دومين همايش نقد مرمت آغاز شد معاون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري: متأسفانه در پروژه‌هاي گذشته شكل و روند پژوهشي لازم در مرمت وجود نداشته است
به اعتقاد رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان آذربايجان شرقي، پروسه‌ي مرمت فعاليتي است كه ضرورت آن در كل زندگي انسان احساس مي‌شود. بنابراين مرمت يك ضرورت زيستي است، نه عملكردي.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تراب محمدي كه در دومين همايش نقد مرمت با هدف ارزيابي و بررسي پروژه‌ها و طرح‌هاي مستندنگاري بناها و محوطه‌هاي تاريخي، در سالن همايش يك هتل استان آذربايجان شرقي سخن مي‌گفت، بيان كرد: مرمت ساختمان و اشيا به‌نوعي به‌طور مستقيم در حوزه‌ي مرمت قابل بررسي هستند.
وي ادامه داد: تبريز شهري شايسته در عرصه‌ي مرمت است، زيرا از نظر غناي آثار تاريخي در رده‌هاي نخست قرار دارد و تنوع آثار آن بي‌نظير است. در اين استان، بناهاي سنگي، آجري، خشتي، چوبي و هم‌چنين بناهاي اسلامي با دوره‌هاي مختلف تاريخي و سلجوقي و بناهاي ارزشمند از دوره‌ي معاصر وجود دارند كه بستر مناسبي براي فعاليت‌هاي مرمتي هستند.
او اقليم‌شناسي را پيش‌شرط آسيب‌شناسي، فن‌شناسي، حفاظت و بخش احيا در آثار تاريخي دانست و اظهار داشت: از آنجايي كه بدون فن‌شناسي و آسيب‌شناسي مقوله‌ي مرمت ناقص است، اقليم‌شناسي بايد به‌عنوان الفباي مرمت به‌شمار آيد.
محمدي گفت: مرمت‌گران محلي و بومي در مرمت بناهاي محلي خود بسيار توانمندتر خواهند بود، زيرا علاوه بر اقليم منطقه، به آداب خاص آن نيز آشنايي دارند و اين قضيه به آن‌ها كمك مي‌كند.
رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان شرقي درباره‌ي آتش‌سوزي هفته‌ي پيش در بازار تاريخي تبريز، بيان كرد: با وجود حجم كم آتش و تخريب جزيي ايجادشده در بازار، اين قضيه تلنگري براي دوست‌داران و مسؤولان ميراث فرهنگي در راستاي حفاظت از آثار تاريخي بود.
محمدي ادامه داد: آتش‌سوزي اتفاقي نيست كه مختص به يك منطقه باشد، بلكه رويدادي است كه در هر منطقه ممكن است، رخ دهد. آنچه مهم است، مديريت صحيح و كارآمدي است كه بايد در هر شرايطي از ايجاد آسيب‌هاي شديدتر جلوگيري كند.
وي تأكيد كرد: بخش‌هاي تخريب‌شده‌ي بازار تبريز به‌دليل مستندنگاري به‌زودي مرمت مي‌شوند؛ ولي بايد تلاش كنيم، از آسيب‌هاي بيش‌تر جلوگيري شود.
در ادامه‌ي اين همايش، معاون فني ـ عمراني استان آذربايجان شرقي در سخناني اظهار داشت: وقتي نام همايشي، نقد مرمت گذاشته مي‌شود، بايد به‌دنبال آن اعلام شود كه چه چيزي مرمت مي‌شود؛ آثار، اشيا، شهرهاي تاريخي يا حتا ساختمان‌هايي ويژه.
اشرف‌نيا با طرح پرسش‌هايي مانند اين‌كه چرا بايد مرمت نقد شود و آيا كارهايي كه تاكنون انجام شده‌اند، واقعي نبوده‌اند؟ بيان كرد: كارهايي كه اساتيد و معماران تاكنون انجام داده‌اند، بررسي و نتايج آن‌ها بيان شده است، پس بايد تعريفي از اين مكان‌ها داشته باشيم.
وي هم‌چنين با اشاره به ضرورت داشتن تعريف براي شهرها، گفت: هر شهر براساس تفكر مهندس معمار و افرادي كه در آن زندگي مي‌كنند، تعريف مي‌شود. از نظر توسعه در ايران، چه قبل و چه بعد از اسلام، هر فردي كه در يك شهر زندگي مي‌كند، به تفكر مهندسي و معماري شهر خود در ساخت آن پي مي‌برد.
او با اشاره به بازار تبريز به‌عنوان بزرگ‌ترين بازار سرپوشيده‌ي دنيا، ادامه داد: در اين بازار، همه‌ي معماري‌ها و تناسبات ديده مي‌شوند. اطراف آن يك كاربري ويژه مانند مساجد، محلات و مدارس وجود دارد كه نشان مي‌دهد، معماران ما در آن زمان به‌صورت علمي و تجربي كارهاي خوبي را انجام داده‌اند.
اشرف‌نيا فرهنگ، دين، تفكر معماري و مهندسي افرادي را كه در آن زمان‌ها در تبريز زندگي مي‌كردند، بسيار خوب ارزيابي كرد و افزود: اگر اكنون بحث نقد مرمت آثار تاريخي است، هيچ‌گاه مرمت آثار فرسوده را نمي‌توان از ياد برد. بيش‌تر ساختمان‌هاي قديمي و آثار تاريخي در بافت فرسوده قرار گرفته‌اند، پس مي‌توان يك بحث را به‌عنوان نقد مرمت آثار تاريخي همراه بافت قديمي شهرها باز كرد كه چگونه بايد تناسب‌سازي آن‌ها انجام شود.
او با اشاره به چشم‌انداز مسجد كبود تبريز كه اكنون وضعيت بدي دارد، گفت: ساختمان‌هاي بلندمرتبه در اطراف اين مسجد بدون حفظ حريم ساخته شده‌اند.
معاون فني ـ عمراني استان آذربايجان شرقي بيان كرد: شهرداري‌ها به‌خاطر يك درآمد كوچك، بسياري از بناهاي اطراف ساختمان‌هاي تاريخي را احاطه كرده‌اند و اين ساختمان‌ها را از بين مي‌برند.
اشرف‌نيا ادامه داد: مرمت، بازسازي و نوسازي ميراث فرهنگي هم‌زمان با بافت فرسوده‌ي شهر بايد باشد. از معماران فقط براي ساخت يك ساختمان نبايد توقع داشته باشيم، بلكه در رابطه با مشكل شهرها نيز بايد از آن‌ها توقع عملكرد داشته باشيم.
او افزود: مرمت، حفظ و نگهداري يك بنا نيازمند بهترين متخصصان و امكانات است كه همراه بحث اقليم، ديگر عوامل لازم در ساخت يك بنا بايد مورد توجه قرار گيرند.
به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين همايش، معاون حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بيان كرد: در پاسخ به پرسش‌هاي مطرح‌شده توسط معاونت فني و عمراني استان بايد به مفهوم مرمت توجه كرد؛ مرمت به‌معني حيات و زندگي است. اين شهر و هر آنچه در آن است به حيات، رشد و بالندگي نياز دارد كه اين بالندگي و حيات نيز از رشد و توسعه آغاز مي‌شود.
مسعود علويان‌صدر گفت: شهر كالبدي، شهري است كه مردم در آن حضور داشته باشند. اگر مرمتي انجام مي‌شود، براي آن شهر است و اگر شهري وجود دارد، براي مردم و ارزش گذاشتن به مردم آن شهر است.
او انديشه‌هاي بارور مردم را سبب شكوفايي اين فكر و انديشه دانست و افزود: آنچه مهم است، شهر تاريخي است.
وي ادامه داد: بايد بررسي كنيم، فرسودگي كه از آن صحبت مي‌شود، از بافت نشأت مي‌گيرد يا توسعه‌ي شهر. بايد ديد تفكر احيا در روند توسعه‌ي شهر چگونه توانسته است، حيات بخش مركزي را در شهر جاري كند.
علويان‌صدر اظهار داشت: بايد ببينيم بافت‌هاي تاريخي به چه چيزي نياز دارند، آيا تك‌بناها در يك فرهنگ‌سازي و بسترسازي مي‌توانند موفق باشند، مسلما خير. ما بايد به شهر از لحاظ تفكر، باروري انديشه، رشد، شكوفايي و توسعه‌ي فرهنگ نيز دقت كنيم.
او مرمت يك بافت تاريخي را تسري حضور مردم در بافت‌ها دانست و گفت: مرمت بافت يك شيوه‌ي سامان‌دهي است كه در قالب يك مديريت خاص قابل اجراست و برگرفته از مشاركت‌هاي مردمي و دولت است.
معاون حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي ادامه داد: اگر با ارتفاع دادن و تراكم اضافه، بافت‌هاي تاريخي را مي‌توان احيا كرد، همان بافت‌هاي فرسوده را نيز احيا مي‌كنيم كه اگر اجرا شدند، در بخش‌هاي تاريخي نيز اجرا مي‌شوند.
به گفته‌ي علويان‌صدر، تفكر اقتصادي و فرهنگي تحولي است كه با ايجاد تسهيلاتي كه ماندگاري بافت را افزون مي‌كنند، به آن مي‌توان وارد شد. آنچه از مرمت مي‌شناسيم، بحث تغيير است. ما قصد داريم، در ماتريس رفتارهاي بنا تحول ايجاد كنيم و رفتارها و مقاومت را تسري دهيم.
وي اضافه كرد: در بحث بافت دو نوع مهندسي پنهان و پيدا هستند كه امر حفاظت با شناخت در اين دو موضوع و ورود منطقي در آن‌ها قابل تغيير و احياست.
او تأكيد كرد: مقاوم‌سازي و ماندگاري‌سازي بناها مهم‌ترين اولويت كاري ماست و با اين كار، علاوه بر حفظ آثار فرهنگي، رفتار فرهنگي را نيز تقويت مي‌كنيم. متأسفانه در پروژه‌هاي گذشته، شكل و روند پژوهشي كه بايد در مرمت حاكم باشد، وجود نداشته است.
معاون حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي با اشاره به وجود 27هزار اثر ثبت‌شده در فهرست آثار ملي، گفت: با كنكاش و تحليلي كه نسبت به اين آثار داريم، وابستگي و پيوستگي سازه‌ها را مي‌توانيم تحليل كنيم تا معياري براي حفاظت و مرمت به‌عنوان پيش‌زمينه در دست داشته باشيم.
به اعتقاد او، ورود به بحث مرمت بايد به گونه‌اي باشد كه يك الگو براي صاحب‌نظران بتواند ايجاد كند.
وي تأكيد كرد: ميراث فرهنگي فقط دنبال احياي يك بنا نيست، بلكه بايد ارزش‌هاي فرهنگي خود را به همه‌ي شهر گسترش دهد.
وي با اشاره به لزوم تقويت تشكل‌هاي مردم‌نهاد، گفت: ما حافظ فرهنگ، المان‌ها و نشانه‌هاي شهري هستيم. بنابراين بايد سيستم‌هاي مديريتي و مالي را تقويت و از سرمايه‌گذاري و مشاركت‌هاي مردمي در احياي بافت‌ها استفاده كنيم.
علويان‌صدر افزود: اگر مي‌خواهيم در بحث احيا و مرمت موفق باشيم، نبايد به‌صورت تجردي كار كنيم، بلكه بايد تمام شهر و فرآيند توسعه‌ي آينده‌ي آن را درنظر بگيريم.
به گزارش ايسنا، نخستين نشست اين همايش نيز با موضوع عمارت دهدشتي (معماري نوين سازگار در جهت احياي معماري تاريخي)، با حضور اعضاي هيأت علمي، فريبرز دولت‌آبادي ـ معاون پيشين ميراث فرهنگي سازمان ـ، مسعود علويان‌صدر ـ معاون حفظ، احيا و ثبت آثار تاريخي ـ، اسكندر مختاري ـ مدير محور فرهنگي تاريخي تهران ـ برگزار شد.
در اين نشست، شهريار يقيني با اشاره به بافت تاريخي بوشهر و ويژگي‌هايي كه اين بافت دارد، به چگونگي مرمت عمارت دهدشتي پرداخت.
اين كارشناس ميراث فرهنگي نبود رنگ در معماري بوشهر را يكي از ويژگي‌هاي اين شهر دانست و ادامه داد: اين نقص يا كسري تابلوي معماري در بوشهر، توسط گل و گياه پر مي‌شود.
وي بيان كرد: در مرمت اين عمارت تلاش كرديم، بخش قديم و جديد آن با يكديگر هم‌نوايي داشته باشند كه اين هم‌نوايي و يگانگي با عملكرد خاص براي تكميل آن محقق مي‌شد.
او با اشاره به توقف دوماهه‌ي كار مرمت در اين عمارت به دلايل اداري و حقوقي، گفت: در ساختمان جديد و الحاقي دهدشتي كه كنار عمارت دهدشتي ساخته شده است، هيچ رقابتي وجود ندارد، زيرا اين عمارت جوهر معماري اصيل ماست كه فضاهاي عمومي، نيمه‌عمومي و خصوصي آن از فضاهاي نيمه‌بسته كاملا تعريف شده‌اند.
اسكندر مختاري نيز در توضيح سخنان مطرح‌شده اين نشست، اظهار داشت: در كشورهاي اروپايي، همه‌ي عرصه‌ي شهر به‌جز محدوده و عرصه‌ي تاريخي در اختيار معماران شهر است و آن‌ها در ساخت هر بنايي همه‌ي اصول را رعايت مي‌كنند و بافت تاريخي را جولانگاه دهن‌كجي به هنر نمي‌دانند.
دولت‌آبادي نيز در سخناني با بيان اين‌كه چرا الزاما بايد بناها را با يكديگر هماهنگ بسازيم و چرا بناهاي ما نبايد آهنگ خاصي داشته باشند، گفت: اگر زندگي ما با زندگي قديم هماهنگ است، كدام آهنگ كالبدي به زندگي ما مي‌تواند معنا ببخشد؟
ارائه‌ي مقاله‌ي دوم در نشست نخست همايش نقد مرمت در توضيح مرمت مسجد حسن پادشاه در تبريز (بازسازي فرضي براساس شواهد معماري) توسط امينيان و بهروز عمراني انجام شد. اعضاي هيأت علمي اين همايش زهره بزرگ‌مهري، حميده چوبك، اكبر تقي‌زاده و ناصر نوروززاده چگيني نيز به ارائه‌ي نظرهاي خود درباره‌ي اين مطالب پرداختند.
به گزارش ايسنا، در نشست دوم كه بعدازظهر امروز در محل همايش برگزار مي‌شود، كارشناسان به ارائه‌ي پنج مقاله درباره‌ي مرمت‌هاي انجام‌شده مي‌پردازند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات