به اعتقاد مدير امور پايگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، توسعه‌ي شهرنشيني و نگاه به ساختمان‌سازي، مشكلي است كه روستاي تاريخي ابيانه را تهديد مي‌كند.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مسعود نصرتي كه امروز (16 ارديبهشت‌ماه) در چهاردهمين نشست هنر و باستان‌شناسي روستاي تاريخي ابيانه در مركز هنرپژوهي نقش جهان سخن مي‌گفت، ادامه داد: ابيانه الگويي است كه مي‌تواند براي بافت‌هاي قديمي و كهن ما پايدار بماند. دفتر امور پايگاه‌ها تلاش مي‌كند، برخي از امور را در اختيار پايگاه‌ها در استان‌ها قرار دهد.

وي گفت: خوشبختانه در ابيانه، ساخت‌وساز چنداني صورت نگرفته كه ما را نگران كند و همه‌چيز باقي مانده است.

او بيان كرد: اگر نگاهي به كارايي پايگاه‌ها داشته باشيم، پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي به‌صورت يك وصله به بافت‌هاي تاريخي متصل‌اند و از آن‌ها حفاظت مي‌كنند. اميدواريم با تلاش معماران و ميراث‌داران، اين بافت كهن باقي بماند، همان‌گونه كه ابيانه براي ما باقي مانده است.

در ادامه‌ي اين نشست، مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه با ارايه‌ي گزارشي از فعاليت‌هاي اين پايگاه، اظهار داشت: زماني كه درباره‌ي ابيانه صحبت مي‌كنيم، درباره‌ي تاريخ ايران صحبت مي‌كنيم. ابيانه بخش بسيار زيبا، كهن و ارزشمندي از تاريخ پرافتخار ايران است كه تا امروز توانسته است، ويژگي‌هاي خود را به‌لحاظ فرهنگي و تاريخي حفظ كند.

عظيمه رياحي دهكردي با اشاره به آغاز فعاليت پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه از زمستان سال 1381، درباره‌ي فعاليت‌هاي اين پايگاه گفت: پايگاه ابيانه در بخشي از فعاليت‌هاي خود به حفاظت و مرمت اين روستاي تاريخي پرداخته و اين كار از بناهاي مذهبي آغاز شده است و كماكان ادامه دارد.

وي معرفي ابيانه را با راه‌اندازي موزه‌ي اين روستا از ديگر فعاليت‌هاي پايگاه دانست و ادامه داد: اين موزه با هدف معرفي ابيانه به مردم و گردشگران و اشتغال‌زايي براي جوانان روستا ايجاد شده است.

او با اشاره به انجام كارهاي پژوهشي در زمينه‌هاي معماري، باستا‌ن‌شناسي، زبان و گويش، گفت: پژوهشي دقيق در زمينه‌ي مردم‌شناسي ابيانه انجام شده و در قالب يك كتاب به چاپ رسيده است. هم‌چنان اين پژوهش‌ها در حوزه‌هاي جزييات معماري روستا،‌ گياهان دارويي ابيانه، مطالعه و بررسي پايانه‌ي شرق روستا، بررسي جامع دره‌ي برزرود، طرح جامع ابيانه، تاريخ، معماري، خط نوشته‌هاي سقف‌هاي اين روستا ادامه دارند.

مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه با تأكيد بر ثبت كامل اين روستا در سال 1354 در فهرست آثار ملي، اظهار كرد: به‌دليل قدمت بناهاي روستا كه به مربوط دوره‌هاي سلجوقي، صفوي و ساساني به‌نظر مي‌آمدند، بايد تعدادي از اين بناها به‌صورت جداگانه در فهرست آثار ملي به ثبت برسند. 27 بناي تاريخي تاكنون به ثبت رسيده‌اند و تعداد ديگري نيز در دست ثبت هستند.

رياحي با ارايه‌ي آماري درباره‌ي مرمت بناهاي تاريخي اين روستا از سال 1382 تا 1387، بيان كرد: آمار مرمت اين بناها سير نزولي دارد، چون اعتبار پايگاه در سال گذشته به 20ميليون تومان رسيد.

او مستندنگاري بناهاي ارزشمند و تاريخي شامل مستندنگاري 42 بناي تاريخي، هفت بناي مذهبي و 11 بناي عمومي را از ديگر فعاليت‌هاي اين پايگاه دانست و انجام اقدامات حفاظتي را نيز در زمره‌ي فعاليت‌هاي در دست انجام پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه ارزيابي كرد.

وي انجام اقدامات حقوقي براي جلوگيري از ساخت‌وسازهاي غيرمجاز، سمپاشي مراكز آلوده و مشكوك به آفات و چوب‌خوارها، برف‌روبي بناها، توزيع سم مرگ موش بين اهالي و اقدام به تعويض در و نرده‌هاي فلزي و چوبي را از اقدامات حفاظتي اين پايگاه بيان كرد.

مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه ادامه داد: زندگي اقتصادي در روستا‌ي ابيانه دچار ركود شده است. نبود جوان‌ها سيستم زيست را در ابيانه دچار شكست كرده است. در گذشته، مديريتي در ابيانه بود كه بسيار دقيق عمل مي‌كرد، اين مديريت متأسفانه به مرور دچار ازهم‌گسستگي شد.

رياحي اضافه كرد: يكي از مسايل كنوني كه در ابيانه با آن مواجه هستيم گردشگراني‌اند كه به ابيانه مي‌آيند. تنها راهكار براي جلوگيري از ادامه‌ي روند كنوني، حذف گردشگران تفريحي و حمايت و برنامه‌ريزي دقيق و قانوني براي گردشگران فرهنگي است.

در ادامه‌ي اين نشست، مدير پروژه‌ي تهيه‌ي طرح حفاظت جامع ابيانه با تأكيد بر اين‌كه بين آنچه تحت عنوان حفاظت جامع ابيانه تهيه شده است، با طرح‌هاي متعارف، اختلاف وجود دارد، گفت: اختلاف در مباني نظري، نوع نگاه و چشم‌اندازي كه مبناي طرح است و اختلاف روشي كه در تهيه‌ي طرح بود، از اين موارد هستند.

سيدحسن ميري ادامه داد: در طرح جامع ابيانه، توجه صرفا به بافت كالبدي روستا نبود، بلكه بافت كالبدي نيز يكي از اجزاي اين طرح بود.

وي با ارايه‌ي توضيحي درباره‌ي معرفي طرح حفاظت جامع ابيانه، بيان كرد: علاوه بر كالبد روستا، مناسبات فرهنگي و هنجارهاي اقتصادي و مالي مجموعه‌ي زيستگاه‌ را با كساني كه در آن زيستگاه ساكن بودند، به‌عنوان يك بخش واحد نگاه و تلاش كرديم، هر توجهي كه به كالبد مي‌شود، مابه‌ازاي آن در فرهنگ و اقتصاد نيز باشد.

مدير پروژه‌ي تهيه‌ي طرح حفاظت جامع ابيانه در توضيح اهداف اصلي طرح حفاظت جامع روستاي تاريخي ابيانه، اظهار داشت: شناخت و تقويت جايگاه فضايي ـ منطقه‌يي در تعامل با نقاط اطراف، سامان‌دهي و حفاظت بافت و كالبد روستا، مرمت، احيا و تجهيز فضاهاي باارزش تاريخي، معماري و محيطي، حفظ، احيا و شناسايي ارزش‌هاي فرهنگ و معماري و منظر روستا و معرفي آن تا سطوح فراتر از جمله‌ي اين اهداف‌اند.

وي بسترسازي هدايت توسعه‌ي كالبدي روستا به‌صورت موزون و همگن با محيط و با مشاركت مردم محلي، كمك به تأمين و توزيع عادلانه‌ي امكانات و خدمات براي جمعيت‌هاي ساكن شناور بومي و گردشگران، بسترسازي زمينه‌هاي سرمايه‌گذاري و اشتغال‌زدايي مناسب با ماهيت و ارزش‌هاي موجود روستا براي افزايش ضريب ماندگاري جمعيت و تشويق بازگشت مهاجران بومي و تدوين ضوابط و مقررات فراگير درباره‌ي عرصه‌هاي سكونتي و تفريحي را از جمله اهداف اصلي تهيه‌ي طرح حفاظت جامع ابيانه دانست.

او با تأكيد بر اين‌كه مشكلات روستاي ابيانه با يك دهياري حل نمي‌شوند، گفت: حتما بايد در اين حوزه، كارهاي بيش‌تري انجام شوند و اين قضيه به مسؤولان شناسانده شود تا ابيانه در اندازه‌ي خود رشد يابد.

ميري افزود: ابيانه متفاوت‌تر از وضعيت كنوني‌اش است. زماني حدود 1600 نفر در ابيانه زندگي مي‌كردند، اين روستا يك لايه دارد، به‌عنوان بخش كالبدي كه فقط آن را مي‌توان ديد؛ اما ابيانه در لايه‌هاي ديگرش حدود 35هزار هكتار مساحت دارد كه بخشي از اقتصاد آن را شامل مي‌شود و مزارعي كه در اين 35هزار هكتار شكل مي‌گرفته‌اند. لايه‌ي سوم ابيانه با يك شعاع 50 كيلومتري در اطراف ابيانه گسترده شده و جمع اين موارد ابيانه را به‌وجود آورده است. ابيانه با توجه به لايه‌هاي مختلف و ناشناخته‌اي كه دارد، يك امپراطوري روستايي كوچك است و فكر مي‌كنيم، در ابعاد فرهنگي و مردم‌شناسي به مطالعات بيش‌تري نياز دارد.

وي در توضيح سير تحول رويكردهاي حفاظت از روستاي ابيانه، گفت: تفاوت طرح توسعه‌ي ابيانه با طرح‌هاي ديگر اين است كه بحث حفاظت از ابيانه است، در قالب يك رويكرد جامع با گرايش پايدار ايجاد شده است. اين تفاوتي است كه بين اين نگاه و نگاه‌هاي ديگر موجود است. هرچند اسناد مكتوب براي سامان‌دهي كالبدي را نيز فراموش نكرده‌ايم، ولي كالبد در پله‌هاي نخست قرار دارد.

او بيان كرد: پيش از اين‌كه اقدام به تهيه‌ي طرح حفاظت كنيم، طرحي تهيه و اجرا شده بود كه صرفا نگاهش به كالبد روستا بود. آنچه در موضوع حفاظت از بافت‌ها مطرح است، توجه به مناطق شهري است، در مناطق روستايي تجربه‌اي نداريم يا اگر هست، حداقل است. پس پيشنهاد مي‌كنيم كه حتما نگاه و ادبيات مخصوص به جامع روستايي را در طرح‌هاي حفاظت از مناطق روستايي تدوين كنيم تا در دستور كار قرار گيرد.

وي ادامه داد: آنچه اكنون متداول است، معمولا نگاه كردن به كالبد به‌صورت يك موزه است تا ديگران با تاريخ آشنا شوند، ولي چون اين بحث پاسخ نمي‌دهد، از آن به‌راحتي عبور مي‌كنيم.

مدير پروژه‌ي تهيه‌ي طرح حفاظت جامع روستاي ابيانه يادآور شد: با توجه به منظر فرهنگي، حفاظت جامع و توسعه‌ي پايدار، راهبردها و راهكارها براي حفاظت جامع از اين محيط زيستي مورد استفاده‌اند.

او مديريت روستا، احياي روستا با رويكرد فرهنگي، نقش جمعيت شناور بومي و گردشگري را از الزامات طرح حفاظت جامع روستاي ابيانه دانست و اضافه كرد: اكنون در اين روستا، 300 نفر زندگي مي‌كنند. اگر اين وضعيت ادامه پيدا كند تا چند سال ديگر، اين جمعيت به زير 100 نفر مي‌رسد. به همين دليل، با نوع نگاه به ابيانه و گوهر وجودي جامعه‌ي زيستي آن، رويكرد فرهنگي و آموزشي بايد جاي رويكردهاي اقتصادي را بگيرد.

به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين نشست غلامحسين پورمحراب ـ كارشناس ارشد مرمت آثار تاريخي ـ درباره‌ي آسيب‌شناسي در بناهاي مذهبي و تاريخي، رحيم سلامتي ـ كارشناس مرمت پايگاه ابيانه ـ با موضوع باستان‌شناسي شرق ابيانه و محمد ميرشكرايي درباره‌ي مردم‌شناسي ابيانه سخن گفتند.

اين نشست تا ساعت 16 امروز (چهارشنبه، 16 ارديبهشت‌ماه) در مركز هنرپژوهي نقش جهان ادامه دارد.

انتهاي پيام