محله با تعمير و مرمت مي‌توانند به مكان‌هايي فرهنگي تبديل شوند. در برخي بناهاي تاريخي كه اكنون توسط سازمان ميراث فرهنگي مرمت مي‌شوند، مرمت‌ها به‌دليل نبودن پول و كارشناس مناسب، تخصصي نيستند.

توسلي در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به نقل قول‌هايي درباره‌ي مرمت حمام نواب در بافت تاريخي عودلاجان، گفت: به اعتقاد برخي افراد، مرمت اين حمام تاريخي مصنوعي است. آن‌ها معتقدند كه خرابه‌هاي حمام خيلي بهتر از حمام مرمت‌شده‌ي نواب است.

توسلي ادامه داد: عودلاجان درمان دارد، نبايد بگذاريم اين همه قدمت به‌راحتي از بين برود. سازمان‌هاي محلي بايد وجود داشته باشند تا توسعه‌ي اين بافت تاريخي را پيگيري كنند. اگر ندانيم دليل ارزاني زمين در جايي كه در اطراف آن، بازار و خيابان ري قرار دارند، چيست نمي‌توانيم اين موضوع را ريشه‌يابي كنيم. اگر بخواهيم در هر نقطه، يك زمين بخريم و بدون هيچ قانوني روي آن ساخت‌وساز كنيم، تهران بي‌هويت مي‌شود.

اين جامعه‌شناس افزود: ذهن تهراني‌ها از خاطره‌ها پاك شده است. من كه 66 سال سن دارم هيچ خاطره‌اي از اين‌جا ندارم، چون هيچ‌چيز بعد از 50 سال پابرجا نمانده است. تهراني‌ها افرادي چمدان به‌دست هستند كه هر لحظه منتظر كوچ از يك محله به محله ديگرند.

وي نخستين و بهترين راهكار براي بيرون آمدن بافت تاريخي عودلاجان از اين وضعيت را وجود يك قانون براي درآوردن طرح سامان‌دهي بافت عودلاجان از كميسيون ماده‌ي 5 ارزيابي كرد و افزود:‌ طرح تفصيلي اين بافت تاريخي بايد ارديبهشت‌ماه سال گذشته ابلاغ مي‌شد، ولي متأسفانه اين كار هنوز انجام نشده است.

به گزارش ايسنا،‌ علي كاظمي موحد ـ يكي ديگر از اهالي عودلاجان ـ اين بافت را يك مجموعه‌ي تاريخي دانست و گفت: سر قبري گريه مي‌كنيم كه ديگر مرده در آن نيست، در دوره‌اي كه بايد براي عودلاجان دل مي‌سوزانديم، كسي نبود و همه‌ي آثار از بين رفتند.

او در ادامه‌ي سخنان خود اظهار كرد: تعدادي از بناهاي تاريخي عودلاجان مانند حمام درويش، ‌حمام زين‌دارباشي، ‌حمام قاجارباشي‌ و حمام مقدم متروك شده‌اند، همچنين زورخانه‌ي حاج نجات به انبار تبديل شده و مسجد ضياءالدوله درپي به تفاهم نرسيدن اداره‌ي اوقاف‌، شهرداري و سازمان ميراث فرهنگي در حال تخريب است.

در پايان اين نشست، علي اطحمي ـ عضو ايكوم ايران ـ بيان كرد: پيشنهاد مي‌كنم علاوه بر مشاركت مردم بومي عودلاجان و دفتر تسهيل‌گري اين بافت تاريخي، ارگان‌هاي ديگري مانند شهرداري، ايكوموس، ايكوم و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در اين موضوع مشاركت كنند. در صورت برقراري ارتباط با شوراي شهر مي‌توانيم راهكارهاي بهتر و مناسب‌تري را براي نجات عودلاجان از وضعيت كنوني پيدا كنيم.

به گزارش ايسنا‌، قرار بود در اين نشست سيداحمد محيط طباطبايي ـ رييس ايكوم ايران ـ درباره‌ي عودلاجان از منظر تصوير سخنراني كند كه براساس اعلام، به‌دليل بيماري نتوانست در اين مراسم حاضر شود. در اين نشست سياوش صابري،‌ هارون يشايايي ـ تهيه‌كننده‌ي سينما ـ نيز حضور داشتند.

انتهاي پيام