دومين جايزه دكتر کاظمي (Kazemi Prize) كه به منظور بزرگداشت ياد و خاطره زنده‌ياد دكتر سعيد كاظمي آشتياني، پايه‌گذار پژوهشگاه رويان جهاد دانشگاهي و دانشمند برجسته سلول‌هاي بنيادي كشورمان نامگذاري شده به استاد «هانس شولر»، دانشمند سرشناس آلماني اعطا شد.

به گزارش خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين جايزه روز پنج‌شنبه در مراسم تقدير از برگزيدگان دوازدهمين جشنواره بين‌المللي تحقيقات پزشكي توليد مثل و سلول‌هاي بنيادي رويان به اين محقق سرشناس سلول‌هاي بنيادي كه در طول 30 سال گذشته تاثير بزرگي در پيشبرد اين رشته داشته، اعطا شد.

جايزه بين‌المللي دكتر كاظمي (Kazemi Prize) به توصيه مقام معظم رهبري به منظور گراميداشت ياد و خاطره زنده ياد دكتر كاظمي آشتياني هر ساله به دانشمندي كه تحولي مهم را در زمينه علوم زيست شناسي و سلول‌هاي بنيادي در دنيا ايجاد كرده باشد، اعطا مي‌شود.

اعطاي اين جايزه قرار بود از سال 88 و همزمان با دهمين دوره جشنواره بين‌المللي رويان آغاز شود ولي وقتي امكان اعطاي اين جايزه به يك دانشمند برجسته جهاني فراهم نشد، رويان ترجيح داد يك سال منتظر بماند تا با اعطاي نخستين دوره اين جايزه به «رودولف يانيش» از مبتكرترين وخلاق‌ترين دانشگران در زمينه زيست‌شناسي تكويني، تنظيم بيان ژن و زيست شناسي سلول بنيادي و خالق نخستين گونه موش تراريخته، شروعي در خور را براي جايزه‌اي كه به يادبود موسس فقيد اين مركز پيشتاز علمي تعيين شده رقم بزند.

اينك با اعطاي دومين دوره اين جايزه به «هانس شولر»، دانشمند برجسته ديگري از آلمان كه از سرشناس ترين و پيشروترين دانشگران در حوزه تحقيقات سلولهاي بنيادي است، پژوهشگاه رويان، دومين گام را در معرفي Kazemi Prize به عنوان يكي از معتبرترين و بزرگترين جوايز علمي بين‌المللي در حوزه تحقيقات سلول‌هاي بنيادي به خوبي برداشته است.

شولر كه در سال 2004 به عنوان مدير موسسه ماكس پلانك براي طب زيست مولكولي و رياست گروه بيولوژي تكويني و سلولي منصوب شد، استاد همكار گروه بيوشيمي در دانشگاه پنسيلوانيا، استاد تمام دانشكده پزشكي دانشگاه ويلهلمز وستفالين در مونستر آلمان، استاد همكار آزمايشگاه و عضو كار گروه عالي آلمان براي بيولوژي پيوند در درمان‌هاي ترميمي (REBIRTH) در دانشكده معتبر پزشكي هانوور (MHH) است.

از جمله موفقيتهاي علمي وي و آزمايشگاه تحقيقاتيش كه بازتاب وسيعي در جامعه علمي و رسانه‌يي داشته اعلام توليد تخمك از سلول‌هاي بنيادي جنيني موش بود كه راه را براي محيط تحقيقاتي كاملا جديدي هموار و پيامدهاي شگرف آن براي جامعه همچنان مورد بحث است. با اين حال شايد عمده عامل شهرت و اعتبار شولر در جامعه زيست شناسي را بايد در تحقيقات پيشتازانه اش در زمينه پروتئين OCT4 جست‌و‌جو كرد.

هانس روبرت شولر در سال 1953 در تورنتو کانادا به دنيا آمد اما در سال 1960 به همراه خانواده به آلمان رفت و در آنجا بزرگ شد.

شولر از زمان دانشجويي علاقه زيادي به خصوصياتي كه باعث تمايز بين سلول‌هاي سوماتيك و سلول هاي زاينده در پستانداران مي‌شوند، نشان مي داد.

شولر به دنبال جواب سوالاتي از اين قبيل بوده است كه چگونه سلول هاي رده زاينده به سلول‌هاي سوماتيك تبديل مي‌شوند و بالعكس و يا چه چيزي تعيين مي‌كند كه سلول مشخصي براي مثال به تخمك تبديل شود، با اسپرم بارور شود و يا ناقل جريان الكتريكي باشد.

در مقالات مروري كه وي در طول چندين سال در مجلات علمي به چاپ رسانيده است اين موضوعات به صورت بارز به چشم مي‌خورد.

دكتر شولر به خوبي مي‌داند كه ارزيابي جامع از اغلب موضوعات در بيولوژي مدرن به رويكردي چند وجهي و تجربي نيازمند است كه به فعل و انفعالات پيچيده و تعاملات همسو در سيستم‌هاي مختلف نظر داشته باشد. در نتيجه‌ وي در كنار گسترده تر شدن تخصصش، با حفظ جنبه‌هاي اصولي يك بيولوژيست مولكولي ، به طور مداوم زمينه تحقيقاتي خود را نيز توسعه بخشيده است.

وي ابتدا به عنوان بخشي از پايان‌نامه‌اش به مطالعه فعل و انفعالات بيوشيميايي DNA توپوايزومراز پرداخت؛ سپس در مورد نحوه عملكرد و تنظيم فاكتورهاي رونويسي و نقش آن‌ها در بيولوژي تكويني و سلولي به تحقيق ادامه داد و در آخر فاكتورهايي را كه مورد بحث علوم توليد مثلي هستند مورد بررسي قرار داد.

توانايي او در عبور و پل زدن بين حيطه‌هاي كاملا متفاوت پژوهشي در مجلات علمي درجه يك مرتبط ، قابل ملاحظه است. همچنين تنوع موقعيت هاي مديريتي كه او تاكنون داشته است، بيانگر فعاليت‌هاي وسيع و در حال گسترش وي محسوب مي‌شود. در آغاز او سرپرستي گروه تحقيقاتي برنامه بيان ژن در آزمايشگاه بيولوژي مولكولي اروپا (EMBL) را بر عهده داشت. سپس در سمت استاد فيزيولوژي توليدمثل در دانشگاه پنسيلوانيا و رييس مركز تحقيقات سلول‌هاي جنسي و حيوانات تراريخته به كار خود ادامه داد.

از سال 2004 او به عنوان مدير موسسه ماكس پلانك براي طب زيست مولكولي با رياست گروه بيولوژي تكويني و سلولي در مونستر آلمان مشغول به فعاليت شد.

وي هم اكنون استاد همكار گروه بيوشيمي در دانشگاه پنسيلوانيا، استاد تمام دانشكده پزشكي دانشگاه ويلهلمز وستفالين در مونستر آلمان، استاد همكار آزمايشگاه و عضو كار گروه عالي آلمان براي بيولوژي پيوند در درمان‌هاي ترميمي (REBIRTH) در دانشكده معتبر پزشكي هانوور (MHH) است.

زماني كه او پايان نامه دكتري خود را مي نوشت با كمبود تجهيزات لازم براي تحقيق در مورد مسايل پيچيده زيستي در سطح مولكولي مواجه بود، تجزيه و تحليل تنظيم و عملكرد ژن پستانداران به تازگي شروع شده بود و ويروس‌ها اولين جواب‌ها را در مورد نحوه عمل سلولي رهنمودن شده بودند. او با استفاده از عناصر تنظيمي SV40 و ساير ويروس ها، آزموني را براي اولين بار طراحي كرد كه به عوامل سلولي مداخله كننده در رونويسي ويروسي (Cell 1984) و تقويت سلولي (science 1986) پاسخ مي داد.

اين موضوع سال‌ها مورد بحث بود. وي با سنجش‌هاي رونويسي آزمايشگاهي به مطالعه عملكرد چنين فاكتورهايي پرداخته است كه اين موضوع به روشن شدن محل هاي اتصال فاكتورهاي مخصوص هسته‌اي كمك كرده است، (EMBOJ. 1986,Nature 1987) براي اين كه جنين‌هاي پيش از لانه گزيني به آناليز بيوشيميايي جواب دهند، او به سنجش استخراجي كوچك با استفاده از كمتر از 100 سلول پرداخت.

در اين سنجش، محل‌هاي اتصال مختلفي را براي فاكتورهايي مورد بررسي قرار داد كه در سلول‌هاي بدني يافت نمي‌شوند، اما به طور خاص با سلول هاي پرتوان جنين موش پيش از لانه گزيني و رده سلول جنسي ـ دو بخش اصلي رده سلول زاينده پستانداران ـ بيان مي‌شوند.

نتيجه‌ اين تحقيقات شناسايي OCT4 و چند پروتئين ديگر بود كه در دو مقاله پشت سر هم EMBO توضيح داده شده و پايه استواري را براي مطالعات بعدي گروه تحقيقاتي خود و ديگران فراهم آورد. كلونينگ cDNA و آناليز جزء به جزء آن، نشان داده است كه فاكتور بازنويسي POU يا همان OCT4، نقش مهمي در رده سلول زاينده پستانداران بازي مي‌كند

مقالات بعدي نيز نشان دادند كه OCT4 براي پرتواني و بقاي سلول‌هاي رده سلول زاينده ضروري است. پيتر دونووان در بخش «اخبار و ديدگاه ها» مقاله Dev Cell 2001 گروه شولر را با عنوان «سوخت اكتان بالا سلول بنيادي را نيرو مي‌بخشد» برجسته كرد.

اخيرا در آزمايشگاه هانس شولر دريافته اند كه OCT4 به تنهايي براي القاي پرتواني در سلول‌هاي عصبي بزرگسال كافي است، بنابراين نقش اصلي اين فاكتور بازنويسي در ايجاد پرتواني را نيز اثبات كردند.

اين مقاله بيشترين تعداد دانلود مقالات را در مورد سلول براي پيش از دو ماه به خود اختصاص داد. سپس وي توجه خود را به درك بهتري از سلول‌هاي پرتوان و فرايند مولكولي برنامه نويسي مجدد معطوف كردند. در مقاله «توليد سلول هاي بنيادي پرتوان القايي با استفاده از پروتئين‌هاي نو تركيب» كه در سال 2009 در مجله Cell Stem Cell منتشر شد، تلاش اوليه براي برنامه نويسي مجدد سلول‌هاي بدني بدون ويروس، گزارش شد.

از آنجايي كه OCT4 جزئي تعيين كننده و نمايشگر مطلوبي براي پرتواني است، دكتر شولر از آن به عنوان نمايشگر براي مطالعه فرايند برنامه نويسي مجدد بعد از انتقال هسته سلول هاي بدني به تخمك ها و در حين تركيب سلول‌هاي بدني و سلول‌هاي پرتوان استفاده كرد. انتشار Genes Dev2003 جوابهايي را در پاسخ به اين پرسش كه چرا بسياري از جنين‌هاي شبيه سازي شده مي‌ميرند و تاثير شگرفي روي جامعه علمي و عموم جامعه دارند، ارائه داد.

در سال 2003 مجله Discover اين امر را به عنوان يكي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي سال بر شمرد. با اين حال مقالات او در مجله Science در سال 2003 قوي‌ترين تاثير را داشت. آزمايشگاه او براي اولين بار اعلام كرد كه مي‌توان از سلول‌هاي بنيادي جنيني موش تخمك توليد كرد. اين خبر در مجلات علمي و رسانه‌هاي بازتاب فوق العاده‌اي داشت و راه را براي محيط تحقيقاتي كاملا جديدي هموار كرد و پيامدهاي شگرف آن براي جامعه همچنان مورد بحث است. اين پژوهش پيشگامانه منجر به تاسيس «گروه هينكستون » شد كه اتئلافي بين‌المللي در زمينه سلول هاي بنيادي، اخلاق و حقوق است.

در سال 2008 اين انجمن معتبر موضوع «بيانيه جمعي: چالش‌هاي علم، اخلاق و سياست در مورد گامت هاي مشتق شده از سلول هاي بنيادي پر توان » را مطرح كرد كه با ارائه اطلاعات براي شرح علم و پيامدهاي بالقوه اجتماعي آن مانند صدور راهبردهايي در روش و تكنيك به عنوان يك مرجع براي بحث‌هاي عمومي در نظر گرفته مي‌شود.

هانس شولر، همچنين علاقه وافري به بيولوژي ساختاري به عنوان پيش نيازي براي فرايندهاي درك در سطح مولكولي دارد. بعد از گذشت سال‌ها او همكاري‌هاي بسيار پر فايده‌اي را با ماتياس ويلمانز، دانشمند سرشناس جهاني در رشته زيست شناسي ساختاري و رييس ايستگاه EMBL در حومه شهر «هامبورگ» دارد. در EMBL آن‌ها همراه با دانشجوي دكتري مشتركشان ، آتيلا رمني، به مطالعه در مورد پروتئين OCT4 در سطح ساختاري پرداختند و پيكره‌هاي دوتايي جديدي را تعريف كردند كه در پاسخ به سوالاتي در مورد ساير فاكتورهاي بازنويسي POU نيز كمك مي‌كردند.

براي بيش از 10 سال، گروه پژوهشي هانس شولر در مورد Sox2 تحقيق كردند و تركيب غير دوتايي Sox2 و OCT4 را بر روي DNA مشخص كردند. نمونه خوبي از انتشاراتي بود كه در طول چند سال تاثيرش افزايش يافته است. 6 سال پس از انتشار مجموعه سه تايي، POU/HMG/DNA با ساختار كريستالي ، بانك اطلاعاتي با اشاره به نقش آن در پرتواني و بازنويسي سلولي، آن را به عنوان «مولكول ماه» انتخاب كرد.

هانس شولر به عنوان يكي از محققان پيشرو در زيست شناسي سلول هاي بنيادي در تمام جهان شناخته شده است . او از دانشجويان و افراد فوق دكترا از سراسر جهان دعوت به همكاري مي‌كند ـ گروه تحقيقاتي فعلي او از 16 كشور تشكيل شده است.

اعضاي قبلي آزمايشگاه وي يا به مقام استادي رسيده اند يا مدير گروه و يا مدير تحقيقات در كشور خود شده‌اند.

وي عضو هيات تحريريه مجلات درجه يك در رشته خودش مانند Cell, Cell Stem Cell, Stem Cells، همچنين عضو آكادمي علمي آلماني لئوپولدينا و سه آكادمي علمي ديگر كه در نقاط متفاوت فدرال آلمان واقع شده‌اند، است (آكادمي علوم وستفالي ـ راين شمالي، آكادمي علوم و علوم انساني براندنبورگ ـ برلين و آكادمي علوم و ادبيات مانيز) . در سال 2008 براي تقدير از كارهاي پيشگامانه او در اشتقاق تخمك‌ها از سلول هاي بنيادي و همچنين براي همكاري هاي مهمش در زيست شناسي سلول بنيادي جايزه معتبر رابرت كخ را مشتركا با دكتر آيروينگ ويسمن و دكتر شينيا ياماناكا دريافت كرد.

علاوه بر اين ، او مشاور علمي مجلس آلمان، عضو كميته مركزي اخلاق براي تحقيقات سلول هاي بنيادي در برلين (ZES) رييس هيات مديره شبكه سلول هاي بنيادي راين شمالي در وستفاليا و همچنين عضو چند هيات مشاوره علمي، شامل گروه پژوهشي سلامت كميسيون اروپا، اتحاديه آلماني براي بيماري‌هاي نادر (ACHSE) ، سازمان ليپوفوسينويسز سروئيدي نوروني (NCL) و مركز درسدن براي درمان هاي ترميمي آلمان (CRTD) است.

هانس شولر در تعداد بسيار زيادي از كميته‌ها از جمله كميته نوآوري مركز مكيون ISSCR فعاليت داشته است . موسسه ملي علم و تكنولوژي اولسان در كره جنوبي (UNIST) به نحوه شايسته‌اي از خدمات ارزنده وي در پيشبرد علم زيست شناسي سلول‌هاي بنيادي تقدير كرد و موسسه سلول‌هاي بنيادي جديدي را با نام «مركز تحقيقات سلول هاي بنيادي هانس شولر» نامگذاري كرد.

اين مركز در 13 آگوست سال 2010 در سمپوزيومي كه شركت كنندگان و مهمانان عالي رتبه در آن شركت داشتند، در اولسان افتتاح شد.

مكان آزمايشگاه دكتر شولر بارها در طول مدت كار خود، جابجا شد. در هر جابجايي راه‌اندازي تيم همكاران جديدي لازم مي نمود. در سال 1991 او به هيدلبرگ رفت و آزمايشگاه شخصي خودش را در EMBL راه‌اندازي كرد، سپس در سال 2000 به ايالات متحده آمريكا رفت، جايي كه نه تنها مي بايست گروه خود را دوباره از نو مي‌ساخت، بلكه به عنوان رييس مركز پژوهشي حيوانات تراريخته و سلول زايا ، مركز تحقيقاتي كاملا جديدي را دائر كرد.

بالاخره در سال 2004 او به آلمان برگشت و تحقيقات خود را تا زماني كه گروه وي به ساختمان جديدي نقل مكان كردند، دوباره در اتاق‌هاي شركت بيوتكنولوژي قبلي خويش از سر گرفت.

آزمايشگاه او در مطالعات برنامه‌ريزي سلولي به واسطه انتقال هسته، تركيب سلول ـ سلول يا انتقال ژن توسط ويروس‌ها يا پروتئين‌ها پيشگام است.

اين آزمايشگاه با استفاده از تكنولوژي سلول هاي بنيادي القايي، مي‌تواند هر نوع سلول را از بيماراني كه از بيماري‌هاي ژنتيكي رنج مي‌برند، توليد كند.

انتشارات اخير وي همرا با دكتر توبياس كنتز، فلوي فوق دكتري سابقش (توليد موش‌هاي سالم از سلول هاي بنيادي پرتوان القايي داراي نقص ژني) با اشاره به عملكرد ژني به طور كامل قابل اصلاح است، بلكه سلول‌هاي پرتوان القايي مشتق شده از سلول‌هاي موش‌هاي سالم مي‌تواند با ميزان بهره وري بسيار بالا براي تكوين كامل تا 63 درصد به دست بيايد. اين گونه پژوهش ها به درك بهتر اصول زمينه اي يك بيماري داده شده و تدبيري جديد براي بهبود درمان‌ها كمك مي‌كند.

انتهاي پيام