آشوراده به «جزيره‌ي خيال‌انگيز» معروف است؛ اما اكنون در اين جزيره كه گفته مي‌شود، در حريم محيط زيست قرار دارد، ديگر اثري از رؤيا و خيال باقي نمانده و به نظر مي‌رسد، جزيره‌ي آشوراده خوابي طولاني را در گوشه‌ي خزر آغاز كرده است.
به گزارش خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، آشوراده تنها جزيره‌ي ايراني درياي خزر است كه در مرکز شبه‌جزيره‌ي ميانکاله در پنج کيلومتري غرب بندر ترکمن، استان گلستان قرار دارد.
اين شبه‌جزيره در زمان صفوي به‌عنوان شکارگاه مورد توجه بود و دژهايي در آن بنياد شد و تا سال‌هاي پيش با امکاناتي مانند پاسگاه ژاندارمري، شرکت تعاوني روستايي، مدرسه‌ي راهنمايي، مغازه، مسجد و حسينيه بيش از 1000 نفر سکنه داشته است که به مشاغل دامداري، کارگري، پيشه‌وري و ماهي‌گيري مشغول بودند؛ اما با وقوع سيل سال 1372، اين جزيره خالي از سکنه شد و اکنون فقط کارمندان شيلات در آن ساکن هستند.
اين جزيره دو بناي تاريخي دارد؛ قلعه روس‌ها که در زمان رضاشاه، بناي آن تجديد و به پاسگاه تبديل شد و ديگري، خانه‌ي وزيرمختار روس است. اكنون آن قلعه تخريب شده و خانه‌ي وزيرمختار هم درحال تخريب است.
جزيره‌ي آشوراده جزو پناهگاه حيات وحش ميانكاله است كه در سال 1354 به‌عنوان ذخيره‌گاه زيست‌كره در يونسكو ثبت شد و طبق قانون هرگونه تغيير كاربردي در آن ممنوع است. همين موضوع سبب شده است، جزيره‌ي آشوراده كه قرار بود، روزي دومين قطب گردشگري ايران شود و طرح‌هاي گردشگري آن مردم منطقه را كه درحال حاضر به قاچاق اجناس خارجي و صيد ماهي‌هاي خاوياري رو آورده‌اند، از بي‌كاري نجات دهد، به اميد حفظ اكوسيستم و گونه‌هاي نادر آن، مغفول بماند.
منازعات و اختلافات در آشوراده به 380 هكتار از اراضي اين جزيره مربوط بود كه در سال 1380 سازمان مناطق گردشگري آن را از سازمان همياري‌هاي شهرداري گرگان خريد تا اين منطقه را گردشگري كند.
كارشناسان سازمان حفاظت از محيط زيست استان مازندران با غيرقانوني دانستن واگذاري اين اراضي، اعلام كردند كه «هرگونه بهره‌برداري گردشگري از 380 هكتار اراضي جزيره‌ي آشوراده در تالاب بين‌المللي ميانكاله كه توسط بنياد علوي وابسته به بنياد مستضعفان به بخش خصوصي واگذار شده است، به موجب مقررات سازمان محيط زيست، نيازمند ارائه‌ي گزارش ارزيابي زيست‌محيطي بوده و در صورت تأييد نشدن ارزيابي‌هاي زيست‌محيطي، هر عملياتي در اين محدوده غيرقانوني تلقي و ادامه‌ي آن تخلف محسوب مي‌شود.»
آن‌ها معتقدند: «اين زيستگاه از نظر گونه‌هاي گياهي و جانوري منحصربه‌فرد و گردشگاهي براي محققان و پژوهش‌گران طبيعت است و گردشگرانى هم كه به اين مناطق مى‌آيند، براى تماشاى حيات وحش، پياده‌روى و گشت علمى و تفريحى مى‌آيند، نه براى خوابيدن در هتل‌هاى چند ستاره و اسكى روى آب و رفتن به شهربازي.»
با وجود آن‌كه در زمان مرعشي و رحيم‌مشايي ـ رؤساي اسبق و پيشين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ تلاش‌هايي براي روشن شدن تكليف جزيره‌ي آشوراده صورت گرفت و آن‌ها از لابي‌هاي خود در بخش رياست جمهوري استفاده كردند؛ اما همه‌ي دستاورد اين رايزني‌ها، فقط ثبت آشوراده به‌عنوان منطقه‌ي نمونه‌ي گردشگري در زمان مرعشي بود. منطقه‌ي نمونه‌اي كه حتا يك سرويس بهداشتي براي گردشگراني كه با قايق‌هاي كهنه‌ي ماهي‌گيران بومي و اداره‌ي شيلات به جزيره سفر مي‌كنند، ندارد و اعتباراتش اگر تعيين شود، چون طرح‌هاي آن با بن‌بست محيط زيست مواجه است، صرف امور و طرح‌هاي ديگر مي‌شود.
مسؤولان استان گلستان از زمان مطرح شدن موضوع گردشگري شدن اين جزيره هر سال از آن خبري داشته‌اند؛ ايجاد و ساخت جزيره و دهكده‌ي گردشگري، آغاز عمليات اجرايي منطقه‌ي نمونه‌ي گردشگري، سامان‌دهي سواحل اين جزيره، فراهم كردن زيرساخت در آشوراده و زيرساخت‌سازي عمومي، اما هيچ‌يك از اين طرح‌ها تا كنون در تنها جزيره‌ي درياي خزر اجرا نشده است.
آخرين وعده، به زيرساخت‌سازي عمومي يا همان ايجاد سرويس‌هاي بهداشتي مربوط بود كه به‌نظر مي‌رسد، محيط زيست با اين هم مشكل دارد؛ اما به واقع، فضاي كنوني اين جزيره كه با وجود نداشتن سكنه و امكانات و تنها با وجود يك دكه‌ي كوچك اغذيه‌فروشي، هم‌چنان مسافر دارد، حكايت ديگري را به رخ مي‌كشد.
سواحل اين جزيره كه روزي خبر از سامان‌دهي آن داده شد، اكنون از زباله‌هاي مسافراني كه به‌سختي يك سطل زباله پيدا مي‌كنند و فضولات انساني آكنده است، ولي آيا واقعا همين را براي حفاظت از محيط زيست آشوراده مي‌خواستيم؟
مسافراني كه پيش‌تر سفر به اين جزيره‌ي كوچك را تجربه كرده‌اند، معتقدند: ديگر چيزي از زيبايي‌هاي آشوراده باقي نمانده است و مردمي كه روزگاري در اين جزيره روز و شب مي‌گذراندند، حال در بندر تركمن و ايران پراكنده شده‌اند و به كارهاي ديگر رو آورده‌اند، يا از سر بي‌كاري قاچاق كالا مي‌كنند و در بازارچه‌ي بندر تركمن آن‌ها را مي‌فروشند يا به صيد قاچاق ماهي خاويار رو آورده‌اند و شايد هم به اميد شكوفايي جزيره‌شان هنوز بي‌كارند.
خلاصه اين‌كه مردم غروب‌ها را در ساحل بندر تركمن به‌جاي آشوراده وقت مي‌گذرانند و سفر غريبه‌ها به جزيره‌شان را مي‌بينند كه از راه‌هاي دور و نزديك آمده‌اند تا جزيره‌اي را كه احتمالا تصويري يا حديثي از آن شنيده‌اند، ببينند.
مسؤولان استان گلستان هم كه از آن زمان تا كنون تغيير كرده‌اند، هم‌چنان دنبال اين هستند كه محيط زيست را راضي كنند تا شايد بتوانند آشوراده را زنده كنند.
اين‌بار مسؤولان خبر مي‌دهند كه قرار است، تكليف آشوراده در سفر سوم هيأت دولت به استان مشخص شود.
فريدون فعالي ـ مدير كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان گلستان ـ در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگري ايسنا، درباره‌ي مشخص شدن وضعيت جزيره‌ي آشوراده اظهار مي‌كند: طرح اين جزيره را براي آن‌كه تكليفش مشخص شود، براي سفر سوم دولت به استان گلستان آماده كرده‌ايم تا دست كم بتوانيم پاسخ‌گوي نياز مردمي كه به اين منطقه سفر مي‌كنند، باشيم.
او مانع اجراي طرح‌ها را سازمان محيط زيست مي‌داند و مي‌گويد: اين جزيره در محدوده‌ي محيط زيست قرار گرفته است و با وجود اين‌كه در طرح گردشگري ماست و جزو مناطق نمونه‌ي گردشگري به‌شمار مي‌آيد، اما نمي‌توانيم براي آن امكاناتي را ايجاد كنيم. حتا اداره‌ي محيط زيست اجازه نمي‌دهد، اينجا يك سرويس بهداشتي بسازيم.
فعالي درباره‌ي سرمايهگذاران قبلي جزيره‌ي گردشگري آشوراده، بيان مي‌كند: براي ما داشتن زمين و طرح سرمايه‌گذاري مهم است. كاري نداريم زمين را از كجا آورده‌اند؛ اما سرمايه‌گذار قبلي كه طرح بزرگي براي گردشگري جزيره‌ي آشوراده داشت، هيچ‌كدام از شرايط مورد نظر ما را نداشت.
با اين همه، اين پرسش‌ها مطرح است كه آيا ورود سرمايهگذاران و دادن اجازه‌ي فعاليت به بخش گردشگري در آشوراده، اين جزيره را مي‌تواند نجات مي‌دهد؟ آيا با درنظر گرفتن اكوسيستم جزيره نمي‌توان طرح‌هاي گردشگري را در اين منطقه اجرا كرد؟ و حتا ساخت سرويس‌هاي بهداشتي در اين جزيره، اكوسيستم آن را تهديد مي‌كند؟ اگر حفاظت از آشوراده واقعا دغدغه‌ي مسؤولان محيط زيست كشور است، چرا اين‌طور به حال خود رها شده و سواحل آن پر از زباله‌هاي مسافران است و آب‌هاي اطراف جزيره به نفت و گازوييل قايق‌هاي كهنه آغشته است؟
انتهاي پيام
نظرات