«جامعه‌ي باستان‌شناسي ايران» نسبت به بروز پديده‌ي نگران‌كننده‌اي در جنوب شرقي كشور كه يادآور فاجعه‌ي جيرفت است و نيز تخريب بخشي از نقش‌برجسته‌ي بهرام دوم اظهار نگراني كرد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در پايگاه اطلاع‌رساني «جامعه‌ي باستان‌شناسي ايران» يادداشتي درباره‌ي آنچه در هفته‌هاي اخير در حوزه‌ي ميراث فرهنگي رخ داده، منتشر شده است.
در ابتداي اين مطلب آمده است: هرچند وضعيت نگهداري از ميراث فرهنگي به‌طور کلي مناسب نيست و پيوسته اخبار تخريب محوطه‌هاي باستاني و يادمان‌هاي تاريخي به گوش مي‌رسد، اما در چند روز اخير، دو خبر منتشر شده که سبب حيرت است. خبر نخست، تخريب بخشي از نقش‌برجسته‌ي بهرام دوم، شاهنشاه ساساني، در تنگ چوگان در بيشاپور است که با توجه به اخبار مشابه درباره‌ي تخريب‌ها در غار شاپور نگران‌کننده‌تر مي‌شود. خبر دوم بازار داغ حراج و فروش اموال فرهنگي (سکه‌هاي قديمي) ايران در جنوب شرق کشور در مسير مرزي ايران ـ افغانستان است. دلايل چندي وجود دارد که اين دو رويداد را بيش از پيش ناگوار مي‌کند.
در ادامه‌ي اين مطلب بيان شده است: از يک سو، مجموعه‌ي تاريخي کلان و پراهميتي همچون بيشاپور و تنگ چوگان که جزو محوطه‌هاي بزرگ و ملي محسوب مي‌شود، عرصه و حريم مصوب دارد و سازمان ميراث فرهنگي براي حفاظت از آن، پايگاهي دائمي در آنجا تأسيس کرده، قاعدتا به‌طور ثابت توسط مأموران و نگاهبانان محافظت مي‌شود. در چنين شرايطي به آثار تاريخي ـ فرهنگي کشور چنين آسيب‌هايي مي‌رسد و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ناتوان از جلوگيري است. اين رويداد حاکي از آن است که در سازمان‌دهي يا برنامه‌هاي کلان حفاظتي ميراث فرهنگي کشور مشکلات و نکاتي منفي وجود دارد که باعث مي‌شود آثار تاريخي ـ فرهنگي همچنان آسيب‌پذير باشند و مراجع ذي‌ربط در برابر آسيب‌هاي احتمالي از اين دست ناتوان باشند. هرچند دلايل تخريب و آسيب به نقش‌برجسته‌ي بهرام دوم ناشناخته است و ممکن است از دلايل متعددي ناشي شده باشد، با اين حال و صرف نظر از چگونگي آن دلايل، هيچ‌کدام نافي مسؤوليت‌ها و وظايف قانوني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي حفاظت از آثار تاريخي ـ فرهنگي نيستند، بويژه سازمان ميراث فرهنگي وظيفه دارد دلايل و عوامل تخريب‌ها و آسيب‌ها را به‌طور کارشناسانه بررسي و مطالعه كند و در راستاي کاهش چنين تخريب‌هايي بکوشد.
در ادامه‌ي اين مطلب آمده است: از سوي ديگر، با پديده‌ي نگران‌کننده‌ي ديگري در جنوب شرقي کشور روبه‌رو هستيم که يادآور ماجراي جيرفت است و بالقوه مي‌تواند به فاجعه‌اي همچون جيرفت، که در يک دهه‌ي گذشته رخ داد، منجر شود. خريد و فروش آسان سکه‌هاي تاريخي ايران در شهر «زرنگ» در افغانستان سبب شده که مردم فقير در مناطقي از استان سيستان و بلوچستان براي کسب درآمد از راه فروش سکه، به تخريب و غارت محوطه‌هاي باستاني رو آورند که وديعه و ميراث فرهنگ بشري‌اند و بايد به بهترين شکل حفاظت شوند. اين ماجرا شباهت بسياري به همان ماجراي اسف‌باري دارد که يک دهه پيش در جيرفت شاهد آن بوديم و به يک سرافکندگي بزرگ منجر شد. سهولت خريد و فروش اشياي تاريخي ـ فرهنگي و از همه مهم‌تر، خروج آسان اين اشيا از مرزهاي قانوني و حفاظت‌شده‌ي کشور، نمايشگر اين واقعيت تلخ است که مراجع ذي‌ربط از جمله نيروي انتظامي استان سيستان و بلوچستان و نيز سازمان ميراث فرهنگي از مسائل و اتفاقاتي بس مهم و فاجعه‌بار در پيرامون خود غافل هستند. سهل‌انگاري در زمينه‌ي حفاظت از ميراث فرهنگي و بشري مي‌تواند بار ديگر فاجعه‌ي جيرفت را تکرار کند و فراگير شدن اين پديده ممکن است هزينه‌هاي جبران‌ناپذير بسياري را براي کشور به بار آورد.
«جامعه‌ي باستان‌شناسي ايران» در پايان از نهادهاي ذي‌ربط، بويژه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري خواسته است كه از تمام توان خود براي حفاظت اصولي از ميراث فرهنگي بهره گيرند تا مبادا دوباره شاهد فجايعي مانند غارت محوطه‌هاي باستاني جيرفت باشيم.
انتهاي پيام
نظرات