به‌دنبال اختلاف نظرهاي كارشناسي پيش‌آمده درباره‌ي نحوه‌ي مرمت پل تاريخي خواجو كه زير نظر سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان و توسط سازمان نوسازي و به‌سازي شهرداري اين استان در دست انجام است، ميزگردي تخصصي با حضور تعدادي از كارشناسان در حوزه‌ي مرمت آثار تاريخي، سازمان نظام مهندسي ساختمان استان اصفهان و چند كارشناس سازمان نوسازي و به‌سازي اصفهان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مشاور دفتر معاونت ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان در اين ميزگرد كه در اصفهان برگزار شد، نخست با ارائه‌ي گزارش‌هاي تصويري از روند مرمت اين پل از دوره‌هاي گذشته تا كنون، به مرمت كنوني اين پل توسط سازمان نوسازي و به‌سازي استان اصفهان با نظارت و تأمين هزينه‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اين استان اشاره كرد و گفت: مرمت اين پل با هدف استحكام‌بخشي بستر رودخانه‌ي زاينده‌رود در اطراف پي‌ها و پايه‌هاي پل خواجو، انتقال محل ايجاد پرش هيدروليكي و ايجاد حوضچه‌ي آرامش و بررسي وضعيت سنگ‌هايي كه در جلوي پل قرار داشتند، در حال انجام است.
حامد ايمان‌طلب با اشاره به بررسي آسيب‌شناسي پل خواجو، نتايج اين آسيب‌شناسي را جذب رطوبت زياد كه سبب خردگي و فرسودگي سنگ‌ها شده بود، رشد گياهان و نفوذ ريشه‌ي آن‌ها در سنگ‌ها به‌دليل رطوبت ايجادشده و ايجاد ترك به‌دليل گسترش رويش گياهان در سنگ‌پله‌ها ارزيابي كرد.
وي كد‌گذاري سنگ‌ها و پله‌ها و چيدمان به روش پازلي روبه‌روي هر پله، خارج كردن سنگ‌پله‌هاي آسيب‌ديده، تخريب زيرسازي‌هاي آسيب‌ديده و خارج كردن ريشه‌ي گياهان، استفاده از سنگ‌هاي سالم قديمي تا حد امكان، زيرسازي دوباره به روش ملات با تارد و تخليه‌ي بندكشي سيماني و لقمه‌گذاري با سنگ را از روش‌هاي مرمتي مورد استفاده در پل خواجو دانست.
او بيان كرد: دوسري پلكان در پل خواجو وجود دارند كه مرمت آن‌ها متفاوت است؛ يك پلكان مرمت‌شده در حدود سال‌هاي 1345 تا 1349 و ديگري پلكان مرمت‌شده در دوره‌هاي جاري است كه مرمت گذشته، نامناسب بوده است.
وي تفاوت اين دو روش مرمتي را به‌دليل به كار بردن سنگ‌هاي قديمي دانست و افزود: مرمت در دوره‌ي كنوني، مناسب‌تر است، چون نوع سنگ‌ها، تعداد و چگونگي قرار گرفتن آن‌ها بر مبناي شماره‌گذاري‌هاي انجام‌شده در حال انجام است.
اين كارشناس مرمت در ادامه‌ي ارائه‌ي گزارش تصويري، با نشان دادن تصاويري از مرمت كنوني پل خواجو به بيان توضيح‌هايي درباره‌ي چگونگي تخليه‌ي ريشه‌ي گياهان سبزشده در سنگ‌پله‌هاي اين پل و چگونگي جاگذاري سنگ‌ها پرداخت.
به گزارش ايسنا، رييس سازمان نظام مهندسي ساختمان استان اصفهان ـ غلامحسين عسگري ـ نيز در پاسخ به پرسش يكي از كارشناسان دعوت‌شده به اين ميزگرد درباره‌ي ميزان اعتبار و پيمانكار و ناظر بودن سازمان‌هاي مسؤول، توضيح داد: اعتبار اين پروژه، 200ميليون تومان از محل طرح‌هاي عمراني و پول‌هاي مازاد استاني ابلاغ و اختصاص يافته و پيمانكار آن سازمان نوسازي و به‌سازي شهرداري اصفهان و ناظر پروژه، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان است.
كارشناس سازمان نوسازي و به‌سازي استان اصفهان در مرمت پل خواجو در پاسخ به پرسش مهرداد حجازي ـ يكي از اعضاي ايكوموس ايران ـ درباره‌ي تهيه، تصويب و اجراي اين طرح در قالب سازمان‌هايي كه مطرح شده‌اند، اظهار داشت: وقتي طرح مرمت پل خواجو در دست تهيه و بررسي بود، چند كارشناس از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان حضور داشتند. هم‌چنين در زمان تدوين طرح، كارشناسان ذي‌ربط تصويب آن را تأييد كردند.
علي‌محمد معطري گفت: از دوماه پيش، از سوي شركت آب منطقه‌يي اصفهان در نامه‌نگاري‌هايي به‌طور دائم به ما اعلام مي‌كردند كه قصد باز كردن آب زاينده‌رود را داريم. از سويي ديگر، شوراي فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان و همه‌ي مديران ذي‌ربط در اين قضيه هر روز براساس موقعيت زماني درباره‌ي مرمت پل خواجو تصميم‌گيري مي‌كردند. حتا ممكن بود، طرح را عوض كنند. به همين دليل، از آنجا كه جلسه‌ي شوراي فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان يك‌هفته در ميان برگزار مي‌شد، نمي‌توانستيم براي برگزاري اين شورا در زمان معين صبر كنيم و پس از آن، مشكلات را مطرح كنيم. هر لحظه ممكن بود، يك جلسه برگزار شود و نظرها براي مرمت تغيير كنند.
رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان نيز در اين نشست، ميزان حساسيت‌ها نسبت به وضعيت آثار تاريخي اصفهان را بسيار كم ارزيابي و بيان كرد: پل خواجو يكي از بناهاي تاريخي اين شهر تاريخي است. هرچند اين شهر به‌طور كلي مورد بي‌مهري و بي‌توجهي قرار گرفته، ولي خوشبختانه درباره‌ي چگونگي مرمت پل خواجو، حساسيت‌هايي ايجاد شده‌اند كه جاي شكر دارد.
عبدالله جبل عاملي با اشاره به اين‌كه در چندسال گذشته، حساسيت‌ها نسبت به وضعيت آثار تاريخي زياد شده‌اند، گفت: در حوزه‌ي ميراث فرهنگي، اتفاق‌هاي ناگوار زيادي در بناهاي تاريخي اين شهر رخ داده‌اند؛ ديوار باغ چهل‌ستون، حمام خسروآقا، برخي بناهاي بازار تاريخي اصفهان و تعداد قابل توجهي از بناهاي تاريخي اين شهر تخريب شده‌اند كه در آن زمان، حساسيت زيادي نسبت به اين‌گونه تخريب‌ها وجود نداشت؛ ولي جاي رشد اين‌گونه حساسيت‌ها بود كه اكنون در حال شكوفايي است.
وي با خوب ارزيابي كردن حساسيت‌هايي كه براي مرمت پل خواجو در ميان مردم ايجاد شده‌اند، اظهار داشت: پايه‌ي نخستين پل خواجو (حسن‌آباد) به دوران آل بويه مربوط است كه نخستين‌بار در زمان شاه‌عباس دوم خراب شد و برخي پايه‌ها در جايگاه پل پيشين بازسازي شدند.
به اعتقاد او، پل خواجو در زمان ساخت فقط نقش يك مكان را براي گذر ايفا نمي‌كرد، بلكه چند عملكرد گوناگون مانند عبور و مرور از روي پل، گذر از يك ساحل به ساحل ديگر و سدي كه در جهت غرب آن درياچه‌اي بوده كه از پل «جويي» و كاخ‌هاي «هفت‌دست» و آيينه‌خانه ادامه داشته، بوده است. پايه‌هاي پل خواجو قدري حالت پشتبند پل را داشتند كه با فشار آبي كه سد ايجاد مي‌كرده، سيلاب اين پشتبند را خراب كرده است و پس از آن، پايه‌هاي پل بازسازي شده‌اند.
اين مدرس دانشگاه با اشاره به اين‌كه تصاويري كه توسط «اويستر» از خرابي‌هاي مدرسه‌ي چهارباغ، مسجد امام (ره)، مسجدجامع عباسي، سردر مسجد شيخ لطف‌الله و پشت بام ايوان ستون‌دار عباسي گرفته شده‌اند، وجود دارند، گفت: اين عكس‌ها نشان از يك دوران بي‌توجهي كامل نسبت به آثار تاريخي دارند كه پس از آن، با ايجاد انجمن بناهاي تاريخي در سال 1300 رسيدگي به بناهاي تاريخي با هدف حفاظت از آن‌ها انجام و مسأله‌ي جلوگيري از تخريب اين بناها به‌صورت قانون‌مند پي‌گيري شد.
جبل عاملي ادامه داد: در اين زمينه، متخصصان طراحي مرمت كه معماراني سنتي بودند، با روش سنتي اقدام به مرمت بناهاي تاريخي مي‌كردند و بيش‌تر كارهايي را كه انجام مي‌دادند، به‌طور تمام بايد انجام مي‌شدند.
او مرمت را شامل همه‌ي اقداماتي دانست كه براي طولاني‌تر كردن عمر يك بناي تاريخي مي‌توان انجام داد و افزود: در دوره‌اي، مرحوم معارفي در حد امكانات خود، پايش را در تكنولوژي امروز گذاشت و رانش بناهايي تاريخي را مانند ايوان مسجد امام (ره)، با آهن‌كشي مهار كرد. در آن زمان، خياباني كه از وسط گورستان تخت فولاد عبور مي‌كرد، محوربندي شد و از تعدادي سنگ قبر آن خيابان، با هدف ايجاد سنگ‌فرش در پل خواجو استفاده شد. اين كار انجام شد، چون امكانات و وسايل حمل‌ونقل بسيار كم بودند.
وي بيان كرد: در دوران مرحوم دكتر باقر آيت‌الله‌زاده شيرازي، بار ديگر مرمت پل خواجو و استحكام‌بخشي كف خروجي پل انجام شد. همه‌ي سنگ‌هاي موجود كنوني در پل خواجو مربوط به سال 1349 هستند كه به‌دليل از بين رفتن سنگ‌هاي صفوي، يك نوسازي در بخش خروجي بستر پل انجام شد. سنگ‌هاي پله‌ها مرمت شدند تا اين‌كه به مرور زمان، نوعي آسيب دوباره در پل ظاهر شد.
رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان توضيح داد: در زمان مسؤوليت ما در اين سازمان، اقداماتي را در زمينه‌ي رمپ‌ها در پل خواجو انجام داديم تا از رطوبتي كه به بنا نفوذ مي‌كرد، جلوگيري شود؛ ولي در مرمت كنوني، يك مرحله از آن گذشته‌اند.
جبل عاملي گفت: همه‌ي روش‌هاي اجرايي در مرمت كنوني پل خواجو را مي‌توان تأييد كرد؛ ولي مرحله‌ي بحث‌انگيز اين است كه هرچند مطالعه و آسيب‌شناسي آن درست بود، ولي قدري در فن‌شناسي و اجراي آن تعجيل شد.
وي دخالت‌ها، اقدامات و مرمت‌هايي را كه در پل انجام مي‌شوند، شامل چند مرحله و مقطع دانست و افزود: دخالت و مرمت در بناهاي تاريخي حوصله مي‌خواهد. با اين كار، از زماني كه همه‌ي سنگ‌ها برچيده شدند، يك فاصله ايجاد شد كه اين فاصله سبب ايجاد حساسيت‌هايي در مرمت اين پل شد.
اين مدرس دانشگاه اقدامات مرمتي در پل خواجو را به‌دليل تعجيل كردن در اين كار بحث‌برانگيز ارزيابي و بيان كرد: بايد پذيرفت كه فن‌شناسي موضوعي است كه بايد از طريق تجربه آموخته شود و متخصص را به مرحله‌اي مي‌رساند تا اقدامات لازم را انجام دهد؛ ولي در مرمت كنوني، تا حدي كه نشان داده شد، اين مرمت از صفر ـ صفر پايين‌تر است، كه اين صفر ـ صفر همه‌ي تكنولوژي‌هاي امروزي را مي‌طلبد و در آن، از تكنيك‌هاي امروزي استفاده مي‌شود.
او اضافه كرد: اميدوارم حساسيت نسبت به آثار تاريخي در همه‌ي جنبه‌هاي شهر تاريخي ايجاد شود، نه فقط براي اثري كه شهرت جهاني دارد.
در ادامه‌ي اين ميزگرد، يك كارشناس ارشد مرمت اظهار داشت: ما در صندوق‌خانه‌ي يك خانه كار نمي‌كنيم؛ پل خواجو يكي از آثار مهم در اصفهان است، به‌گونه‌اي كه هريك از اصفهاني‌ها بايد يك كارشناس ميراث فرهنگي براي حفاظت از آثار تاريخي باشند.
مرتضي فرشته‌نژاد با اشاره به بازديدي كه چند روز پيش از نحوه‌ي مرمت پل خواجو داشت، بيان كرد: انتظار داشتم، پس از اين همه مدت انتقاد از نحوه‌ي مرمت پل، كار تعطيل شده باشد؛ ولي مرمت به سرعت در حال انجام است، بخصوص در مرمتي كه انجام مي‌شد، در حال فرزكاري سنگ‌ها بودند و اعتقاد داشتند كه بايد صاف شوند. آن‌ها همه‌ي گوشه‌هاي سنگ‌هاي تاريخي را كه در طول 300 سال گرد شده‌اند، از بين مي‌بردند تا دوباره كار گذاشته شوند.
وي افزود: اگر واقعا سنگ‌ها شماره‌گذاري و جاگذاري شده‌اند، ديگر چرا آن‌ها را بايد فرزكاري كرد؟
به اعتقاد او، علم مرمت يك روند خاص براي خود دارد و بايد نخست براي مرمت يك اثر، مطالعه و رولوه كارشناسي روي آن اثر انجام شود.
وي با اشاره به پاي‌بند بودن مرحوم دكتر باقر آيت‌الله‌زاده شيرازي نسبت به قضيه‌ي مرمت و علم آن و هم‌چنين حفاظت از آثار تاريخي، گفت: ما انتظار داريم، جوان‌هاي امروز هم اين اعتقاد و حساسيت را نسبت به آثار تاريخي داشته باشند و در برخي موارد، انتقادهايي را كه در اين زمينه مطرح مي‌شوند، قبول كنند.
او ادامه داد: زماني كه مرحوم شيرازي مرمت پل خواجو را در سال 1349 برعهده گرفت، اين پل يك ويرانه بود. مرحوم معارفي سنگ‌هاي تخت فولاد را به پل خواجو آورد و آن‌ها را دپو كرد تا از بين نروند.
اين بازنشسته‌ي سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان بيان كرد: اعتبار مرمت پل خواجو در آن سال از محل عوارض كارخانه‌ي سيمان اصفهان براي حفاظت از پل‌هاي تاريخي اصفهان تخصيص يافت.
فرشته‌نژاد اظهار كرد: آسيب‌شناسي پل، يكي از كارهايي است كه پيش از مرمت بايد انجام شود. اميدوارم طراحان كنوني مرمت پل، اين كار را انجام داده باشند. هم‌چنين در مواردي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مواضع خود را بيان مي‌كند و نقطه‌ضعف‌هاي كار مرمت را از بين مي‌برد. اميدوارم اين سازمان اين كار را هم انجام داده باشد.
وي با اشاره به اين‌كه مرحوم شيرازي در زمان مرمت اين پل با برداشتي از وضعيت مرمت آن، نخست هر قطعه‌سنگ و محل قرار‌گيري آن را مشخص و سپس قطعات را جابه‌جا مي‌كرد، گفت: قطعات عنصري كه متلاشي شده است، بايد مشخص شود و كمبودها را از سنگ‌هاي ديگر به‌صورت لقمه‌گذاري مشخص كرد. آن سال، اين كارها در پل خواجو انجام شدند. هم‌چنين سنگ‌هايي كه تا آخرين لحظه‌ي مطالعات، بررسي شده بودند، جاگذاري شدند و در بقيه‌ي محل‌هاي خالي از سنگ‌هاي جديد آج‌دار استفاده شد.
او با تأكيد بر اين‌كه اين نوع مرمت در كاخ هشت بهشت و چهل‌ستون اصفهان نيز استفاده شده است، يادآوري كرد: اين مرمت از نظر علمي جواب مي‌دهد. اين كار در آن زمان، يكي از نخستين كارهاي علمي بود كه در ايران انجام مي‌شد.
عضو جمعيت دوست‌داران محيط زيست و يكي از دوست‌داران ميراث فرهنگي نيز در اين ميزگرد، گفت: نگاه من به پل خواجو يك نگاه عاشقانه است. به اعتقاد من، قدمت اين پل كهن‌تر از دوره‌ي ساساني است، چون محور شهر اصفهان از قديم در اين نقطه بوده است. منطقي نيست كه مردم شش كيلومتر براي گذر از زاينده‌رود، تا پل «شهرستان» (كه قديمي‌تر دانسته مي‌شود) را طي كنند تا به طرف ديگر رود بروند.
حشمت انتخابي ادامه داد: در بازديدي كه از مرمت پل خواجو داشتم، در مقابل دهنه‌ي هشتم اين پل، يك تكه‌سنگ ديدم كه به احتمال زياد از نقاط بالاتر رودخانه به پايين آمده بود. نمي‌توان گفت كه بيل مكانيكي آن را جابه‌جا كرده است. به همين دليل، در وضعيت كنوني، اتفاق‌هاي مشابهي پيش مي‌آيند. سنگ‌هاي كنوني كه براي جاهاي خالي پل خواجو و پله‌هاي آن استفاده مي‌شوند، بسيار قديمي‌اند. اميدوارم شماره‌گذاري شده باشند، چون همه‌ي آن‌ها را در يك مكان ريخته‌اند.
وي افزود: مردم اصفهان نگران پل خواجو هستند. آن‌ها مي‌خواهند بدانند، با عروس معماري ايران چه برخوردي مي‌شود. پايين ريختن همه‌ي سنگ‌هاي پله‌ها و پل خواجو روي يكديگر، قدري براي مردم نگران‌كننده است.
به گزارش خبرنگار ايسنا، يكي از رؤساي پيشين سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان نيز گفت: درباره‌ي تابلويي كه در مكان پل خواجو به‌عنوان تابلوي پروژه‌ي مرمت اين پل نصب شده و روي آن نوشته شده است، كارفرما، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و پيمانكار، شهرداري اصفهان، جاي بحث وجود دارد. چرا بايد پول و نظارت از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري باشد و كار توسط سازمان نوسازي و به‌سازي انجام شود؟ زماني كه پول به سازمان ميراث فرهنگي متعلق است، چرا سازمان خود اين كار را انجام نمي‌دهد؟
احمد منتظر ادامه داد: مرمت دوره‌ي پيشين پل خواجو با مشاركت مرحوم دكتر شيرازي، عبدالله جبل عاملي و من انجام شد. پل به‌خوبي مرمت و يكي از بهترين مرمت‌هاي پل در آن زمان انجام شد. اكنون چرا بايد مرمت پل توسط سازمان نوسازي و به‌سازي انجام شود؟ چرا سازمان ميراث فرهنگي براي اين كار كارشناس جذب نمي‌كند؟ البته اين سازمان تعداد زيادي متخصص هم در اين زمينه دارد.
عضو هيأت مديره‌ي ايكوموس نيز خطاب به كارشناسان و مشاوران طرح پل خواجو، اظهار داشت: در نامه‌اي كه از سوي ايكوموس درباره‌ي توضيح چگونگي مرمت اين پل به اصفهان فرستاده شد، به كارشناس ايكوموس گفته شد، پيمانكار شخصي به نام آقاجاني است. آيا پيمانكار اين شخص است؟ هم‌چنين در مصاحبه‌هايي كه توسط مشاوران طرح مرمت انجام شده‌اند، گفته شده است، پنج پيمانكار براي پنج پله‌ي پل خواجو گرفته‌ايم. به نظر من، اين به معناي گذاشتن يك مسابقه در مرمت پل خواجو است.
مهرداد حجازي ادامه داد: سنگ‌هاي به كار رفته در پل خواجو، سنگ‌هاي قديمي با قدمت‌هايي حدود 900 ، 700 و 400 سال هستند كه اكنون به‌عنوان يك مخزن سنگ در پل قرار دارند. حال اين پرسش مطرح مي‌شود كه چرا در قرن 20 بايد با بلدوزر روي اين سنگ‌ها راه رفت، سنگ‌هايي كه داراي ارزش موزه‌يي هستند. برخورد با اين سنگ‌ها با بلدوزر و بيل مكانيكي جالب نيست . همه‌ي آن‌ها ارزشمندند.
وي بيان كرد: براي مرمت پل مي‌شد، يك برنامه‌ريزي مناسب انجام داد. سنگ‌هاي تاريخي اگر هم ناجور هستند، قابل مرمت‌اند، حتا در خود محل سنگ هم مي‌توان آن را با روش معقول و براساس اصول مرمتي، مرمت كرد.
او تأكيد كرد: همه‌ي نيروهاي انساني كارآمد و با سابقه در امر مرمت پل خواجو حذف شدند. شايد سازمان‌هاي طراح و مجري مرمت پل قصد جوان‌گرايي در اين كار را داشتند؛ ولي در هر صورت، كساني كه اكنون در حال اجراي پروژه‌ي مرمت هستند، تجربه‌ي كافي براي كار روي يك ميراث جهاني را ندارند. چقدر خوب بود، اگر در اين كار از نيروهاي كارآمد در حد پنج نفر در سطح شهر اصفهان و 15 نفر در سطح كشور استفاده مي‌شد، بخصوص استادكاران خوب و كارآمدي هستند كه در چنين موقعيت حساسي مي‌توانستند، اين كار را به بهترين نحو انجام دهند.
اين عضو هيأت مديره‌ي ايكوموس اضافه كرد: اگر مي‌خواهند، با اين شيوه، مرمت پل خواجو را ادامه دهند، بهتر است، همين‌جا كار را متوقف كنند. اگر سازمان نظام مهندسي قصد وارد شدن به اين مقولات را دارد، چه بهتر كه يك گروه متخصص در اين زمينه پرورش دهد.
يك روزنامه‌نگار نيز در ادامه‌ي اين ميزگرد با تأكيد بر اين‌كه چرا سازمان نوسازي و به‌سازي اصفهان مجري اين طرح بايد باشد، پرسيد چرا كتيبه‌هاي تاريخي هنوز در بستر پل خواجو به حال خود رها شده و به موزه انتقال داده نشده‌اند.
شاهين سپنتا با اشاره به كارگاه مرمتي پل خواجو در مكان اين پل، ادامه داد: كارگاهي كه براي سامان‌دهي يك پروژه ايجاد مي‌شود، چرا سامان‌دهي لازم را ندارد، به‌گونه‌اي كه دست كم يك فضاي امن از نظر رواني براي مردم و دوست‌داران ميراث فرهنگي ايجاد شود.
وي گفت: فضاي كارگاه كنوني مرمت پل خواجو يك فضاي ناامن از نظر رواني ايجاد كرده كه سبب ناراحتي ميان مردم و دوست‌داران ميراث فرهنگي شده است. اين نحوه‌ي برخورد با يك اثر تاريخي ثبت‌شده نيست.
او تصريح كرد: اگر از ابتدا روند مرمت پل خواجو اصولي، علمي و منطقي بوده است، چرا كارشناسان ميراث فرهنگي از پاسخ دادن به پرسش‌هاي خبرنگاران منع شده‌اند؟ چرا رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان ـ احمد امين‌پور ـ پس از درج گزارش‌هايي در رسانه‌هاي مختلف درباره‌ي چگونگي مرمت اين پل، گفت كه خبرنگاران را دادگاهي مي‌كنم. پنهان‌كاري از رسانه‌ها در اين زمينه سؤال‌برانگيز بود.
وي اظهار داشت: روند مرمت پل به دو بخش تقسيم مي‌شود؛ يكي پيش و ديگري پس از اعتراض‌ها نسبت به مرمت پل. پيش از اعتراض‌ها، روند كار مرمت بسيار شتاب‌زده بود، ولي پس از اعتراض‌ها، كار به آرامي در حال انجام است و دست كم قدري روند منطقي‌تري گرفته است.
سپنتا تأكيد كرد: بايد گروهي كه آنجا كار مي‌كند، شناسنامه‌دار باشد و كارگاه داراي استانداردهاي لازم باشد.
عضو هيأت مديره‌ي ايكوموس ايران نيز در ادامه‌ي اين نشست، هدف از برگزاري اين ميزگرد را ايجاد يك نقطه‌ي عطف در مرمت پل خواجو، رفع اشكال‌هاي مرمتي و ادامه يافتن كار به بهترين نحو دانست و افزود: پس از زلزله‌ي بم، طرحي را با نام ارگ بم با مشاركت مرحوم شيرازي آغاز كرديم. در آن زمان، شخصي مانند دكتر شيرازي از خسارت‌هاي واردشده به ارگ بم مستأصل بود؛ ولي اكنون خوشبختانه پس از حدود پنج‌سال، به نتايج خوبي در اين زمينه رسيده‌ايم. پس نبايد انتظار داشت كه يك‌روزه يك پروژه نتيجه دهد.
مهرداد حجازي گفت: تا جايي كه مي‌دانم، طرح مرمت پل خواجو در شوراي فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان به تصويب نرسيده است؛ ولي اين طرح مورد تأييد رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان ـ احمد امين‌پور ـ است. با اين وجود، بايد حد و مرز تخصص و مجري بودن سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و سازمان نوسازي و به‌سازي استان اصفهان مشخص شود.
يك كارشناس مرمت آثار تاريخي نيز در اين ميزگرد اظهار داشت: ما با خودمان تعارف داريم؛ شهر تاريخي اصفهان در حال تخريب شدن است و درحالي‌كه چهارباغ را خراب مي‌كنند، در حال خراب كردن كارخانه‌ي دخانيات هستند و در اطراف سي‌وسه پل، بلندمرتبه‌سازي‌ها ادامه دارند، به فكر احياي ميدان عتيق‌اند! اين آشفتگي‌ها از چه چيزي ناشي مي‌شوند؟
عليرضا خواجويي ادامه داد: زماني مرحوم بهشتيان، جلوي پل خواجو مي‌خوابد تا تانك‌هاي رژيم غرب از روي آن رد نشوند. هم‌چنين حساسيت‌هايي در دوره‌هاي مختلف نسبت به تخريب اين پل و ديگر مكان‌هاي تاريخي ايجاد شده‌اند. من فكر مي‌كنم، ما به ارزش‌هاي ميراث فرهنگي پاي‌بند نيستيم و اين ارزش‌ها براي ما اهميت ندارند.
او با اشاره به غيركارشناسي بودن مرمت پل خواجو، گفت: چرا مي‌گوييد كار شناسايي را درباره‌ي پل انجام داده‌ايد؟ كدام شناسايي؟ آيا از اسكن‌ليزر و رولوه براي بررسي پل استفاده كرده‌ايد؟ حتا امكانات جديد براي تراشيدن سنگ‌ها را نداشتيد. اين مسأله بسيار غيركارشناسي بود. آيا مرمت پل خواجوي اصفهان فقط فرصتي براي خرج كردن 200ميليون تومان اعتبار سازمان بود؟ چرا نبايد شرايط لازم را براي پژوهش‌ها و بررسي‌هاي سازمان ميراث فرهنگي ايجاد كنيم؟
عضو هيأت علمي دانشگاه خوراسگان اصفهان ـ مريم قاسمي ـ نيز در سخناني از كارشناسان و مشاوران طرح مرمت پل خواجو پرسيد: اصفهان شهري است كه خطر زلزله‌ي متوسط در آن وجود دارد، چه كارهايي براي پيش‌بيني حوادث غيرمترقبه و جلوگيري از تخريب آثار تاريخي مانند پل خواجو انجام شده‌اند؟
به گزارش ايسنا، داريوش حيدري ـ مشاور سازمان نوسازي و به‌سازي در پروژه‌ي مرمت پل خواجو ـ نيز گفت: تا جايي كه من مي‌دانم، سنگ قبرهاي پيداشده در پل خواجو، به دفتر فرهنگي تخت فولاد منتقل شده‌اند. هم‌چنين با هدف بررسي طرح مرمت از مهندسين مشاور براي نظرخواهي دعوت شد و آن‌ها بر قضيه‌ي مرمت پل و اين روش صحه گذاشتند.
وي بيان كرد: آيا دل‌سوختگان كنوني پل خواجو، پيش از آغاز مرمت اين پل نيز حساسيت‌هايي را نسبت به در حال نابود بودن اين پل ايجاد كرده بودند؟ چه بهتر بود كه اين نقدها به‌عنوان توصيه مطرح مي‌شدند. پل خواجو، پل جويي و ديگر پل‌هاي تاريخي با مشكلات زيادي روبه‌رو هستند. بهتر است، نقد‌هايي نيز در اين زمينه نوشته شوند تا مردم حساس شوند و فرصت مناسب براي مطالعه و بررسي آن‌ها وجود داشته باشد.
مشاور دفتر معاونت ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان نيز در توضيحي درباره‌ي سخنان عضو هيأت مديره‌ي ايكوموس ايران، گفت: نامه‌اي از سازمان يونسكو براي ما فرستاده شده بود كه با اظهار نگراني درباره‌ي مرمت پل خواجو درخواست كرده بودند، آن‌ها را از وضعيت مرمت اين پل مطلع كنيم كه اين كار انجام شد. هم‌چنين در نشست رسانه‌يي معاونت ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي اصفهان، معاون اين بخش به خبرنگاران گفت، اگر مي‌خواهيد، مي‌توانيم به هر پيمانكار يك پله را براي مرمت بدهيم.
ايمان‌طلب افزود: هر جا كه فكر مي‌كنيد، ايرادي در مرمت پل وجود دارد، بايد راهكاري براي آن ارائه شود. مي‌پذيريم كه هر كاري در هر دوره‌اي اشتباه‌هايي را همراه دارد، بايد اين قضيه را پذيرفت تا به سمت بهتر شدن پيش رفت.
هم‌چنين معطري ـ كارشناس سازمان نوسازي و به‌سازي استان اصفهان در مرمت پل خواجو ـ اظهار داشت: ما در طول دوران مرمت پل، هر روز يك گزارش روزانه تهيه مي‌كرديم، حتا كار مستند‌نگاري شد. ما با حصار كشيدن به دور كارگاه مرمت مخالفيم و قصد فرار از پاسخ دادن به مردم، مسؤولان و خبرنگاران را نداريم.
رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان ـ عبدالله جبل عاملي ـ نيز در سخناني اظهار داشت: برخي اقدامات، قابل جبران هستند؛ اگر سنگ‌هاي قديمي، جاي سنگ‌هاي جديد گذاشته شوند، اين مسأله برطرف مي‌شود. قدم گذاشتن در زمينه‌ي مرمت حوصله مي‌خواهد.
او اضافه كرد: به مديران ميراث فرهنگي و مسؤولان شهر اصفهان توصيه مي‌كنم، همان‌گونه كه آن‌ها آثار تاريخي خود را دوست دارند، مردم اصفهان هم از مرمت هر بنايي خوشحال مي‌شوند و از مسؤولان تشكر مي‌كنند. به همين دليل، بايد روش دخالت به‌عنوان مرمت در بناهاي تاريخي به‌گونه‌اي باشد كه اذهان مردم در راستاي تشكر از مرمت‌كنندگان قرار گيرد.
آقاجاني ـ كارشناس سازمان نوسازي و به‌سازي ـ نيز سخنان بيان‌شده را درباره‌ي وارد شدن آسيب به بستر پل خواجو به‌دليل استفاده از بيل مكانيكي در محوطه رد كرد و گفت: بيل مكانيكي هيچ آسيب و ضايعه‌اي به سنگ‌ها و پل خواجو وارد نكرده است. اگر بيل مكانيكي براي اينجا آسيب ايجاد كرده باشد، سنگ‌ها از قبل آسيب‌پذير بوده‌اند.
به گزارش ايسنا، سردبير ماه‌نامه‌ي دانش‌نما و عضو سازمان نظام مهندسي ساختمان اصفهان در پايان اين ميزگرد با جمع‌بندي سخنان مطرح‌شده، اظهار داشت: هيچ كسي در اصل مرمت، ترديدي نداشت و همه معتقديم، براي حفظ پل خواجو مرمت آن ضروري بود؛ ولي اشكال‌هايي در اين زمينه به مرمت وارد هستند. مرمت پل خواجو بسيار با عجله و پرشتاب آغاز شد كه اين كار صحيح نبود. اعتبار تخصيص‌يافته به اين پروژه را مي‌توانستند با طمأنينه براي مرمت پل خواجو خرج كنند، چون مرمت آن با ديگر پل‌هاي تاريخي تفاوت دارد.
عباس صنيع‌زاده ادامه داد: ظاهرا پيش از آغاز عمليات اجرايي، دو كار مقدماتي شناسايي و آسيب‌شناسي با دقت مناسب انجام نشده‌اند و بايد به اين قضيه اهميت داده مي‌شد.
وي بيان كرد: به نظر مي‌رسد، طرح مرمتي اين بنا بايد در يك مرجع رسمي ابلاغ مي‌شد و شايسته بود، اين طرح در شوراي فني سازمان ميراث فرهنگي كشور يا اصفهان به تصويب مي‌رسيد.
صنيع‌زاده با اشاره به اين‌كه از توان كارشناسان مجرب جهاني و ملي در اين طرح استفاده نشده است، ادامه داد: اگر از توان مشاوران و كارشناسان متخصص در اين زمينه استفاده مي‌شد، كار و دفاع از آن به بهترين نحو انجام مي‌شد.
وي با اشاره به استاندارد نبودن كارگاه مرمت پل خواجو، گفت: متأسفانه از اطلاع‌رساني دقيق و شفاف به هر علتي در اين زمينه تاكنون پرهيز مي‌شد. بهتر بود، اطلاع‌رساني شفاف‌تر و مناسب‌تري در اين زمينه صورت مي‌گرفت.
او اضافه كرد: در سخنان مطرح‌شده در زمينه‌ي مرمت پل خواجو، گاهي تأكيد بر نوسازي يا نوگرايي اين پل بود، درحالي‌كه به‌نظر مي‌رسد، اگر اين بحث نمي‌شد، بهتر بود.
تهيه و تنظيم گزارش از خبرنگار ايسنا: سميه ايمانيان
انتهاي پيام
نظرات