/بررسي شعر كوتاه/ ابوالقاسم تقوايي: شعر كوتاه به آشتي با شعر منجر ميشود
ابوالقاسم تقوايي گفت: شعر كوتاه به آشتي مخاطب با شعر منجر ميشود.
اين شاعر در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرنگاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دربارهي استقبال از شعر كوتاه، عنوان كرد: به نظر من، استقبال از شعر كوتاه خوب است. شايد يكي از دلايل آن، مدت كمي است كه افراد براي كتاب خواندن دارند. شعرهاي كوتاه را ميتوان در اتوبوس خواند و اين براي مخاطب امروز شيرين شده است كه در لحظههاي كوتاه التذاذ داشته باشد. البته كلا متأسفم كه خوانش شعر در ايران پايين است. اما شعر كوتاه به آشتي مخاطب با شاعران منجر ميشود؛ ولي شاعر نبايد خودش را به كوتاهسرايي مجبور كند و مخاطب بايد براي شاعر در مقولهي دوم باشد.
او در ادامه با اشاره به گرايش شاعران به شعر كوتاه، گفت: گرايش شاعران به شعر كوتاه، دو دليل اصلي دارد؛ يكي گرايش به سوي مدرنيته است كه فرديت بيشتر شده است. همچنين آدمها حوصلهي كمتري دارند و شاعران سعي ميكنند در كوتاهترين زمان، بزرگترين كار را انجام دهند.
او افزود: نوع تلقي ما از شعر تغيير كرده است و سعي كردهايم از قالبهاي كوچكتر براي بيان خودمان استفاده كنيم.
اين شاعر در عين حال متذكر شد: ذات شعر كوتاه با شعر بلند فرقي ندارد و انتظاري را كه از شعر بلند داريم، شاعر شعر كوتاه هم بايد برآورده كند.
او همچنين دربارهي كيفيت شعرهاي كوتاه سالهاي اخير، گفت: من فكر ميكنم همانطور كه در شعرهاي غيركوتاه، خوب و بد داريم، در شعرهاي كوتاه هم اين شرايط را داريم. كوتاهي و بلندي يك شعر، خوبي و بدي آن را نشان نميدهد. در شعر كوتاه به نوعي قدرت مانور شعر بلند را نداريم و همين سبب ميشود تمام شعر در لحظههايي كه شاعر تصويري را خلق ميكند، خلاصه شود.
وي افزود: شعرهاي كوتاه موفق داراي انديشههاي بزرگ هستند. اگر از شعر كوتاه انديشه را حذف كنيم، ديگر معنايي ندارد. البته اين شرايط در شعر بلند هم هست؛ اما اين در شعر كوتاه خودش را بيشتر نشان ميدهد. شاعري موفقتر است كه انديشهي بزرگتري دارد. از آنجا كه در شعر كوتاه، مخاطب تنها در چند لحظهي كوتاه درگير شعر است، شاعري موفق است كه خودش شاعر بزرگي باشد. شعرهاي ماندگار از شاعران بزرگاند.
تقوايي تأكيد كرد: روايت هم در شعر كوتاه ميآيد؛ اما كوتاه ميشود؛ شعر كوتاه روايي هم داريم؛ البته دستمان براي بازيهاي روايي بسته ميشود.
او همچنين دربارهي امتزاج مرز شعر كوتاه با ديگر گونههاي ادبي چون جملههاي قصار و كاريكلماتور، گفت: تشخيص شعر كوتاه به نگاه ما به عنوان مخاطب بستگي دارد؛ اينكه تعريف ما از شعر كوتاه چيست. بسياري از شعرهاي كوتاه شايد لحظههاي شاعرانه و حس باشند تا شعر؛ بنابراين شخصي كه شعر سروده، فكر ميكند كه شعر گفته است؛ اما با شعر فاصلهي زيادي دارد.
اين شاعر در ادامه اظهار كرد: اگر بخواهيم دقيق نگاه كنيم، فاصله كم است و گويي بر لبهي تيغ هستيم. بسياري از كاريكلماتورهاي پرويز شاپور، ويژگيهاي شعر را دارند؛ اما آن چيزي كه ميتواند شعر كوتاه را واقعي كند، اين است كه در ذراتش، با شعر بلند فرقي ندارد. شاعراني كه به كوتاهسرايي روي ميآورند، فكر ميكنند كارشان آسانتر ميشود؛ در حالي كه كوتاهسرايي سختتر است.
او افزود: در شعر بلند، امكانات زيادي هست؛ اما در شعر كوتاه محدوديت هست. به نظر من، هرچه هستيشناسي شاعر قويتر باشد، ما را بيشتر به سوي شعر رهنمون ميكند.
تقوايي سپس دربارهي هايكوهاي سرودهشده در سالهاي اخير، عنوان كرد: آخرين مجموعهي هايكويي كه خواندهام، هايكوهاي سيدعلي صالحي است. بعد از آن، تنها هايكوهايي را پراكنده و به صورت اينترنتي خواندهام. به نظرم، برخي از اين هايكوها موفق هستند و به شعر نزديك شدهاند. در هايكو، هايكوسرا دنبال القاي انديشگي خاصي نيست، به اين معنا كه هايكو حاصل لحظهاي است كه محصول آن نوعي نگرش فلسفي رازآلود را ميآورد. در شعر كوتاه، شاعر قصد دارد انديشهي خود را در قالب واژهها بيان كند. اين تفاوت شعر كوتاه و هايكوست. در هايكو لايهي فلسفي بالا قرار ميگيرد. در شعر كوتاه براي شاعر، بيان انديشه مهم است و نگرش فلسفي شاعر با انديشهورزي او آميخته ميشود. اما چون در اين موضوع تخصص ندارم، نميتوانم دقيقتر حرف بزنم.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات