«23 و 24 ساله بود كه در بحبوحه انقلاب اسلامي و آغاز جنگ تحميلي وارد راديو شد و حالا كه راديو 69 سالگي خود را آغاز مي‌كند او با بيش از 30 سال سابقه يكي از گويندگان صاحب سبك اين رسانه است كه كوله‌باري از تجربه را بر دوش مي‌كشد.

عليرضا معيني كه طنين صدايش به ويژه در حوزه شعرخواني و دكلمه آثار فاخر ادبيات ايران و جهان سال‌ها همدم شنوندگان و دوستداران راديو بوده است در آستانه 69 ساگي راديو با حضور در ايسنا از خاطرات اين سال ها و دغدغه‌هايش سخن گفت كه بخشي از آن امروز چهارم ارديبهشت منعكس مي شود.»

درست چند روز بعد از انقلاب وارد راديو اصفهان شدم

عليرضا معيني آغاز فعاليت خود در راديو را سال‌هاي 57ـ 58 در اصفهان عنوان كرد و به خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) گفت: درست چند روز بعد از انقلاب وارد راديو اصفهان شدم و هنوز خودم را حرفه‌يي نمي‌ديدم با اين‌كه حتي كار اجراي برنامه‌هاي زنده را نيز برعهده داشتم تا اين‌كه جنگ شروع شد و قرار شد به‌عنوان نيروهاي داوطلب از هر مركزي به مناطق جنگي اعزام شوند. همان اوايل انقلاب بود كه در پي اصطلاحا تصفيه بعضي از نيرو‌ها مخصوصا گوينده‌ها، تهيه‌كننده‌ها و برنامه‌سازان ـ به دليل همراه نبودن با انقلاب ـ شديدا مراكز نياز به نيرو داشتند و من به‌عنوان داوطلب به كرمانشاه رفتم.

(خاطرات رضا معيني در دفاع مقدس، متعاقبا در ايسنا ارسال خواهد شد)

طرز گوش‌دادن به راديو تغيير كرده است

معيني در پاسخ به اين پرسش كه با تمام ويژگي‌هايي كه راديو نسبت به رسانه‌هاي ديگر دارد، اما اين سردرگمي ميان امواج و شبكه‌هاي مختلف آن مي‌تواند مخاطب را خسته و از راديو گريزان كند، در عصري كه عصر ديجيتال است، شبكه‌ها افزايش پيدا مي‌كنند و امكان انتقال صدا به‌صورت اينترنتي و در قالب نمايش وجود دارد صداي ما از چه سمتي بايد برود كه بتواند خودش را نمايش دهد و مخاطبان را از سردرگمي در بياورد؟ گفت: اين يك نكته جهاني است كه در مخاطبان ما طرز گوش‌دادن به راديو تغيير كرده است؛ ما شايد تا پيش از اين راديو را روي شبكه‌اي كه دوست داشتيم تنظيم مي‌كرديم و گوش مي‌داديم و بعد روي همان شبكه راديو را خاموش مي‌كرديم، ولي الان ديگر اين‌كه يك شبكه در هر حد ملي يا بين‌المللي كه باشد نمي‌تواند نياز‌هاي همه مخاطبان را برطرف كند، اين يك شعار است كه يك رسانه بتواند اين كار را بكند.

وي ادامه داد: تعدد شبكه‌ها دسترسي به نيازهاي آني شنوندگان را ايجاد مي‌كند و ديگر اين‌گونه نيست كه ما پيچ راديو را بچرخانيم تا به شبكه‌ي دلخواه خود برسيم، فرد در ماشين خود نشسته است و با يك دكمه به شبكه‌هاي مختلف دسترسي پيدا مي‌كند.

اين گوينده پيشكسوت راديو اظهار كرد: طرز گوش‌دادن مردم به راديو متفاوت شده است و ما بايد با اين‌ها همراه شويم، يك مجري موفق در پخش (كه برنامه و شبكه را معرفي مي‌كند) بايد بعد از اين‌كه شبكه را معرفي مي‌كند بايد اين توانايي را داشته باشد كه مخاطب را حداقل 5 دقيقه پاي اين شبكه يا برنامه نگه دارد تا سپس گروه برنامه‌ساز شنونده را همراهي كنند.

وي ادامه داد: البته برخي از شنونده‌ها به گويندگان دلخواه خود وفا دارند و وقتي كه آن گوينده از فلان شبكه به شبكه‌اي ديگر مي‌رود به سمت آن شبكه گرايش پيدا مي‌كنند.

معيني گفت: گاهي مي‌بينيم كه علي‌رغم جذابيت‌هايي كه شبكه‌ها دارند مخاطب به همان شبكه‌يي هم كه دنبال آن گوينده رفته است وفادار نيست؛ به هرحال شما در شبكه خود برنامه‌هاي كلام محور، موسيقي محور، مستند و نمايش راديويي داريد كه بايد به مردم نشان دهيد.

وي گفت: يكي از ويژگي‌هاي راديو اين است كه مستقيما با مردم صحبت مي‌كند هيچ رسانه ديگري اين ويژگي‌ و توانايي را ندارد، برخي در دنياي رسانه راديو را يك رسانه ثانوي ناميده‌اند كه فرد مي‌تواند در كنار كارهاي ديگر به راديو نيز گوش كند، ولي اين تعريف راديو را به فرو‌دست مي‌برد، نگاه من به‌عنوان يك راديويي به اين ويژگي يك كاربري مثبت است.

شنوندگان شب جدي‌ترين، ريزبين‌ترين و بهترين شنوندگان

اين گوينده پيشكسوت راديو ادامه داد: شنوندگاني كه در پاسي از شب مخاطب برنامه ما هستند از جدي‌ترين، ريزبين‌ترين و بهترين شنوندگان هستند، كوچك‌ترين برنامه‌سازي خوب يا بد را تشخيص و تذكر مي‌دهند.

معيني اظهار كرد: يكي‌ديگر از ويژگي‌هاي راديو اين است كه در لحظه شنونده با شما تماس مي‌گيرد و به فاصله چند دقيقه شما صداي او را پخش مي‌كنيد و مخاطب احساس مي‌كند كه جزيي از برنامه است و دراين برنامه پيش‌بيني شده است.

وي تصريح كرد: برخلاف برخي موافق نيستم كه راديو دارد دوران افول خود را مي‌گذراند .

متاسفانه مسوولان به مخاطبان شب راديو اهميت كمتري مي‌دهند

معيني در پاسخ به اين پرسش كه در چه صورتي است كه اگر اهالي صدا در مديريت در برنامه ريزي يا پخش اشتباه كنند راديو با افول مواجه مي‌شود گفت: در حالي كه بهترين و جدي رين شنوندگان را در برنامه‌هاي شب راديو داديم، متاسفانه مسوولان ما اين زمان اهميت كمتري مي‌دهند.

وي ادامه داد: يكي از ويژگي‌هاي راديو اين است كه خودش را با زمان مردم وفق مي‌دهد و در لحظه روحيه مخاطب خود را عوض مي‌كند و به او شادي مي‌بخشد كمتر رسانه‌يي اين ويژگي را دارد.

اين گوينده پيشكسوت راديو اظهار كرد: من به عنوان يك گوينده بايد طيف مخاطبان برنامه‌ام را بشناسم و بدانم كه صبح تا شب چه كساني مخاطبان ما هستند، پژوهش در راديو كار بسيار سختي است. ما اصلا نمي‌توانيم در تمام جاهايي كه راديو پوشش داده مي‌شود پژوهش كنيم و تعداد مخاطبان و برنامه‌هاي مورد علاقه شان را پيدا كنيم.

وي با اشاره به اين كه رسانه راديو بايد پاسخگوي نيازهاي مخاطبان خود باشد، گفت: يك تهيه كننده برنامه ساعت 11 شب راديو بايد بداند كه چه نوع مخاطباني دارد و چه نوع موسيقي در اين ساعت قابل پخش است.

من به راديو در دهه‌هاي 40 و 50 حسوديم مي‌شود

معيني درباره‌ي اجراهاي موفق گويندگان راديو در گذشته به ويژه دهه 40 و 50 و مقايسه آن با زمان حال اظهار كرد: من به راديو در دهه‌هاي 40 و 50 حسوديم مي‌شود با اين همه گوينده ونويسنده توانا، برنامه‌هايي كه به اسم گوينده بود. الان كدام برنامه به اسم گوينده است و اصلا كدام برنامه ما مورد توجه شنونده است، ‌حسودي من به خاطر اين است كه در آن زمان چه مسوولان و چه برنامه سازان به راديو اهميت مي‌دادند و راديو محصول كار كاركنانش بود.

وي با انتقاد به شيوه كنوني گزينش گويندگان در راديو اظهار كرد: بسياري از گويندگان را مي‌بينم كه مثلا برنامه زنده دارد و حرف « ر» را نمي‌تواند درست تلفظ كند يا «سين» او اصطلاحا مي‌زند، بسياري گويندگان زن ما صدايشان سوت مي‌زند و با سيستم‌هاي استريوي كه ما داريم شنونده را آزارمي‌دهد اين در حالي است كه ما در گذشته چنين مواردي را نداشتيم.

بيش از 80درصد مردم مي‌توانند گويندگان بسيار خوبي شوند

رضا معيني گفت: بيش از 80درصد مردم مي‌توانند گويندگان بسيار خوبي شوند آن 20 درصد باقي مانده نيز كساني هستند كه بنا به عللي در گفتار مشكل دارند، اما اين كه الان چرا اين 20 درصد كه شايد در مشاغل ديگري موفق تر باشند مي‌آيند و گوينده مي‌شوند واقعا جاي سوال دارد و باعث تعجب است، آن كسي كه اين‌ها را گزينش مي‌كند كافي است دقت كند كه اگر كسي خوب اجرا نمي‌كند او را كنار بگذارد.

اين مجري و گوينده تلويزيون و راديو گفت: ما برنامه، برنامه ساز، راديو و موسيقي خوب خيلي زياد داريم و در نهايت اين مجري و يا گوينده است بايد همه اين‌ها را منصه ظهور برساند، ولي چرا الان برخلاف گذشته چنين گويندگاني را نداريم در حالي كه مي‌توانيم داشته باشيم؟!

وي با تاكيد بر اين كه اشكال در آموزش است گفت: من سراغ ندارم جايي را كه گويندگي را به صورت كاربردي ياد داوطبان بدهد، مثلا يك استاد ادبيات دانشگاه تهران مي‌آيد به كساني كه مي‌خواهند در شبكه‌يي گويندگي كنند ادبيات ياد مي‌دهد در حالي كه اين كه يك گوينده با شعر و ادبيات آشنايي داشته باشد يكي از هزاران مهارتي است كه يك گوينده بايدداشته باشد.

معيني ادامه داد: نمي‌گويم كه گوينده خوب نداريم، هستند، ولي نمي‌دانم چرا ما نمي‌توانيم آن‌ها را پيدا كنيم.

وي تاكيد كرد: گزينش و آ‌موزش درست از اصول اساسي براي تربيت گويندگان خوب است، گاهي با يك آموزش خوب در يك مدت كوتاه مي‌توان حتي از يك راننده اتوبوس يك گوينده خوب ساخت.

در گذشته راديو براي مردم حجت بود

اين گوينده پيشكسوت راديو يادآور شد: در گذشته راديو براي مردم حجت بود، حتي يك اشتباه هم نمي‌توانستيد از راديو بگيريد ولي الان شما مي‌بينيد كه گوينده خبر به راحتي و بسيار زياد اشتباه مي‌كند.

معيني اعلام كرد: من حاصل كلاس‌هاي گويندگي خود را در كتابي به نام « پرنيان بيان» گرد آورده ام كه بيش از نيمي‌از آن تكميل شده است.

***پيشنهاد براي ساخت سريالي درباره ي راديو

وي در پاسخ به اين پرسش كه اگر سريالي بخواهد درباره راديو ساخته شود داستان آن چگونه مي‌تواند باشد گفت: اگر شما دوربين را در استوديوي راديو در هنگام تهيه، برنامه سازي، گويندگي، صدا برداري، ميكس، گفت وگوي تلفني يا گزارش‌هاي زنده بگذاريد مدام چيزهاي تازه يي مي‌بينيد و اصلا نيازي نيست كه شما داستاني به آن بدهيد، من به عنوان يك راديويي صبح كه وارد ساختمان راديو مي‌شوم يك نمايش زيبا و بديع مي‌بينم تا آخرين لحظه‌يي كه از آنجا بيرون مي‌آيم و وارد آن اجتماع پر از دود و ترافيك و غيره مي‌شوم.

***اگر چه راديو را رو به اوج مي‌بينم ولي ...

معيني در آستانه‌ي 69 سالگي راديو آرزو كرد: اگر چه راديو را رو به اوج مي‌بينم ولي دلم مي‌خواهد براي اين راديو كساني بنويسند و گويندگي بكنند كه واقعا نويسنده و گوينده راديويي باشند نه اين كه در پست و مقام ديگري براي راديو بنويسند يا اجرا كنند؛ راديو يك رسانه زنده انساني است و آدم‌ها بيش از هر چيز ديگر در آن ارزش دارند.

ممكن است بتوانيم بخشي از راديو را با صداهاي ديگر پر كنيم اما نقش انسان يك عامل خاصي است كه اصلا نمي‌توان آن را انكار كرد و گوينده به عنوان نماد راديو، شخصيتي براي برنامه ايجاد مي‌كند كه مي‌تواند موجب افتخار و اعتبار و حتي گاهي سرشكستگي آن باشد.

***گوينده‌هاي خوبي كه خانه نشين هستند

وي در پايان يادي كرد از حميد عاملي، مقبلي، ديهيم وگفت: حتما لازم نيست كه افراد در ميان ما نباشند و از آن‌ها ياد كنيم، خيلي‌ها هستند ولي نيستند، كساني كه گوينده خوبي هستند ولي خانه نشين هستند. خوب است كه به گويندگان با تجربه و پيشكسوتان بها بدهيم و از تجربيات آن‌ها استفاده كنيم.

*** انجمن گويندگان ايران و ملاقات با معاون جديد صدا

معيني درباره‌ي تشكيل انجمن گويندگان ايران كه همه گويندگان اعم از كساني كه مشغول كار گويندگي هستند، آن‌هايي كه علاقه‌مندند و كساني كه مي‌خواهند بيايند و آموزش ببيند را در بر مي‌گيرد، گفت: تاكنون چنين انجمني در ايران وجود نداشته است ما چهار سال پيش از طريق وزارت كشور براي تاسيس اين انجمن اقدام كرديم، چند ماه پيش انتخابات مجمع عمومي‌آن برگزار شد ولي هنوز جاي مناسبي در اختيار نداريم، شايد به دليل همين است كه هنوز برخي از وجود چنين انجمني خبر ندارند.

وي با بيان اين كه به زودي با معاون جديد صدا جلسه يي خواهيم داشت و اميدواريم كه نشست خوبي باشد و ايشان مساعدت كافي را با ما داشته باشند،‌ اعلام كرد: انجمن گويندگان ايران به زودي با همكاري مركز فرهنگي فدك برنامه‌يي با عنوان « مولانا خواني» برگزار مي‌كند كه همراه با سخنراني و موسيقي خواهد بود.

انتهاي پيام