ماه محرّم، ماه غم و اندوه اهل بيت (عليهم السلام) و شيعيان آنهاست و ماه شهادت و يادآورى دلاورى‌ها و شجاعت‌ها و ايثارهاى سيدالشهدا امام حسين(ع) و ياران با وفاى او در کربلاست. در حديثى از امام على بن موسى الرّضا(ع) آمده است:«هنگامى که ماه محرم فرا مى‌رسيد، کسى پدرم را خندان نمى‌ديد و همواره محزون و غمگين بود تا روز دهم يعنى روز عاشورا؛ آن روز روزِ مصيبت و حزن و اندوه و گريه پدرم بود و مى‌فرمود امروز روزى است که حسين(ع) شهيد شده است».

به گزارش خبرنگار دين و معارف اسلامي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) ماه محرم، ماه حماسه و ماتم است و سزاوار است همه ارادتمندان اهل بيت (عليهم السلام) با تشکيل مجالس سوگوارى، هرچه باشکوهتر در تعظيم اين شعائر بکوشند و خطباى گرامى فلسفه شهادت آن بزرگواران و آثار مهم آن را براى بقاى اسلام و تشيع، شرح دهند و مخصوصاً جوانان و نوجوانان خود را با اين مراسم آشنا کنند و در انجام اين مراسم از آنچه که مايه وهن مذهب در نظر دوست و دشمن مى‌شود، جدا بپرهيزند و توجه داشته باشند که عاشورا و مراسم حسينى است که اسلام را زنده نگه داشته است و هر سال خون تازه‌اى در رگ‌هاي اسلام جارى مى‌سازد و تا مراسم حسينى، پرشور، پر شعور و پرشکوه برپاست، آسيبى به اسلام نخواهد رسيد.

 اعمال مخصوص اين ماه به همراه برخي از وقايع آن مي‌آيد:

اول محرم:

آغاز سال هجرى قمرى است، گرچه هجرت در ماه ربيع الاول صورت گرفت، ولى به مناسبت آغاز سال، سزاوار است همه مؤمنان به ياد حادثه عظيم هجرت و آثار مهم آن در تاريخ اسلام و فداکارى هاى مولاى متّقيان على(ع) در ليلة المبيت باشند.

دوم محرم:

روز ورود امام حسين(ع) و يارانش به سرزمين کربلا (در سال 61 هجرى قمرى) است که سرآغاز حماسه هاى عظيم عاشورا است.

هفتم محرم:

روز بستن آب به روي سپاه امام حسين (ع) است، در اين روز دستورى از سوى عبيداللّه بن زياد براى عمر بن سعد رسيد که بين حسين(ع) و يارانش و آب حايل شوند، تا قطره‌اى از آب فرات ننوشند.

نهم محرم (تاسوعا):

«شيخ کلينى» از امام صادق(ع) نقل مى‌کند که آن حضرت فرمود: "روز تاسوعا، روزى است که امام حسين(ع) و يارانش را در کربلا محاصره کرده و دشمنان براى جنگ با آن حضرت اجتماع كردند و پسر مرجانه و عمر بن سعد از زيادى لشکر خويش خوشحال شدند و امام حسين(ع) و اصحابش را در آن روز ضعيف شمردند و يقين کردند که براى امام حسين(ع)ياورى نخواهد آمد و مردم عراق وى را کمک نخواهند کرد" آنگاه آن حضرت فرمودند:

«بِأبي المُسْتَضْعَفُ الغَريبُ; پدرم فداى آن ضعيفِ غريب باد».

در اين روز شمر همراه با نامه‌اى از سوى عبيداللّه بن زياد خطاب به عمر بن سعد وارد کربلا شد که بر امام حسين(ع) و يارانش سخت بگيرد تا تسليم شوند و وادار به بيعت گردند و در صورت امتناع، همه آنها را به قتل برساند. امام حسين(ع) حاضر به پذيرش ذلّت بيعت با دشمن نشد؛ ولى از آنان خواست که آن شب را به وى مهلت دهند، تا به عبادت و دعا و نماز بپردازد، و فردا در معرکه نبرد با آنان روبه رو خواهد شد.

دهم محرم (عاشورا):

روز پرحماسه و فراموش نشدنى تاريخ اسلام و تشيّع؛ روز فداکارى، جانبازى و شهادت سرور و سالار شهيدان حضرت اباعبداللّه الحسين(ع) و ياران باوفايش، در سرزمين کربلا (در سال 61 هجرى قمرى) است.

دوازدهم محرم:

روز شهادت امام زين العابدين(ع) (بنابر روايتى در سال 94 يا 95 هجرى قمرى) است.

بيست و پنجم محرم:

روز شهادت امام زين العابدين(ع) است بنابر روايتى ديگر.

اعمال ماه محرم

1ـ به هنگام رؤيت هلال محرّم، مستحب است تکبير بگويى و اگر مى‌توانى دعاى مشروحى را که سيّد در «اقبال الاعمال» آورده است، بخوانى.

2ـ در شب اوّل محرّم صد رکعت نماز بخوان و در هر رکعت سوره «حمد» و «قل هو اللّه» (سوره توحيد) را مى‌خوانى و هر دو رکعت را به يک سلام پايان مى‌دهى؛ در روايتى از رسول خدا(ص) آمده است:

"هر کس اين نمازها را بخواند و روز اوّل ماه محرّم را روزه بگيرد، مانند کسى است که در طول سال بر انجام خير مداومت داشته باشد و تا سال آينده از فتنه ها محفوظ خواهد بود و اگر بميرد وارد بهشت خواهد شد".

3ـ مطابق روايت ديگرى از رسول خدا(ص) در شب اوّل محرم دو رکعت نماز مى‌خوانى به اين نحو:

در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انعام» و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «يس».

علاوه بر اين نمازها، مستحب است نماز اوّل هر ماه نيز خوانده شود که با مراجعه به نشاني اينتر نتي زير مي‌توانيد از چگونگي انجام آن مطلع شويد:

http://persian.makarem.ir/prayer/?gid=270#

4ـ در روز اوّل محرّم، روزه گرفتن مستحب است، که در روايتى امام رضا(ع) فرموده‌اند:

"هر کس اين روز را روزه بگيرد و حاجت خويش را از خداوند بخواهد، خداوند دعايش را به اجابت خواهد رساند، اين روز همان روزى بود که حضرت زکريّا در آن، از خداوند فرزندى را طلب کرد و خداوند دعايش را به اجابت رساند و يحيى را به وى عنايت فرمود".

5ـ از امام على بن موسى الرضا(ع) نقل شده است که رسول گرامى اسلام(ص) روز اوّل محرّم، دو رکعت نماز مى‌خواند و پس از نماز دست‌ها را بلند مى‌کرد و اين دعا را سه مرتبه قرائت مى‌كرد:

اَللّـهُمَّ اَنْتَ الاِْلـهُ الْقَديمُ، وَ هذِهِ سَنَةٌ جَديدَةٌ،

خدايا تويى معبود ازلى و اين سال تازه است

فَاَسْئَلُکَ فيهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّيْطـانِ، وَ الْقُوَّةَ عَلى هذِهِ النَّفْسِ الاَْمّارَةِ بِالسُّوءِ، وَ الاِْشْتِغالَ بِما يُقَرِّبُنى اِلَيْکَ،

از تو خواهم در اين سال نگهداريم را از شيطان و نيروى بر اين نفس که پيوسته به گناه فرمان مى دهد و سرگرمى بدانچه مرا به تو نزديک کند

يا کَريمُ يا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ، يا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ، يا ذَخيرَةَ مَنْ لا ذَخيرَةَ لَهُ، يا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ، يا غِياثَ مَنْ لا غِياثَ لَهُ، يا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ، يا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ،

اى صاحب جلالت و بزرگوارى، اى تکيه گاه کسى که تکيه گاهى ندارد، اى ذخيره آن کس که ذخيره ندارد، اى پناهگاه آن کس که پناهگاهى ندارد، اى فريادرس آن کس که فريادرسى ندارد، اى پشتيبان آن کس که پشتيبانى ندارد، اى گنج آن کس که گنجى ندارد،

يا حَسَنَ الْبَلاءِ،يا عَظيمَ الرَّجآءِ، يا عِزَّ الضُّعَفآءِ، يا مُنْقِذَ الْغَرْقى، يا مُنْجِىَ الْهَلْکى، يا مُنْعِمُ يا مُجْمِلُ، يا مُفْضِلُ يا مُحْسِنُ،

اى که آزمايشت نيکوست، اى بزرگ مايه اميد، اى عزت بخش ناتوانان، اى نجات بخش غريقان، اى خلاص کننده هالکان، اى نعمت بخش، اى زيباپرور، اى فزون بخش، اى نيکوده،

اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّيْلِ وَنُورُ النَّهارِ، وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ الشَّمْسِ، وَدَوِىُّ الْمآءِ وَحَفيفُ الشَّجَرِ، يا اَللهُ لا شَريکَ لَکَ،

تويى که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برايت سياهى شب و روشنى روز و تابش ماه و شعاع خورشيد و صداى ريزش آب و بهم خوردن درخت، اى خدايى که شريک ندارى،

اَللّـهُمَّ اجْعَلْنا خَيْراً مِمّا يَظُنُّونَ، وَاغْفِرْلَنا ما لا يَعْلَمُونَ، وَلا تُؤاخِذْنا بِما يَقُولُونَ، حَسْبِىَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ هُوَ،

خدايا قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند و بيامرز از ما آنچه را که نمى دانند و مگير ما را بدانچه گويند بس است مرا خدا، معبودى جز او نيست،

عَلَيْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ، امَنّا بِهِ، کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا، وَما يَذَّکَّرُ اِلاَّ اُولُوا الاَْلْبابِ،

بر او توکل کنم و اوست پروردگار عرش عظيم، ايمان داريم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ماست و اندرز نگيرند جز خردمندان،

رَبَّنا لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَيْتَنا، وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً، اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ.

پروردگارا منحرف مساز دلهاى ما را پس از آن که هدايتمان کردى و ببخش به ما از پيش خود رحمتى که براستى تويى بخشايشگر.

6ـ مرحوم «شيخ طوسى» فرموده است که مستحب است دهه اوّل محرّم را روزه بگيرد; ولى در روز عاشورا از غذا و آب امساک نمايد، امّا روزه نگيرد، و چون وقتِ عصر فرا رسيد، به مقدار کمى، تربت تناول كند (زيرا روزه گرفتن در اين روز شيوه بنى اميّه بود که به شکرانه جريان کربلا، روزه مى گرفتند).

منابع:

- پايگاه اينترنتي آيت‌الله العظمي ناصر مكارم شيرازي www.makarem.ir

انتهاي پيام