يوسف مجيدزاده در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا توضيح داد: باستان‌شناسي در ايران بايد براي مطالعه‌ي گذشته باشد نه افزايش كاوش‌ها
دكتر يوسف مجيدزاده معتقد است: در شرايطي كه باستان‌شناسان خارجي براي اهداف علمي خاص خود به ايران مي‌آيند، باستان‌شناسان ايراني نيز بايد براي مطالعه‌ي گذشته‌ي كشور خود كاوش كنند.
اين باستان‌شناس پيشكسوت در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: ما باستان‌شناسي را به‌طور عملي از خارجي‌ها ياد گرفتيم، يعني از روز اولي كه باستان‌شناسي در ايران آغاز شد، دانشگاه يا مدرسه‌ي باستان‌شناسي در كشور وجود نداشت. نخستين باستان‌شناسان در ايران مانند مرحوم سامي و مصطفوي، اين علم را به‌طور عملي ياد گرفتند.
او با اشاره به اين‌كه بيشتر مواقع، باستان‌شناسان ما به‌عنوان نماينده‌ي دولت ايران با فرنگي‌ها در محل كاوش همكاري مي‌كردند، ادامه داد: به اين ترتيب، باستان‌شناسي در ايران رشد پيدا كرد و بسياري از كارهايي كه باستان‌شناسان خارجي انجام مي‌دادند و شايد براي آن‌ها دليلي داشتند، مانند داشتن سركارگر، توسط ايراني‌ها ادامه پيدا كرد. در واقع، باستان‌شناسان ايراني و رؤساي هيأت‌هاي كاوش، برخي كارها را طبق همان عادت انجام مي‌دادند.
سرپرست كاوش‌هاي باستان‌شناسي در جيرفت اظهار كرد: به مرور زمان، تغييراتي در روند فعاليت هيأت‌هاي كاوش باستان‌شناسي به‌وجود آمد؛ يكي از مسائلي كه در ايران مد شد، اين بود كه افراد باند مخصوص خود را داشتند، به‌طوري كه فردي با وجود آن‌كه هنوز دانشجوي فوق ليسانس رشته‌ي باستان‌شناسي بود، رييس هيأت مي‌شد. در حالي كه يك باستان‌شناس بايد سال‌ها كار كند و تجربه به دست آورد تا چنين موقعيتي را بتواند كسب كند. داشتن چنين مسؤوليتي اصلا براساس مدرك نيست.
او گفت: دكتر نگهبان وقتي مدير گروه باستان‌شناسي در دانشگاه بود، حفاري عملي را نيز جزو دروس دانشگاه برشمرد و كم‌كم اين درس به 20 واحد رسيد. در آن زمان، افرادي كه درس مي‌خوانند بايد همه‌چيز را ياد مي‌گرفتند و تجربه‌ي لازم را به‌دست مي‌آورند.
وي در پاسخ به اين‌كه يكي از انتقادهايي كه به خود او وارد مي‌شود، تربيت نكردن يك باستان‌شناس برجسته در طول كاوش‌هاي باستان‌شناسي در جيرفت است به‌طوري كه بتواند جانشيني براي او باشد، بيان كرد: از زماني كه در تپه‌ي ازبكي كاوش مي‌كردم، تلاش كردم شرايطي را فراهم كنم كه اعضاي هيأت كاوش هر شب درباره‌ي كاوش‌ها سخنراني كنند. همچنين كارگاهي آموزشي را درباره‌ي نحوه‌ي نوشتن گزارش برگزار مي‌كردم. در واقع اعضاي هيأت كاوش بايد ياد مي‌گرفتند به‌گونه‌اي گزارش بنويسند كه تحليلي باشد، زيرا به اين ترتيب، باستان‌شناس خوب تربيت خواهد شد.
او درباره‌ي كاوش‌هاي جيرفت نيز گفت: به‌دليل غناي تاريخي آن منطقه، برخي افراد را كه براي هيأت كاوش انتخاب كردم، بومي بودند. اين كار كاملا با هدف انجام شد، زيرا كرمان با شرايطي كه دارد به باستان‌شناسان برجسته و آگاه نياز دارد. من چند نفر از كساني را كه آنجا بودند تشويق كردم كه اگر به رشته‌ي باستان‌شناسي علاقه‌مند هستند، اين رشته را به‌طور آكادميك ادامه دهند. با اين حال، يك باستان‌شناس بايد سال‌ها كاوش كند تا تجربه به‌دست آورد و به نظر مي‌رسد، كساني كه چنين انتقادي دارند با شخص من مشكل دارند.
مجيدزاده در بخش ديگري از گفت‌وگوي خود با خبرنگار ايسنا، درباره‌ي لزوم انجام كاوش‌هاي باستان‌شناسي در ايران، اظهار كرد: وظيفه‌ي ما مطالعه‌ي گذشته‌ي مربوط به خودمان است. وقتي باستان‌شناسان خارجي به ايران مي‌آيند، اهداف علمي خاصي خود را دارند و مي‌خواهند اطلاعاتي را كه از اينجا به‌دست مي‌آورند با آنچه كه در اختيار دارند، ادغام كنند تا نتيجه‌گيري خود را در مسأله‌اي خاص كسب كنند؛ ولي وظيفه‌ي ما ايرانيان متفاوت است.
او با اشاره به نوع كاوش آمريكايي‌ها، بيان كرد: آن‌ها وقتي باستان‌شناسي را شروع كردند، به دليل اين‌كه از باستان‌شناسان اروپايي عقب بودند، براي زياد كردن حجم انتشارات خود و امكان رقابت با اروپايي‌ها، حفاري‌هاي عمودي زيادي را انجام دادند تا به خاك بكر برسند. آن‌ها كاوش را به شكل گسترده ادامه نمي‌دادند. متأسفانه اين مسأله را باستان‌شناسان قديمي ايراني ياد گرفته بودند و به همين دليل، اكنون بايد براي مطالعه‌ي كشور خود به‌طور عرضي حفاري كنيم تا بدانيم چگونه اين روند فرهنگي به‌وجود آمده است.
مجيدزاده در پايان تأكيد كرد: اين‌كه بگوييم گذشته‌ي ما ايرانيان درخشان است، به‌تنهايي كافي نيست، بلكه بايد آن را بررسي و مطالعه كنيم.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات