استان خراسان شمالي گنجينه‌اي از فرهنگ‌هاست و با توجه به حضور فرهنگ‌هاي مختلف در اين خطه، موسيقي آن نيز تنوعي خاص دارد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اقوام مختلف خراسان شمالي، موسيقي و مقام‌هاي مختلف آن را سينه‌به‌سينه حفظ کرده‌اند و بخشي‌ها روايتگر اين فرهنگ ديرينه‌اند. برپايي نمايشگاه صنايع دستي کشورهاي عضو اکو در خراسان شمالي بهانه‌اي شد تا به گوشه‌اي از فرهنگ موسيقيايي غني اين خطه بپردازيم.
انواع آلات موسيقي سنتي در استان خراسان شمالي
قوشمه: در فرهنگ كرمانج، سازهاي مختلفي توسط نوازندگان محلي نواخته مي‌شود كه از جمله‌ي معروف‌ترين آن‌ها مي‌توان از ساز دُزاله يا قوشمه نام برد. اين ساز از دو قطعه استخوان بال پرنده‌اي به نام قره‌قوش (مرغ سياه) تهيه مي‌شود و روي هريك از اين دو قطعه استخوان، هفت سوراخ تعبيه مي‌شود و با گذاشتن سر پيق يا ني كوچكي روي آن و ظرافت‌هاي خاص و برش‌هاي زيبا و مخصوص، اصلي‌ترين ساز منطقه را مي‌سازند. قوشمه كه با دو ساز محلي دهل يا دايره همراه است، بي‌شك منحصرترين ساز در كل جهان است.
ساز كمانچه: كمانچه كه امروزه در بيشتر مناطق كشور از آن استفاده مي‌شود، از ديگر سازهاي انحصاري اقوام كرمانج است كه با دهل يا ضرب همراه است. دهل شامل جامي دوراني است كه پوستي روي آن كشيده شده است. كمانچه سازي است كه در عزاداري نيز نواخته مي‌شود.
ساز بلور يا فلوت چوپاني: اين ساز غالبا توسط بيابانگردان در پي گله براي رهانيدن حيوانات چهارپا از سركشي و دعوت آن‌ها به آرامش مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
سرنا: اين ساز بين كردهاي كردستان، مناطق جنوبي خراسان و شمال خراسان مشترك است، اما آن‌گاه كه سرنانواز خراسان شمالي در ميان يلان و پهلوانان چوخه‌پوش كرمانج سرنا مي‌نوازد و نوازنده‌ي دهل با شدت و قدرت به دهل مي‌كوبد، هيچ سرنانوازي در كل كشور نمي‌تواند ادعايي داشته باشد.
ساز دوتار: دوتار شايد پيچيده‌ترين و محبوب‌ترين ساز منطقه است كه از دو رشته سيم و كاسه‌اي از جنس چوب درخت توت، صفحه‌اي روي كاسه‌ي آن از جنس درخت توت و دسته‌اي از جنس درخت زردآلو تشكيل مي‌شود. نوازندگان دوتار معمولا ضمن نواختن تار از افتخارات و اسطوره‌هاي مبارزان در راه ظلم و تعدي مي‌خوانند.
آهنگ‌هاي معروف در موسيقي محلي كرمانج
آهنگ‌هاي معروف در موسيقي محلي كرمانج رزم، حماسه و بزم، غم و اندوه است.
رزم و حماسه: از جمله آهنگ‌هاي حماسي مي‌توان به آهنگ‌هايي مانند «سردار عيوض‌خان»، «ججوخان»، «دُردي‌خان» و آهنگ‌هاي معروف «ايشان بانوگل شرواني» و «گل شرواني» و «آهنگ جعفرقلي» اشاره كرد.
بزم: اين نوع آهنگ‌ها همراه با تمام حركات زيبايي حماسي موزون يك قرسه، دو قرسه، لاري‌لاري، بشكن‌بشكن، چپ و راسته و شش قرسه شرنگي و سماع عاشقانه پررمز و راز اقوام كرمانج است.
غم و اندوه: آن‌گاه كه ما در دل شكسته‌ي فرزند جوان از دست داده‌اي در كنار سنگ مزار عزيزش مي‌نشيند و خاك مزار را بر سر و سينه مي‌پاشاند، «لو» و «هرايي» مي‌خواند. اينجاست كه موسيقي در فرهنگ كرمانج رنگ غم به خود مي‌گيرد.
از ديگر نمونه‌ي اين آهنگ‌ها كه همراه با غم و اندوه است، مي‌توان به آهنگ‌هاي «زارنجي»، «سكينه» و «الله مزار» اشاره كرد.
انتهاي پيام
نظرات