دبيرعلمي سومين جشنواره‌ي شعر فجر: از فرهنگ شركت در جشنواره دوريم
دبير علمي سومين جشنواره‌ي بين‌المللي شعر فجر در توضيحاتي به ارزيابي‌اش از اين جشنواره پرداخت و گفت: اگر با يك جشنواره‌ي رقابتي مواجه شويم، امكان ارزيابي جشنواره دقيق‌تر مي‌شود.
فاضل نظري در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عنوان كرد: جشنواره‌ي امسال در مجموع ارزيابي‌ها، جشنواره‌ي موفقي بود؛ بيش‌تر از اين جهت كه به هدفي كه برايش ترسيم شده بود، نزديك‌تر شد. طبيعتا ارزيابي هر پديده‌اي روش‌هاي مختلفي دارد، كه يكي از مهم‌ترين روش‌ها، ارزيابي آن موضوع در ميزان وصولش به اهدافش است و گاهي به اشتباه، به جاي اهداف، ابزار را درنظر مي‌گيريم و ارزيابي مي‌كنيم و مي‌گوييم موفق نبوده است.
شاعر مجموعه‌ي «اقليت» در ادامه به هدف‌هاي مورد نظر جشنواره‌ي امسال اشاره كرد و افزود: يكي از هدف‌هاي جشنواره، ايجاد زمينه‌ي برگزاري يك جشنواره‌ي رقابتي بود. آيا سال‌هاي گذشته، علي‌رغم تلاش‌هايي كه انجام مي‌شد، اين اتفاق افتاده بود؟ نه نيافتاده بود. اما امسال به نظر مي‌رسيد كه مي‌شد اين زمينه‌ي رقابتي شدن كامل جشنواره فراهم شود؛ اما از سال آينده اين اتفاق خواهد افتاد.
او متذكر شد: بايد سالانه از آثار شاعران ارزيابي داشته باشيم و توجه اعضاي شوراي سياست‌گذاري هم به اين است كه از سال بعد، جشنواره كاملا ماهيت رقابتي بگيرد.
نظري ادامه داد: يكي ديگر از اهداف جشنواره‌ي امسال، توجه به مناسبت سي‌امين سال پيروزي انقلاب اسلامي بود و به همين منظور جا داشت از چهره‌هاي مختلف اين عرصه در يك جا و به‌طور كامل تجليل شود. از سوي ديگر، ايجاد فضا و جو مناسب برگزاري جشنواره‌ي شعر در يك محيط عمومي يعني توسعه‌ي فضاي توجه به شعر و شعر‌خواني هم مدنظر بود، كه البته كار ما از نقد هم خالي نبوده و كارهاي بشري هميشه با نقص همراه است.
او در پاسخ به اين انتقاد كه تعدادي از دست‌اندركاران جشنواره‌ي شعر فجر امسال از برگزيدگان در بخش‌هاي مختلف بودند، اظهار كرد: اين نقد به‌خاطر داشتن تعريف غلط از مفهوم برگزيده است. در بخش تجليل از شاعران پيشكسوت انقلاب با 30 شاعر و نيز معرفي 80 شاعر عرصه‌ي شعر امروز انقلاب، بايد توجه داشت كه اين‌ها در بخش رقابتي نيستند و دوستان با ارسال اثر وارد اين بخش نشده‌اند. آيا اگر شما بخواهيد از چهره‌هاي شاخص شعر انقلاب تجليل كنيد، چون تعدادي از آن‌ها جزو اعضاي شوراي سياست‌گذاري هستند، به اين دليل مي‌توانيد از آن‌ها نام نبريد؟ از سويي، براي تشكيل اين شورا هم بايد از چهره‌هاي همه‌جانبه‌ي اين عرصه استفاده مي‌كرديم.
وي در ادامه يادآور شد: طبيعتا حق و حقيقت به اين سمت بود كه ما از آن‌ها نام ببريم. در واقع آن فهرست 30نفره توسط معاونت فرهنگي وزارت ارشاد تكريم شدند و فهرست 80نفره توسط داوراني كه خود جزو اين 30 نفر بودند، انتخاب شدند. به اين معنا، بين انتخاب‌شدگان و انتخاب‌كنندگان هم‌پوشاني وجود نداشته و در واقع، اين انتقاد محصول نبود توجه دقيق به گزارش‌هاي ارائه‌شده در اختتاميه‌ي جشنواره در معرفي دوستان است؛ بايد از اين چهره‌ها تجليل مي‌شد. در افتتاحيه گفتم، عده‌اي ديگري هم اضافه مي‌شوند كه به نوعي، به اصطلاح خودمان، به يك نقطه‌ي صفر برسيم تا از آن‌جا براي جشنواره‌ي بعدي شروع كنيم.
نظري همچنين توضيح داد: امسال جشنواره از حالت موضوعي خارج و بر اساس قالب برگزار شد تا گونه‌ها، حرف‌ها و جريان‌هاي شعري مختلف امكان عرضه بيابند. سعي كرديم عنصر قوام‌بخشي هر جشنواره يعني رقابتي بودن در آن لحاظ شود. از اين حيث، مي‌خواستيم زمينه‌اي رقابتي فراهم شود كه اين به ريسك‌پذيري بالا و صبر و تحمل احتياج داشت. در عرصه‌اي كه همه خود را صاحب حق مي‌دانند و انتظار دارند كه از آن‌ها تجليل شود، اين ريسك‌پذيري بود؛ اما بايد به ماهيت و هدف برگزاري جشنواره هم توجه كنيم. انتخاب اين افراد كه هداياي‌شان هم با بقيه هيچ تفاوتي نداشت و بيش‌تر تجليل معنوي بود تا مادي، نسبت به جشنواره‌هاي ديگر، داوري‌هايش بسيار مشكل بود و در جلسات مستمر و پي‌گير 10ساعته صورت گرفت. اما هر انتخابي وقتي قرار است آن‌را توسعه دهيد، ممكن است تعدادي خوشحال و تعدادي ناراحت داشته باشد.
شاعر مجموعه‌ي «گريه‌هاي امپراتور» سپس گفت: واقعا انصاف دهيم كه شاعران جديد و توانايي معرفي شدند. بسياري از جشنواره‌ها آوردگاه نام‌هاي جشنواره‌هاي ديگرند و شايد انتظار مي‌رفت كه اين‌جا هم بايد چنين باشد؛ اما اين‌طور نيست و خدا را شاكرم كه با دو، سه چهره‌ي جديد آشنا شديم كه خود داوران هم مبهوت مانده بودند كه چرا تا به حال اين افراد معرفي نشده بودند و جا داشت كه به جامعه‌ي ادبي معرفي شوند.
نظري در بخش ديگري از گفته‌هايش به موضوع «لزوم داشتن فرهنگ رقابت در جشنواره» اشاره و خاطرنشان كرد: از فرهنگ شركت در جشنواره دوريم. طبيعتا هر جشنواره يعني يك جشن ملي كه با انتخاب يك يا چند نفر از ميان چندين نفر همراه است. اگر معناي اين انتخاب اين باشد كه يكي خوشحال شود و ديگري نه، پس واقعا ما به فرهنگ جشنواره نرسيده‌ايم و كسي كه در جشنواره حضور مي‌يابد، بايد بپذيرد كه يك انسان درباره‌ي اثرش رأي مي‌دهد و به آن رأي احترام بگذارد.
عضو شوراي عالي شعر صدا و سيما همچنين گفت: در مطبوعات ديدم كه انتقادهايي شده بود و دوستاني كه بعضا برگزيده نشده‌اند، ناراحت بودند و چطور اين دوستان در حالي‌كه آثار شاعران ديگر را نديده‌اند، منظورم بخش جوان است كه رقابتي بوده، قضاوت مي‌كنند و چطور ما بايد نام‌ها را داوري كنيم؛ نه آثار را. اگر اثر قابل عرضه‌اي ارائه شود، بايد ديده شود. در برخي از جشنواره‌هاي كشورهاي ديگر، كساني كه برگزيده نشده‌اند، نقد‌هاي مؤثري مي‌نويسند و به احترام آن اثر ادبي برگزيده، اين كار را مي‌كنند.
نظري ادامه داد: گويي يا همه بايد انتخاب شوند يا هيچ‌كس. فرهنگ جشنواره بايد ايجاد شود كه رأي داوران را بپذيريم. اما اين فرهنگ و اخلاق حضور در جشنواره ايجاد نشده و توسعه پيدا نكرده است و ما با يك اخلاق حرفه‌يي، حتا از سوي برخي از شاعران پيشكسوت، روبه‌رو نيستيم كه به نظرشان اگر برگزيده نشوند، انگار در حق‌شان جفا شده و نمي‌توانند در اين شادماني وارد شوند كه به شعر و ادبيات ملي توجه و تجربه‌ها منتقل مي‌شود و اصلا هدف جشنواره همين ايجاد تبادل تجربه است و حالا وقتي مي‌بينم لحظه به لحظه در كشورمان جشنواره‌ها سر بر مي‌آورند، نگران مي‌شوم و اين فضاي جشنواره‌يي و ويتريني كمي آزار‌دهنده شده است؛ وقتي هنوز فرهنگش را نداريم.
دبير علمي سومين جشنواره‌ي شعر فجر اضافه كرد: انتظار طبيعي از شاعر كه خود وارث خرد است، اين بايد باشد كه بياموزاند و خود نيز بياموزد و مشاهده كند كه در جشنواره، انتخاب محدود است. البته در اين مسير بودند بزرگاني كه جاي تقدير از آن‌هاست كه گفتند از اين‌كه توجه كرده‌ايد، ممنونيم و حاضريم اين عنوان را با ديگران شريك شويم. از شاعران چنين انتظاري مي‌رود؛ در حالي‌كه ممكن است رفتارهاي برعكس هم ديده شود و حركات غيرفرهنگي. اين جنس يعني برگزاري جشنواره كالايي وارداتي است و بايد بومي‌اش كنيم. از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هم كه تلاش و با دغدغه و هشياري كار كرد و محيط سالمي فراهم كرد، بايد تشكر كنيم.
فاضل نظري در پايان سخنانش درباره‌ي بخش بين‌الملل جشنواره هم گفت: اين‌كه شعر ما بايد پله‌هاي بين‌المللي شدن و معرفي به جامعه‌ي ادبي جهان را بپيمايد، يك ضرورت است؛ نه يك نياز؛ چون شاعران ما بايد آشنا شوند و رفت‌وآمد كنند و اين موضوعي است كه سال‌هاست كم‌تر به آن توجه شده است. دست‌اندركاران وزارت ارشاد در سال آينده كه با انتخابات رياست‌جمهوري نيز همراه است، اميدوارم پله‌هايي را براي رسيدن به آن بامي كه فرياد شعر انقلاب را دارد، هموار كنند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات