هنوز چهارماه از آغاز عمليات پروازي ايران و عراق براي اعزام زايران ايراني نگذشته كه به‌دليل ناهماهنگي‌هاي طرف عراقي، اين مسير با اختلال و بي‌نظمي‌هايي مواجه شده، به‌طوري كه از ابتداي امسال تا كنون، بسياري از پروازها در مسير رفت يا برگشت به‌علت ندادن مجوز از سوي عراق لغو شده‌اند يا تأخيرهاي زيادي داشته‌اند كه حاصلي جز سرگرداني و بلاتكليفي زايران ايراني نداشته است.

به گزارش خبرنگار بخش حج و زيارت خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بلاتكليفي‌هاي چند ساعته در فرودگاه‌هاي ايران و عراق، بسياري از زايران را نسبت به اين شرايط معترض كرده است و اين پرسش را مطرح مي‌كند كه چه دستگاهي مسؤول پاسخ‌گويي درباره‌ي وضعيت به‌وجود آمده است؟ درحالي‌كه براي برقراري اين مسير تلاش‌هاي زيادي شده بود تا شايد اين‌گونه معطلي زايران، هنگام ورود و خروج به ايران و عراق كم‌تر شود.

هنگام لغو يا تأخير پروازهاي ايران و عراق، بسياري از زايران ايراني نمي‌دانند بايد به كجا مراجعه كنند و از چه كسي راه‌كار يا پاسخ بگيرند. در اين بين، گاهي مديران كاروان‌ها، مسؤوليتي نمي‌پذيرند و در برخي مواقع با زاير در بيان اعتراض هم‌سو مي‌شوند.

براساس گزارش منتشرشده‌ي اداره كل امور زيارتي عراق در سازمان حج و زيارت در پايگاه اطلاع‌رساني حج، از بهمن‌ماه سال گذشته با روزي يك پرواز به ظرفيت 200 نفر، مسير هوايي ايران و عراق برقرار شد. اسفند‌ماه سال گذشته به‌دنبال توافق‌هاي صورت‌گرفته بين دو كشور، اين ظرفيت به سه پرواز در روز رسيد، درحالي‌كه قرار بود، طبق توافق‌هاي دو كشور، چهار پرواز روزانه انجام شوند؛ اما به‌نظر مي‌رسد، عراق هنوز روي قيمت‌هاي پيشنهادي ايران مشكل دارد و اعتراض خود را با ندادن مجوزهاي پرواز به شركت‌هاي هواپيمايي ايران بيان مي‌كند.

از آغاز عمليات اين پروازها، يعني بهمن‌ماه سال گذشته تا نيمه‌ي ارديبهشت‌ماه امسال، 229 پرواز به نجف و بغداد انجام شده‌اند كه 16 پرواز به‌دليل خرابي هوا و ندادن مجوز از سوي عراق، باطل شده كه 11 پرواز آن به بغداد و پنج پرواز ديگر به نجف مربوط بوده‌اند.

در اين مدت، يعني از بهمن‌ماه سال گذشته تا 14 ارديبهشت‌ماه امسال، 460هزار و 37 نفر با 213 پرواز به عراق اعزام شده‌اند و بيش‌ترين حجم پروازها با شركت هواپيمايي ماهان بوده است.

از زمان مطرح شدن استفاده از مسير هوايي در اعزام زايران به عراق، بخصوص مقصد بغداد، مسأله‌ي امنيت اين مسير هوايي با توجه به شرايط كنوني كشور اشغال‌شده‌ي عراق، مطرح بود كه پس از بررسي كارشناسان هوانوردي ايران، كريدور هوايي دو كشور تعيين و تأييد شد و بهمن‌ماه سال گذشته، بالاخره نخستين‌ پرواز از مشهد به نجف انجام شد.

البته پيش از رسمي شدن استفاده از مسير هوايي براي اعزام زايران ايراني، پروازهاي تهران ـ بغداد فعال بودند و افرادي مانند بازرگان از اين مسير استفاده مي‌كردند. برخي دفاتر خدمات مسافرتي و زيارتي نيز يا افرادي با دريافت قيمت‌هاي بالا، كاروان‌هايي را هوايي به عراق اعزام مي‌كردند كه به گفته‌ي مسؤولان سازمان حج و زيارت، شرايط غيرمنضبط آن دوره، بازار سياهي را ايجاد كرده بود، به‌طوري كه بليت تهران ـ بغداد گاهي با دو تا سه‌ برابر قيمت اصلي فروخته مي‌شد.

نخستين پروازهاي رسمي بين دو كشور شايد با مشكل خاصي مواجه نشدند؛ اما اين برنامه در ادامه با مشكلات بسياري روبه‌رو شد.

وزير راه و ترابري ايران در هفته‌هاي گذشته با هدف افزايش تعداد پروازها و مسير هوايي بين دو كشور، سفري به عراق داشت كه از توافق‌هايي بين دو كشور خبر داد؛ اما تاكنون فقط از موفقيت‌آميز‌ بودن اين توافق خبر داده شده است و تعداد پروازهاي افزايش‌يافته به‌طور قطع مشخص نيست كه شايد دليل آن، بي‌ثباتي عراق باشد. اين مسأله از نحوه‌ي اجراي توافق‌هاي پيشين دو كشور مشهود است، چراكه توافق ابتدايي ايران و عراق براي شش پرواز در روز بود كه اكنون عراق فقط مجوز سه پرواز در روز را مي‌دهد كه آن‌ها نيز جسته و گريخته برقرارند.

البته هنوز مدت زيادي از سفر وزير راه و ترابري ايران به عراق و مذاكره‌هاي به‌نظر موفقيت‌آميز دو طرف ايراني و عراقي درباره‌ي اين مسير هوايي نگذشته كه طرف عراقي، صدور مجوزهاي پرواز ايران را متوقف كرده است.

اين ‌درحالي است كه وزير حمل‌ونقل عراق در گفت‌وگويي با فرانس‌پرس اعلام كرده بود: دولت اين كشور، به‌دنبال توسعه‌ي بخش‌هاي اقتصادي، بويژه صنعت گردشگري در كوتاه‌ترين زمان ممكن است و بدون هيچ محدوديتي براي خطوط هوايي خارجي، مجوزهاي لازم را براي برقراري پرواز به فرودگاه‌هاي بين‌المللي اين كشور صادر خواهد كرد.

البته او گفته بود كه علاقه‌مند است، پروازهاي خارجي از كشورهاي تركيه، سوريه، لبنان و مصر به پنج فرودگاه بين‌المللي اين كشور شامل فرودگاه‌هاي بغداد، اربيل، بصره، سليمانيه و فرودگاه تازه‌تأسيس نجف گسترش يابند.

براي بسياري از زايران ايراني كه پروازشان لغو يا با تأخير مواجه مي‌شود، توجيه‌پذير نيست كه مسير خود را زميني ادامه دهند، چون در ميان اين زايران افراد كهن‌سال يا كم‌توان جسمي هستند كه استفاده از مسير زميني براي آن‌ها با توجه به نبود امكانات در عراق، طاقت‌فرساست.

بسياري از زايران ايراني نيز در اين شرايط، حاضر نيستند فرودگاه‌هاي بغداد و نجف را كه شب‌ها به دلايل امنيتي تعطيل‌اند، ترك كنند. اين وضعيت در عراق براي زايران ايراني مشكلات بسياري را ايجاد كرده است.

تعداد هواپيماهايي كه در مسير ايران و عراق فعال‌اند، بسيار اندك است و اين مسأله در تأخير پروازها تأثير زيادي دارد. گاهي زايران در فرودگاه‌هاي عراق و ايران براي رسيدن هواپيما، ساعت‌ها منتظر مي‌مانند و تحمل اين شرايط براي آن‌ها دشوار است.

حسين اكبري ـ معاون عتبات عاليات عراق و سوريه سازمان حج و زيارت ـ در اين‌باره به خبرنگار ايسنا گفت: همه‌ي دستگاه‌هاي مربوط به اعزام هوايي زايران ايراني مانند سازمان‌هاي هواپيمايي، حج و زيارت و شركت‌هاي هواپيمايي درباره‌ي مشكلات پيش‌آمده مسؤول‌اند، اگرچه بيش‌تر مشكلات از ناحيه‌ي عراق متوجه ما مي‌شود.

وي بيان كرد: وقتي پرواز هواپيمايي لغو يا با تأخير مواجه مي‌شود، عراق طبق قوانين بين‌المللي موظف است، مجوز پرواز جايگزين را صادر كند؛ اما اين كار را انجام نمي‌دهند و اين برخورد براي زايران ما مشكل‌ساز شده است.

اكبري ادامه داد: گاهي سازمان حج و زيارت و شركت‌هاي هواپيمايي آماده‌ي انتقال زايران به كشور هستند؛ اما عراق مجوز نمي‌دهد. طرف عراقي به‌بهانه‌ي افزايش قيمت‌ها، مجوز اين پروازها را صادر نمي‌كند. آن‌ها با اين كار تلاش دارند، قيمت‌ها را به حالت گذشته برگردانند.

او درباره‌ي پرداخت خسارت در زمان تأخير يا لغو پرواز، گفت: طبق قوانين و شرايط معمول، اين‌گونه است كه اگر زاير در تأخير پرواز مقصر باشد، بايد هزينه را پرداخت كند؛ اما با توجه به شرايط عراق، سازمان حج و زيارت، شركت‌هاي هواپيمايي و مسافران، هريك به‌نوعي اين خسارت را پرداخت مي‌كنند.

معاون عتبات عاليات عراق و سوريه سازمان حج و زيارت اظهار كرد: وقتي زايران در فرودگاه‌هاي عراق معطل مي‌شوند و ما اطمينان داريم كه تا چند روز ديگر، عراقي‌ها مجوزي براي پرواز صادر نمي‌كنند، مسير زميني را به آن‌ها پيشنهاد مي‌كنيم. حتا گاهي زايران را مجبور مي‌كنيم، از اين مسير استفاده كنند، چون يقين داريم، عراق مجوز پرواز نمي‌دهد. البته بيش‌تر مواقع زايران به اين پيشنهاد ما واكنش نشان مي‌دهند.

او ادامه داد: اگر مطمئن باشيم، پرواز برگشت با چند ساعت تأخير حتما انجام مي‌شود و عراق مجوز لازم را صادر مي‌كند، چون كاروان بعدي هنوز به اين كشور وارد نشده و اقامتگاه آن‌ها خالي است، از اين زايران كه در فرودگاه بغداد معطل‌اند، درخواست مي‌كنيم، به كاظمين بازگردند تا زمان پرواز بعدي به آن‌ها اعلام شود.

اكبري درباره‌ي اعتراض‌هاي زايران در فرودگاه بغداد و اصرار آن‌ها براي ماندن در اين فرودگاه، بيان كرد: فرودگاه بغداد به دلايل امنيتي از ساعت 12 شب تا پنج صبح تعطيل است و امكانات لازم را ندارد. سازمان حج و زيارت وقتي پرواز زايران در عراق تأخير دارد يا لغو شده است، به آن‌ها پيشنهاد مي‌كند، اين فرودگاه را ترك كنند؛ اما معمولا آن‌ها از اين‌كه شايد پس از بيرون رفتن از فرودگاه مجبور شوند، زميني به كشور بازگردند يا پرواز را به آن‌ها اطلاع ندهيم، اصرار مي‌كنند كه در فرودگاه بمانند. اين برخورد زايران براي ما هميشه دردسر ايجاد كرده است. گاهي مأموران عراقي فرودگاه وقتي اين اصرار‌ها را مي‌بينند، با زايران ايراني برخورد مي‌كنند كه اين اتفاق اصلا خوب نيست.

وي گفت: زايراني كه به فرودگاه بغداد مي‌روند، شب قبل حتما در كاظمين اقامت داشته‌اند و ما همواره 28 كاروان هوايي را در اين شهر اسكان مي‌دهيم كه محل اقامت آن‌ها بررسي شده و با توجه به شرايط عراق از امنيت نسبي برخوردار است. در اين شرايط، نگراني زايران براي ترك فرودگاه و برگشت به كاظمين توجيه‌پذير نيست.

به گزارش ايسنا، علاوه بر مشكلات پروازهاي عراق، اين كشور به‌لحاظ امنيتي با توجه به اتفاق‌هاي اخير در بغداد و كاظمين، وضعيت باثباتي ندارد و از بهداشت مناسب نيز برخوردار نيست و قطعا اين مشكلات با گرم شدن هوا شدت بيش‌تري مي‌يابند.

آيت‌الله محمد محمدي ري‌شهري ـ نماينده‌ي ولي فقيه در امور حج و زيارت ـ پس از سفري كه به‌تازگي به عراق داشت و بازديد از وضعيت كاروان‌ها و هتل‌هاي مورد استفاده‌ي زايران در اين كشور، در نشست شوراي برنامه‌ريزي بعثه‌ي مقام معظم رهبري، تأكيد كرد: وقتي وضعيت اين كشور خراب است و بهداشت مناسبي ندارد، بايد عراقي‌ها اين شرايط را به مردمي كه قصد انجام اين سفر را دارند، اعلام كنند تا مردم با اطلاع‌ تصميم بگيرند.

انتهاي پيام