رييس موزه‌ي ملي ايران معتقد است: درحالي 71 سال از تأسيس اين موزه مي‌گذرد كه موزه‌ي ملي هنوز در سال‌هاي نخستي كه ساخته شد تا فقط مكاني براي حفاظت از آثار به‌دست آمده از كاوش‌هاي باستان‌شناسي باشد، روزگار را سپري مي‌كند.

محمدرضا مهرانديش در گفت‌و‌گو با خبرنگار‌ بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: از زمان تأسيس اين موزه، اشخاص باستان‌شناس در آن فعاليت كرده‌اند، ولي با اين تفاوت كه اين موزه، موزه‌ي ملي ايران نبوده، بلكه بيشتر موزه‌ي باستان‌شناسي بوده است، چون آندره گدار با تأسيس اين موزه، به‌دنبال مكاني بود تا از آثاري كه از كاوش‌هاي باستان‌شناسي به‌دست مي‌آمدند، محافظت كند.

وي با اشاره به اين‌كه ساختمان كنوني موزه‌ي ملي ايران حداكثر قابليت 10 سال تجميع كاوش‌ها را از زمان تأسيس داشته است، اظهار داشت: اكنون حدود 70 سال است كه اين كار در اين موزه انجام مي‌شود، ولي اين موزه هنوز همان اندازه باقي مانده و توسعه نيافته است.

20 برابر فضاي فعلي براي نمايش اشياي مخازن موزه نياز است

مهرانديش با اشاره به اعلام برخي برنا‌مه‌هاي خود براي موزه‌ي ملي ايران در مراسم معارفه‌اش و صحبت‌هايي كه پيش از آن با رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ اسفنديار رحيم‌مشايي ـ و قائم‌مقام اين سازمان داشت، توسعه‌ي فضاي فيزيكي موزه‌ي ملي را از جمله برنامه‌هاي در اولويت خود اعلام كرد و افزود: خوشبختانه تاكنون قدم‌هايي در اين زمينه برداشته‌ايم، ولي هنوز با نقطه‌ي مطلوب فاصله‌ي زيادي داريم.

وي گفت: موزه‌ي ملي ايران اگر بخواهد فقط يك گزيده‌ي شايسته‌ را از اين 350 هزار اثري كه در مخازن دارد، به‌نمايش بگذارد، به 20 برابر فضاي فعلي نياز دارد و هرچه هم‌ كه جلوتر مي‌رويم، نياز ما به اين فضا بيشتر مي‌شود، به‌گونه‌اي كه سال بعد، ممكن است به 22 برابر فضاي فعلي نياز داشته باشيم.

او اظهار كرد: مدتي پيش، حدود چندهزار شيء را تحويل گرفتيم، ولي اين اشيا فضايي براي نمايش ندارند و بايد در انبار نگه‌داري شوند كه اين مسير ادامه دادن يك راه اشتباه است.

جذب 25 ميليارد تومان براي توسعه‌ي موزه‌ي ملي ايران

رييس موزه‌ي ملي ايران بيان كرد: ما به‌دنبال اين هستيم كه حتما از نظر فيزيكي، موزه‌ي ملي را توسعه دهيم. خوشبختانه امسال با پي‌گيري‌هاي سازمان توانستيم، 25 ميليارد تومان براي توسعه‌ي موزه‌ي ملي ايران جذب كنيم. در اين زمينه، توافق‌نامه‌اي با معاونت برنامه‌ريزي رياست جمهوري مبادله شده است كه اميدواريم به‌زودي اين اتفاق بيفتد.

بازسازي موزه‌ي دوران اسلامي ضرورتي نداشت

تعطيلي موزه‌ي دوران اسلامي يك آسيب براي موزه‌ي ملي است

مهرانديش ادامه داد: در بحث توسعه‌ي فضاي فيزيكي، مديريت پيش از من به اين ضرورت رسيده بود كه موزه‌ي دوران اسلامي بايد بازسازي شود، درحالي‌كه فقط 10 سال از تأسيس آن گذشته بود. اكنون كارشناسان ما مي‌گويند كه بازسازي اين موزه زياد هم ضرورت نداشته كه به‌دنبال آن، اين موزه به‌مدت حدود چهار سال تعطيل شده است. اگر تعطيلي اين موزه شش‌ماه بود، اشكالي نداشت. ما اكنون در شرايطي قرار گرفته‌ايم كه چند سال است، بخش دوران اسلامي، مكاني براي نمايش آثار خود ندارد و اين يك آسيب براي موزه‌ي ملي است.

او توسعه‌ي فيزيكي موزه را يكي از برنامه‌هاي هم‌سوي خود با سياست‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري دانست و با اشاره به جذب 25 ميليارد تومان براي بحث توسعه‌ي موزه‌ي ملي ايران در گام نخست، بازسازي موزه‌ي دوران اسلامي را از ديگر برنامه‌هاي خود در اين موزه اعلام كرد.

رييس موزه‌ي ملي ايران درباره‌ي بازسازي موزه‌ي دوران اسلامي نيز اظهار كرد: حدود يك‌سال پيش از آمدن من به موزه‌ي ملي، كارگاه مرمت اين بخش از موزه متوقف شده بود، ولي از آنجا كه من نيز يك روز مدير پيش از مدير جديد اين موزه مي‌شوم و براي مديران پيشين هم احترام قايل هستم و دوست ندارم كسي من را براي اثبات خود نفي كند، تلاش مي‌كنم كه هيچ‌گاه براي اثبات خود، ديگران و گذشته را نفي نكنم و مي‌كوشم يك‌سري اقدامات تأسيساتي انجام دهم. در واقع، دنبال كار ايجابي و اثباتي هستم.

مهرانديش افزود: اين پروژه، يك‌سال متوقف شده بود. اين قضيه را به رييس سازمان ميراث فرهنگي و ‌گردشگري و قائم‌مقام سازمان اعلام كردم. به‌نظر من، دليل اين توقف، وجود يكسري دلايل و مشكلات مديريتي بود، چون اعتبار يك ميليارد توماني موجود بود و از اين طرف مانعي نبود. در واقع، اين كارها مديريتي است و بايد براي انجام كارهاي توسعه‌ي فيزيكي، دانش‌ آن را داشته باشيم.

وي ادامه داد: من حدود پنج سال در شهرداري كار كرده و دست كم چند فرهنگ‌سرا را مانند فرهنگ‌سراهاي پايداري، ‌IT، فرهنگ‌خانه‌ي ايواني و كتابخانه‌ي جهان‌آرا را ايجاد كرده‌ام و 46 فرهنگ‌سرا، كتابخانه، نگارخانه و خانه‌ي فرهنگ را در مناطق مركزي شهر تهران مديريت كرده‌ام. پس جنس كار، جنسي است كه بايد با آن آشنا بود تا آن را بتوان انجام داد.

به گفته‌ي او، با تلاش‌هاي مسؤولان موزه، حمايت‌ها و پيشنهاد قائم‌مقام سازمان كه در جايي در سازمان ميراث فرهنگي و ‌گردشگري، مكاني بايد متولي اين قضيه باشد، صندوق حفظ، احيا و مرمت آثار تاريخي متولي مرمت اين بخش از موزه شد، چون اين صندوق از بدنه‌ي خود سازمان بود.

وي با اشاره به آغاز ادامه‌ي مرمت بخش دوران اسلامي موزه‌ي ملي پس از تعطيلات نوروز امسال، بيان كرد: مرحله‌ي مطالعاتي و طراحي اين پروژه به‌پايان رسيده و اكنون به مرحله‌ي عملياتي وارد شده است، حتا اشياي مورد نياز ويترين‌ها نيز انتخاب شده‌اند و تلاش داريم تا پايان سال، اين بخش از موزه را افتتاح كنيم؛ ولي اگر موفق نشديم، تلاش مي‌كنيم، حداكثر تا هفته‌ي ميراث فرهنگي سال آينده اين بخش را افتتاح كنيم.

رييس موزه‌ي ملي ايران گفت: تلاش مي‌شود تا پايان سال، اعتبارات جديدي كه رييس سازمان ميراث فرهنگي و ‌گردشگري به موزه‌ي ملي تخصيص داده است، گرفته شود، چون اين موزه يك جاي حيثيتي و ملي براي ايران است و بايد درخور فرهنگ و هنر دوران اسلامي باشد. درست است كه آثار شاخصي از پيش از اسلام در اين موزه داريم، ولي هنر دوران اسلامي هم در هيچ جايي مانند ايران رشد و شكوفايي نداشته است.

نمي‌خواهيم مانند 10 سال گذشته، شتاب‌زده بخش دوران اسلامي را بازگشايي كنيم

وي با اشاره به اين‌كه تلاش مي‌كنم تا بخش دوران اسلامي مانند 10 سال گذشته، شتاب‌زده افتتاح نشود، اظهار داشت: زماني كه به رييس سازمان گفتم، مرمت اين بخش از موزه با اين اعتبار پيش نمي‌رود و نمي‌خواهيم دوباره شتاب‌زده اين‌ بخش را افتتاح كنيم، او گفت كه با مطالعه پيش برويد و هرگاه كه نياز است، اينجا را افتتاح كنيد.

به اعتقاد او، موزه‌ي ملي مكاني است كه كارش بايد با تدبير و به‌صورت تدريجي جلو رود و جاي كارهاي دفعتي و شتاب‌زده در موزه‌ي ملي ايران نيست.

رييس موزه‌ي ملي ايران در پاسخ به پرسش خبرنگار ايسنا درباره‌ي وضعيت يك ميليارد اعتباري كه در دوره‌ي مديريت گذشته براي مرمت موزه‌ي دوران اسلامي اختصاص يافت، ولي هنوز هزينه نشده است، گفت: اين مبلغ براي بازسازي موزه‌ي دوران اسلامي بود كه هنوز در حساب موزه موجود است؛ ولي 25 ميليارد تومان اعتبار كه به‌تازگي براي اين موزه گرفته شده، براي بحث توسعه‌ي موزه‌ي ملي ايران است.

ويترين‌هاي موزه‌ي ملي ايران 70 ساله‌اند

اين ويترين‌ها به‌زودي تعويض مي‌شوند

او با اشاره به تغيير نكردن ويترين‌هاي موزه‌ي ملي ايران از 70 سال پيش تا كنون، اظهار داشت: گفتن اين موارد نقد بر خود است، ولي ويترين‌هاي 70 ساله را موريانه خورده بود، ما چيزي نخريده و هزينه‌اي نكرده‌ايم. ويترين‌هاي موزه‌ي دوران اسلامي دو سال پيش باز شدند، درحالي‌كه 10 سال بيشتر از عمر آن‌ها نمي‌گذشت، ولي ويترين‌هاي موزه‌ي ايران باستان 70 سال قدمت دارند. البته بخشي از اين ويترين‌ها به‌عنوان تاريخ موزه‌ي ملي ايران نگه‌داري مي‌شود.

وي افزود: تاكنون حدود 30 ويترين كوچك در موزه‌ي ايران باستان عوض شده‌اند و براي ويترين‌هاي بزرگ نيز درحال قفسه زدن هستيم. همه‌ي ويترين‌هاي موزه‌ي ايران باستان به‌زودي عوض مي‌شوند.

اشياي داخل ويترين‌ها در موزه‌ي ايران باستان درحال جابه‌جايي‌اند

رييس موزه‌ي ملي ايران با اشاره به تغيير برخي اشياي داخل موزه‌ي ايران باستان، بيان كرد: همه‌ي موزه‌ها، يك‌سري اشياي ثابت دارند و نبايد عوض شوند؛ ولي تعدادي شيء نيز بايد در اين موزه تغيير كنند. بعد از سال‌ها درحال عوض كردن آن‌ها هستيم و تاكنون اشياي پيش از تاريخ چند ويترين تغيير كرده‌اند.

مهرانديش گفت: با توجه به آمارهاي موجود، اكنون 350 هزار اثر داراي هويت و شناسنامه در موزه‌ي ملي ايران هستند كه از اين تعداد به‌دليل مشكلات فيزيكي موزه‌ فقط دوهزار اثر در معرض ديد هستند. اگر 500 اثر را به‌دليل نخبه و شاخص بودن، ثابت درنظر بگيريم، هنوز 1500 اثر ديگر به‌صورت دوره‌يي مي‌توانند تغيير كنند. اكنون انجام اين‌ كار با مطالعه آغاز شده و كارشناسان مخصوص اين حوزه حدود چندماه است كه درحال بررسي اين قضيه هستند. تاكنون اشياي حدود چهار ويترين را تغيير داده‌اند.

وي با اشاره به تخصصي بودن جابه‌جايي اشياي ويترين موزه‌ها، افزود: اين كار در موزه‌هاي ديگر نيز انجام مي‌شود؛ ولي موزه‌ي ملي بايد به‌عنوان الگو در اين زمينه مطرح باشد.

دانشگاه‌هاي كشور با كارگاه مرمت موزه‌ي ملي ارتباط خوبي دارند

مهرانديش اظهار داشت: هرچند پژوهشكده‌ي حفاظت و مرمت داريم، ولي چون موزه‌ي ملي يك كارگاه علمي و پژوهشي است، بسياري از باستان‌شناسان علاقه‌مندند، آثاري را كه از كاوش‌ها به‌دست مي‌آورند، در موزه‌ي ملي مرمت كنند. كارگاه مرمت موزه‌ي ملي، يكي از بخش‌هاي فعالي است كه اشياي مختلفي در آن مرمت مي‌شوند.

او اضافه كرد: اين كارگاه، يكي از بخش‌هاي فعال است كه ارتباط خوبي با دانشگاه‌ها دارد و عمده‌ي دانشجويان مرمت در تمام كشور و نه فقط دانشگاه تهران، با اين بخش در ارتباط هستند.

سياست اصلي من در اين موزه، پژوهش‌محوري است و در اين زمينه سربلندم

وي هم‌چنين با اشاره به يكي ديگر از اولويت‌هاي كاري خود تحت عنوان پژوهش‌محوري در موزه‌ي ملي، تصريح كرد: در آغاز كار در اين موزه، سياست اصلي موزه‌ي ملي را پژوهش‌محوري اعلام كردم و اكنون در اين زمينه، بسيار سربلند هستم، چون در 14 ماهي كه بر سر كار آمده‌ام، موزه‌ي ملي ارتباط بسيار خوبي با نهادهاي علمي، پژوهشي و دانشگاهي ايجاد كرده است. از همه‌ مهم‌تر، ارتباط تحسين‌برانگيزي بين موزه‌ي ملي و پژوهشگاه سازمان ايجاد شده است. هم‌چنين ارتباط مناسبي با پژوهشكد‌ه‌هاي سازمان توانسته‌ايم ايجاد كنيم، به‌گونه‌اي كه سال گذشته، سمينارهاي مشتركي مانند كنگره‌ي باستان‌شناسي با همكاري پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي، سمينار زبان‌شناسي با همكاري پژوهشكده‌ي زبان‌شناسي و پروژه‌هايي با همكاري پژوهشكده‌ي مرمت برگزار شدند و تفاهم‌نامه و قرارداد آن‌ها نيز نوشته شده و پروژه‌هايي جهاني به موزه پيشنهاد شده‌اند.

نبايد به حوزه‌ي فرهنگي، بخشي نگاه كرد

به اعتقاد مهرانديش، نبايد به حوزه‌ي فرهنگ، بخشي نگاه كرد و اگر اين‌گونه نگاه شود، به‌دليل قابليت‌هاي محدود از نظر توان اعتباري و نيروي انساني، كارها ناتمام مي‌مانند.

وي با اشاره به تأكيد رييس سازمان ميراث فرهنگي و ‌گردشگري درباره‌ي استفاده از ظرفيت دانشگاه‌ها در موزه‌ي ملي ايران، توضيح داد: اكنون در رشته‌هاي متعددي در زمينه‌ي ميراث فرهنگي مانند موزه‌داري، مرمت، باستان‌شناسي و زبان‌شناسي، دانشجو داريم؛ ولي اين‌ها كجا بايد توان علمي خود را نشان دهند؟

او سازمان ميراث فرهنگي و ‌گردشگري و موزه‌ي ملي را مكان‌هايي دانست كه اين دانشجويان بايد توان علمي خود را در آن‌ها نشان دهند و بيان كرد: ما نمي‌خواهيم سازمان ميراث فرهنگي‌ و ‌گردشگري يا موزه‌ي ملي از لحاظ نيروي انساني فربه شوند، بلكه اين نيروها با پروژه مي‌توانند جلو بيايند.

تشكيل كارگروه سامان‌دهي اشياي ثبت‌نشده‌ي موزه‌ي ملي ايران

مهرانديش با اشاره به تشكيل كارگروه سامان‌دهي اشياي ثبت‌نشده‌ي موزه‌ي ملي ايران، اظهار كرد: سال‌ها بود كه بيش از 200 هزار شي‌ء تاريخي در كارتن‌هاي انبارهاي موزه‌ي ملي ايران مانده بودند. از اسفندماه سال گذشته، در راستاي انجام كارهاي پژوهشي در موزه، با تشكيل اين كارگروه، سامان‌دهي اشيا ‌آغاز شد.

وي افزود: در موزه‌ي ملي از لحاظ نيروي انساني شرايط خيلي خوبي داريم. اين موزه از نظر نيروي انساني قابليت بالايي دارد. به‌عنوان مثال، هفت عضو اين كارگروه علاوه بر انجام كارهاي خود در موزه كه با جديت انجام مي‌دهند، براساس آخرين گزارش‌ها، تاكنون 1614 كارتن از اشيا را باز و آن‌ها را سامان‌دهي كرده‌اند.

نگاه به موزه‌ي ملي ايران مانند نگاه به يك انبار كاوش‌ها بوده است

درهاي موزه‌ي ملي بايد روي پژوهشگران و اهالي رسانه باز شود

او گفت: تاكنون نگاه به موزه‌ي ملي ايران، مانند نگاه به يك انبار كاوش‌هاي باستان‌شناسي بوده است. مقصر اين قضيه، مديران موزه نيستند، بلكه اين‌ به‌صورت يك رويه بوده است. موزه را به‌عنوان انبار كاوش‌هاي باستان‌شناسي نگاه مي‌كردند، نه به‌عنوان موزه‌ي ملي. درحالي‌كه موزه‌ي ملي بايد خانه‌ي پژوهشگران، باستان‌شناسان، زبان‌شناسان و كتيبه‌شناسان باشد. اكنون خوشبختانه اين اتفاق‌ها درحال افتادن‌اند. نمي‌گويم ما معجزه كرده‌ايم، ولي كار را آغاز كرده‌ايم.

رييس موزه‌ي ملي ايران ادامه داد: بايد درهاي موزه‌ي ملي روي پژوهشگران، اهالي رسانه و محققان باز شود. من اين سد را شكستم كه فكر نكنند، فقط پژوهشگران و كارمندان موزه‌ي ملي از اين مكان براي پژوهش مي‌توانند استفاده كنند. موزه‌ي ملي به همه‌ي كشور متعلق است. ميراث فرهنگي يك كشور فقط به همان كشور متعلق نيست، به همه‌ي جهان تعلق دارد. اين موضوع، پايه‌اي براي ده‌ها سال كار مطالعاتي و پژوهشي است.

وي ارتباط با دانشگاه‌هاي خارج از كشور را از ديگر اقدامات در دست انجام در اين موزه با پژوهش‌محوري دانست و اضافه كرد: بايد پاي دانشگاه‌ها را به موزه‌ي ملي باز كنيم. تاكنون موزه‌ي ملي از پايان‌نامه‌هاي متعددي در مقاطع مختلف حمايت كرده است.

قصد انجام تبليغات را براي معرفي موزه‌ي ملي نداريم

موزه‌ي ملي جايي براي بازديدكننده‌ي بيش از 1000 نفر ندارد!

او با اشاره به انتشار كتاب‌هايي در زمينه‌ي موزه‌داري به‌عنوان يكي ديگر از اقدامات خود در مدت رياست‌اش در موزه‌ي ملي ايران، تغيير نگاه را براي شناساندن اين موزه ضروري دانست و اظهار داشت: در نخستين ماهي كه در اين سمت منصوب شده بودم، افرادي كه حتا در مديريت‌هاي فرهنگي هستند، براي تبريك با من تماس مي‌گرفتند، نمي‌دانستند موزه‌ي ملي ايران كجاست. ما اكنون قصد انجام كار تبليغاتي را براي معرفي موزه‌ي ملي نداريم، چون نگران اين موضوع نيز هستيم كه اگر زياد تبليغ شود، بازديدكنندگان بايد در چه فضايي قرار گيرند؟

رييس موزه‌ي ملي ايران با اشاره به اين‌كه موزه‌ي ملي جايي براي بيش از هزار نفر بازديدكننده ندارد، به خبرنگار ايسنا گفت: اكنون روزانه دست كم حدود 400 تا 500 بازديدكننده‌ي خارجي از موزه ديدن مي‌كنند. حال اگر اين تعداد با تبليغات، به روزي دوهزار نفر برسد، كجا از اين‌ تعداد مي‌توانيم پذيرايي كنيم؟ درحالي‌كه رستوران مناسب، استراحتگاه و فضاي سبز مناسبي براي قدم زدن، وسيله‌ي حمل‌ونقل تعريف‌شده‌اي براي اين مسير وجود ندارد و حتا آدرس درستي از اين موزه در شهر داده نشده است.

مهرانديش تغيير نگاه به موزه‌ي ملي را به‌معناي جاانداختن اهميت موزه‌ي ملي ايران دانست و ادامه داد: در اين زمينه، گفت‌وگوها و جلسه‌هاي متعددي با كارشناسان داشته‌ايم و از باستان‌شناسان و پژوهشگران براي كارهاي موزه مشورت مي‌گيريم.

وي فضاي موزه‌ي ملي را فضايي علمي و پژوهشي ارزيابي و اضافه كرد: ما درها را باز كرده‌ايم و از انجام كارهاي پژوهشي در موزه استقبال مي‌كنيم. اكنون هريك از 350 هزار اثر موجود در موزه دست كم قابليت نوشتن يك مقاله را دارند. اين درحالي است كه تاكنون فقط تعدادي از آثار محدود موزه مانند جام حسنلو يا جام مارليك معرفي شده‌اند.

انتهاي پيام