/لغو قراردادها در شبكه مستند/ گفت‌وگو با سعيد نبي ـ مستندساز «مديران گوش کنند، مستندسازان براي تعامل سماجت»
سعيد نبي درباره‌ي مطالب مطرح شده در خصوص لغو قراردادهاي ساخت فيلم در شبكه‌ي مستند، اظهار كرد: قابل اثبات است که خيريتي بلند مدت در کار بوده که اين اتفاق اين گونه و در اين سطح رقم خورده است؛ چرا که اگر اين موضوع را با نگاهي منطقي‌تر و از زواياي اصلاحات در شيوه تصويب طرح‌هاي مستند براي اجرا و چرخه مالي شکل گرفته، پيرامون آن بررسي کنيم اين باور بيشتر و بيشتر تقويت خواهد شد.
اين مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، خاطرنشان كرد: بعد از افتتاح، شبکه مستند که خيلي سريع در نظر داشت از ميان 8760 ساعت آنتن ساليانه خود ميزان 2920 ساعت را در طول سال اول به توليد داخلي اختصاص دهد، ناگزير شد تا از تمامي مستندسازان حرفه‌يي و آماتور و ساير تهيه‌کنندگان حتي برنامه‌هاي گزارشي و ترکيبي سازمان دعوت كند که براي پوشش اين امر ارائه طرح كنند، البته در اين مسير به سرعت تشکيلاتي شکل گرفت و به بررسي تصويب اين طرح‌ها که اغلب نيز اينترنتي و بسياري از آنها در قالب يک، دو يا سه صفحه خلاصه و نوشته شده بودند، اقدام كرد. سپس تشکيلات ديگر درست شد تا اقدام به عقد قرارداد توليد با اين طرح‌هاي بيشمار مصوب كند. خوب در اينجا کميت توليد مورد توجه قرار گرفت. در صورتي که در همان زمان بسياري از بزرگان سينماي مستند ايران هشدار مي‌دادند که با پيشبرد اين روند آينده بسيار تيره و تاري در بلند مدت نه براي شبکه مستند سيما بلکه براي سينماي مستند ايران رقم خواهد خورد.
وي ادامه داد: با اين استدلال، امروز که قرار است همچون ساير کشورهاي صاحب سينماي مستند در دنيا در کشور عزيزمان نيز شبکه‌اي اختصاصي براي سينماي مستند شکل بگيرد،بايد از همان ابتدا فرايند توليد و پخش به صورت حرفه‌يي چيده شود.
او گفت: روند ارائه‌ي طرح به کميته‌هاي کاملا حرفه‌يي تشخيص جهت تصويب، سپس ارائه تحقيق کامل و دقيق به کمسيون‌هاي بررسي تحقيق آن هم به صورت علمي، دانشگاهي و تخصصي و رفع اشکلات مورد نظر تصويب، ارسال شد. سپس به دعوت از مستندسازان و بحث و جدل پيرامون قيمت‌هاي مصوب و چگونگي عقد قرارداد و تعهدات منجر شد که متاسفانه در هيچکدام از طرح‌هاي تصويبي بيشمار اينگونه نشد.
نبي با بيان اينكه در همان دوران بحث‌هاي بسياري نيز از سوي انجمن تهيه‌کنندگان سينماي مستند ايران به عنوان هشدار مطرح شد، افزود: اين هشدار جلوگيري از فرآيند دور زدن تهيه‌کنندگان و بستن قرارداد با کارگردان‌هايي بود که خود مستقيما ارائه طرح مي‌كردند با اين ادعا که بعد از اين ديگر چرخه حرفه‌يي تهيه کننده مسؤول و مدير پروژه حذف شده است. چرخه کارگردان، تهيه‌کننده جايگزين خواهد شد و اين يک هشدار کاملا تخصصي و حرفه‌يي براي کليت سينماي مستند در ايران بود؛ البته در اين بين نبايد از نيت خير مسؤولان شبکه مستند براي راه‌اندازي چرخه‌اي عظيم مالي در صنعت سينماي مستند در ايران که در حدود بيست سال بود به حاشيه رفته است به سادگي گذر کرد. اما به نظرم به اين هشدارها که کاملا هم جدي بود، بايد پرداخت مي شد و مورد توجه قرار مي گرفت.
سعيد نبي در ادامه با بيان اينكه طرح الف مستند «سكوتستان» خود نيز لغو شده است، اظهار كرد: به نظرم نه تنها اين يک اشکال نيست بلکه بايد بر شجاعت و صداقت مديري که در عرصه‌ي کلان اينگونه بر اشتباهات خود خيلي سريع فائق مي‌آيد، آنها را مي‌پذيرد و در سبب حل آن اقدامي تاريخي مي‌کند، آفرين گفت، با او به گفتگو پرداخت و در ادامه راه کمك کرد تا اين مسير را که خود جامعه مستند هشدارش را داده بود مسطح، تسهيل و کاملا منطقي ادامه دهد. اين يک فرهنگ است که بايد در تمامي زمينه‌ها نهادينه شود.
نبي با اشاره به اين موضوع که شبکه مستند تنها 11 ماه است به جمع ساير متوليان عرصه مستند در کشور اضافه شده و قرار هم نيست در کوتاه مدت جايگزين هيچ ارگان و يا متولي توليد سينماي مستند ديگري در ايران شود، اظهار کرد: مگر آمار نمي‌دهند که در سال حدود 1000 مستند حرفه‌يي و آماتور با انواع و اقسام بودجه‌ها توسط ارگان‌هاي دولتي توليد مي‌شود، آيا اين مقدار متوقف شده است؟ مگر مستندسازي در ساير شبکه‌هاي هاي تلويزيوني مسکوت مانده است؟ مگر ارشاد ديگر مستند نمي‌سازد و يا حوزه هنري ديگر قرار نيست در اين مسير گام بردارد؟ به نظرم اتفاق بزرگي افتاده اما انصاف نيست که اين گونه با جايي برخورد شود که در حال بررسي راه‌هاي درست و منطقي ادامه مسير در ابتداي راه است؛ البته نياز به وقت لازم و جلسات کارشناسي، ارائه راه به بزرگان و توليدکنندگان آثار سينماي مستند در ايران است.
نبي در ادامه در پاسخ به اين پرسش که مگر نبايد قبل از افتتاح اين شبکه تمامي اين موارد و هشدارها که در بالا به آن اشاره شد، مورد بررسي قرار مي گرفت و سپس شبکه افتتاح مي شد، گفت: بحث من هم همين است؛ پورحسين که تنها شش ماه است که آمده و وقتي هم که آمد فقط مجبور بود اين مسير را ادامه دهد تا اصلاحات را از پايه و بنيان ها و آرام و با صبر انجام دهد. البته هوشمندي به خرج داد و وقتي با کمک و مشورت مستندسازان بزرگ تاريخ سينماي مستند ايران، دانست كه بايد تغيير مسير داد و از ريشه اقداماتي اساسي انجام داد. خيلي سريع دست به يک جراحي تاريخي زد. سرپرست سابق اين شبکه هم که تنها چهار ماه در گير آن بود؛ به نظرم مشكل به زماني برمي‌گردد که دکترين وجودي اين شبکه ارائه شد و بايد در آنجا تمامي اين بحث‌ها شکل مي‌گرفت و بررسي مي‌شد؛ چند سال پيش بايد به اين نتيجه مي‌رسيدند که امروز كه اين شبكه افتتاح شده است نياز به خوراك‌هايي داخلي دارد و بايد از همان زمان براي توليد آن فکر مي‌شد. حتي براي توليدات در آن مقطع بودجه در نظر گرفته مي شد و توليدات وسيع در ژانرهاي مختلف و در طبقات مختلف به جهت پرکردن آنتن امروز، تبديل به يک فرايند اجرايي مي شد. اما متاسفانه اين گونه نشده است و اين بحران گريبانگير مسؤولان امروز شبکه و مديران محترم سازمان شده است.
وي درباره‌ي مبحث بودجه در شبکه مستند و لغو قراردادهايي بيشماري که به اين دليل اتفاق افتاده، اظهار كرد: البته اين موضوع را مدير محترم شبکه مستند بايد پاسخ دهد، اما در مورد مبحث بودجه و اتفاقي که امروز نه در شبکه مستند بلکه در کليت سيما و حوزه فرهنگي در کشور اتفاق افتاده است. تنها به پاسخ معاون محترم سيما به سوال خبرنگار محترم حود شما اشاره کنم که گفت: «مشكل بودجه، هميشه پاشنه‌ي آشيل تلويزيون است؛ اين مشكل هميشه هست؛ اميدواريم مجلس و دولت در اين زمينه همكاري كنند. بخشي از اين مساله كه مربوط به راه‌اندازي شبكه‌هاست، مربوط به ماست. بخشي از آن هم مربوط به مجلس و دولت است كه بايد تامين بودجه كنند. البته قول همكاري، بايد در پول، تحقق پيدا كند. تا پول به دست ما نرسد، اين اتفاق نمي‌افتد.»
نبي در بخش ديگري از گفت‌وگوي خود درباره‌ي برآوردهاي شبكه مستند توضيح داد: معتقدم مستند خوب و باکيفيت که به يک مستندساز حرفه‌يي پيشنهاد مي شود،بايد بودجه‌اي بسيار مناسب و هم سطح با ساير توليدات بين‌المللي داشته باشد، اگر مي خواهيم مخاطب داشته باشيم و ايران عزيزمان را در تمامي عرصه‌ها خيلي خوب معرفي كنيم راهي جز حرفه‌يي شدن در اين عرصه آن هم در تمامي زمينه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي و صنعتي در رسانه نداريم.
اين مستندساز خاطرنشان كرد: هم اکنون که شبکه در حال اصلاح منطقي مسير است، بايد توجه ويژه اي به گونه شناسي سينماي مستند در ايران كرده و پيرو آن به مبحث کيفيت در توليد بهاي ويژه اي دهد که البته در اين مسير بايد بودجه اختصاصي، منطقي و حرفه‌يي هم سطح با ساير کشورهاي صاحب سينماي مستند در دنيا براي آن اختصاص يافته و راهکاري نيز در صدد حل معضل کمبود تجهيزات حرفه‌يي در اين عرصه انديشه کند. در اين مسير تعامل با آموزش عالي براي گسترده كردن گرايش مستندسازي در دانشگاه‌هاي سراسري و آزاد و برگزاري کمپ‌هاي ويژه بين‌المللي براي مستندسازان حرفه‌يي اين شبکه بايد مورد توجه ويژه قرار گيرد.
وي با بيان اينكه تلويزيون متولي سينماي مستند در ايران است، خاطرنشان كرد: ما در حوزه مستند 50 سال سابقه كار در اين مملكت داريم، اما در دوره بعد از جنگ سينماي مستند ما از بعد فكري، اجرايي و ... با مشكلات حياتي و اساسي رو به رو شد كه اين روند 20 سال تا به امروز ادامه داشت و حدود سه سال است مستند از بعد ساختار، مفهوم، اجرا و بودجه احيا شده است. در نتيجه ما نبايد اين انتظار را داشته باشيم كه اين حركت به سرعت رو به رشد باشد.
اين مستندساز با بيان اينكه براي سينماي مستند مملكت زحمت زيادي كشيده شده است، افزود: اما در حال حاضر باز بزرگان نسل اولي مياندار هستند؛ اين در حالي است كه جوان‌ترها بايد به ميدان بيايند و به اين جريان بپيوندند، اگر هم درست حمايت نمي‌شوند، براي اعاده‌ي حيثت و گرفتن حق خود از هيچ تلاشي فروگزاري نکنند. در شرايط حاضر سينماي مستند در مملكت ما درست نمي‌شود مگر اينكه شيوه‌هاي درست تعامل و گفتمان ميان مستندساز و مديران ارشد فرهنگي اصلاح شود و در اين مسير راهي نيست جز اينکه مستندسازان جوان ما وارد بحث ها و جدل ها شوند و از حق سينماي مستند ايران در جلسات رو در رو با مديران ذينفع دفاع كنند. اگر نياز به اصلاح است هر طرف که مشکل دارد با فشار و سماجت آن را اصلاح كنند، اصلاحي که بايد هرکسي از خود شروع كند.
وي در پايان افزود: سينماي مستند ما براي خود در دنيا كلاسي دارد. مستندسازها بايد بيدار شوند و اين مسائل را از نزديك با مديران تلويزيون و مديران حوزه‌هاي فرهنگي مطرح كنند و آن قدر سماجت داشته باشند تا اين مسائل حل شود. به نظر مي‌آيد فرآيند و روند مستندسازي در تلويزيون رو به رشد است و جايگاه واقعي خود را در سيما پيدا كرده است. مطمئن هستم در آينده‌ي نزديک سينماي مستند ما به جايگاه واقعي خود مي رسد، اما هنوز بر اين باورم كه در بخش سه گانه مخاطب، مستندساز و مديران فرهنگي، امروز متاسفانه جاي مستندسازان جوان و با فرهنگ ما خالي است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات