جشن آغاز نودمين سال زندگي احمد سميعي گيلاني - پژوهشگر، مترجم، ويراستار و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي - برگزار شد.
به گزارش بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، معاون فرهنگي مؤسسه شهر کتاب كه برگزاركننده اين مراسم بود، در سخناني گفت: مي‌خواهيم در شادي اهل فرهنگ بيش‌تر سهيم باشيم و از اين به بعد روز تولد دوستان را کنار يکديگر جشن بگيريم. چندي است اخبار مربوط به تشييع جنازه‌ها و مراسم‌هاي ختم بيش‌تر شده و مدام خبرهايي از اين دست به گوش‌مان مي‌رسد. فکر کرديم کاري کنيم که در شادي‌ها نيز همديگر را ببينيم.
علي‌اصغر محمدخاني تلفيق سنت‌مداري و نوجويي، پشت کار، سرزندگي، تسلط کامل به ريزه‌کاري‌هاي زبان فارسي، داشتن روحيه کار جمعي و صراحت لهجه در کار علمي را جزو خصايص سميعي برشمرد.
سپس مهدي فيروزان - مديرعامل مؤسسه - از دلايل افول تمدن‌ها سخن گفت و رشته کلام را به سيستم‌ها کشاند: هرگاه تمدن‌ها براي مسائلي که با آن‌ها روبرو مي‌شوند، پاسخ‌هاي جديد ارائه نکنند، در مسيري جز زوال قرار نخواهند گرفت. ما بايستي براي مشکلات جديدي که در جامعه ظاهر مي‌شود، پاسخ‌هاي جديد عرضه کنيم و اگر براي مشکلي که از ديرباز داشته‌ايم و ديروز هم پاسخي مناسب به آن داده‌ايم، از همان پاسخ ديروز استفاده کنيم، وارد مرحله نابودي شده‌ايم. تاريخ تمدن‌ها نشان مي‌دهد هر تمدني که در برابر مسائل امروزش از پاسخ‌هاي درست ديروزي استفاده کرده، رو به زوال مي‌رود.
فيروزان با بيان اين موضوع افزود: تمدن يک سيستم است. فرد نيز هم در زندگي اجتماعي و هم در زندگي شخصي يک سيستم به حساب مي‌آيد. سيستم‌هايي موفق هستند که در برابر مسائل روزانه‌شان پاسخ‌هاي روزآمد ارائه کنند و آقاي سميعي يک سيستم موفق است و از ديگرسو در سيستم بزرگ‌تري به نام تمدن، او سلولي است که براي نوبه‌نو شدن همواره به شکلي خستگي‌ناپذير تلاش کرده است. در بحث ويرايش، پاسخ‌هاي سميعي همواره نو شده و پيشنهاد امروز وي با نگاه شش ماه قبل‌شان يکي نبوده؛ چرا که توانسته با تحولات زبان‌شناسي همگام شود و تأثيرات گسترش روزافزون رسانه را به خوبي درک کند.
موسي اسوار - رييس شوراي عالي ويرايش - نيز سميعي را پير جوان‌نهاد ناميد و گفت که اين خصيصه را در حوزه‌هاي کاري و شخصي وي به راحتي مي‌شود تشخيص داد.
به عقيده او، نوجويي و نوآوري جزو خصايص سميعي محسوب مي‌شود: ايشان مديريت گروه ادبيات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسي را پذيرفتند و طرح‌هايي روزآمد را در اين حوزه به تصويب رساندند. جزو کساني بودند که زودتر از خيلي‌ها با شعر شاملو ارتباط برقرار کردند و برخي رمان‌هاي ايراني را هم خيلي زودتر از ديگران مطالعه کردند. وقوف ايشان بر شعر امروز و جست‌وجوي ريشه‌هاي اين شعر در ادبيات کهن، هم نشانه اعتقادشان به ادبيات نوست و هم نشانه تسلط‌شان به ادبيات قديم. در جلسات مربوط به رسم‌الخط فارسي ديدگاه‌هاي سميعي همواره ناظر بر دغدغه‌هاي نسل معاصر بوده و جريان‌ها و تحولات جديد را مد نظر داشته‌اند.
اسوار ايثار علمي و داشتن روحيه کار جمعي را از خصايص ديگر سميعي برشمرد و تأکيد کرد: اگر ايشان به کار جمعي و به ايثار علمي نمي‌پرداخت، شايد به اندازه ده برابر تأليفات و ترجمه‌هاي کنوني، کتاب و مقاله به چاپ مي‌رساند؛ اما فعاليت‌هاي آموزشي و حمايتي که از نوکاران عرصه قلم و پژوهش داشته، وقت زيادي را از ايشان گرفته است. در توانايي و ايثار ايشان در حوزه ويرايش بايد گفت در موارد متعددي مقالاتي که استاد سميعي ويراستاري کردند، متفاوت شده و به تعبير زنده‌ياد رضا سيدحسيني، ويرايش سميعي به مقاله جان بخشيده است.
اين مترجم جريان‌سازي علمي را هم از ويژگي‌هاي سميعي دانست و گفت: ايشان هر کجا رفته، کلاس و دوره ويرايش راه انداخته است. مجموعه «سخن فارسي» را قبل از انقلاب مديريت کرده و ايده فرهنگ آثار را هم نخستين‌بار او مطرح کرد که با سرپرستي زنده‌ياد سيدحسيني و جمعي از فرهيختگان به سامان رسيد و بعد «فرهنگ آثار ايراني، اسلامي» را پيشنهاد داد که دو جلد به چاپ رسيده است.
اسوار با اشاره به دقت و تسلط جامع سميعي، به نقل از ديگر کارشناسان ادبيات فارسي گفت: تقريبا همه بر اين باورند که اگر سميعي به تصحيح متون ادبيات کلاسيک فارسي نيز مي‌پرداخت، بنا به پشتکار و دقتش ما اکنون با نسخه‌هايي کاملا دقيق و تصحيحاتي پاکيزه از آن آثار روبه‌رو مي‌شديم.
علي‌اشرف صادقي - عضو شوراي عالي ويرايش و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي - سخنران بعدي برنامه بود. او به حدود 10 سال تلاش سميعي در مقام سردبيري فصلنامه «نامه فرهنگستان» اشاره کرد و به نوع فصل‌بندي و عنوان‌بندي فصل‌هاي مجله پرداخت و از تأثيرگذاري سرمقاله‌هاي سميعي در اين مجله نيز سخن گفت.
«دانش‌آموزان از پله‌هاي عمر معلمان خود بالا مي‌روند». هوشنگ مرادي کرماني - عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسي - با نقل اين جمله از کتاب «مدير مدرسه» جلال آل احمد، سخنان خود را آغاز کرد و گفت: در فرهنگستان در هر جلسه‌اي همه منتظر اظهارنظر آقاي سميعي مي‌مانند. آمدن يا نيامدن ايشان به جلسه براي همه حاضران اهميت ويژه‌اي دارد. رسيدن به اين جايگاه در فرهنگستان نشانه موقعيت ممتاز ايشان به حساب مي‌آيد.
طهمورث ساجدي - استاد زبان و ادبيات فرانسه - هم ترجمه‌هاي سميعي را در کنار ترجمه‌هاي سيدحسيني، سعادت و نجفي از ادبيات فرانسه جزو ترجمه‌هايي دانست که در دوره فوق ليسانس براي مقابله با متن اصلي و آموزش ترجمه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
او تخصص اصلي سميعي را در حوزه ترجمه، ادبيات قرن 18 فرانسه يا قرن روشنگري و فلاسفه دانست و اظهار کرد: توانايي ايشان فقط به اين حوزه محدود نمانده و آثاري از قرن 19 و حتا قرن بيستم را نيز با موفقيت ترجمه کرده‌اند.
اما آخرين سخنران مردي بود که گام به 90سالگي مي‌نهاد: احمد سميعي گيلاني که اگرچه بنابه گفته خودش، سال 1299 در کوچه افشارها در سنگلج تهران تولد يافته، لهجه‌اي گيلاني دارد.
او در سخناني گفت: همچنان‌که سعدي به سير آفاق و انفس پرداخت و نتيجه گرفت که قرار نيست همه چيز آرماني باشد و اگر به تغيير آن‌چه از آن ناراضي هستيد، بپردازيد، باز با نمونه ديگري روبه‌رو خواهيد شد که رضايت کامل‌تان را در پي نداشته، من نيز در طول زندگي به اين نتيجه رسيده‌ام که خيلي از حرف‌هاي آرماني چيزي جز خيال نيست و به همين دليل با سعدي بيش‌تر انس دارم تا با حافظ که مي‌خواهد فلک را سقف بشکافد و طرحي نو دراندازد.
سميعي افزود: من متوجه شده‌ام که انسان بايد در زندگي‌اش گذشت و ايثار داشته باشد و خيلي از ضعف‌هاي ديگران را ببخشد؛ چرا که خود همان فرد شايد دچار ضعف‌هاي بيش‌تري باشد. همه ما وقتي با گناه ديگران روبه‌رو مي‌شويم، خطاکار بودن خود را فراموش مي‌کنيم. اگر ماشين انديشه‌نگار وجود داشت، همه ما سرافکنده مي‌شديم؛ بنابراين چرا نبايد بخشيد؟ چرا بايد سخت‌گيري کرد؟ چرا بايد در برابر خطاهاي ديگران به تندي جبهه گرفت؟ وقتي انسان زندگي را خوب تجربه کند، به نتيجه‌اي جز تساهل نخواهد رسيد و تجربه‌هايي که در زندگي کسب کرده‌ام، تساهل را در من دروني کرده است.
در پايان اين مراسم، هدايايي به رسم يادبود از طرف شوراي عالي ويرايش و شهر کتاب و دوستان استاد سميعي به او اهدا شد.
در اين مراسم افرادي چون ضياء موحد، محمد روشن، هوشنگ رهنما، اسماعيل سعادت، مهستي بحريني، مهشيد نونهالي، علي‌محمد حق‌شناس، حسين معصومي همداني، توفيق سبحاني و اصغر دادبه حضور داشتند.
انتهاي پيام
نظرات