بي‌نياز با انتقاد از تدريس نشدن داستان‌نويسي در دانشگاه: برخي هنرجويان كارگاه‌ها شديدا تحت تأثير استاد هستند
فتح‌الله بي‌نياز با انتقاد از تدريس نشدن داستان‌نويسي خلاق در دانشگاه‌ها، كارگاه‌هاي داستان‌نويسي را در عين تأثيرگذاري، خالي از آسيب ندانست.
اين منتقد ادبي و داستان‌نويس در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره‌ي كارگاه‌هاي داستان‌نويسي، گفت: در كشور ما، متأسفانه كارگاه‌هاي داستان‌نويسي خلاق در دانشگاه‌ها برگزار نمي‌شود؛ از اين‌رو علاقه‌مندان به داستان‌نويسي در محيط بيرون دانشگاه به جست‌وجوي چهره‌هاي داستان‌نويسي براي حضور در كارگاه‌شان مي‌پردازند؛ در حالي‌كه در كشورهاي ديگر، افرادي كه داستان‌نويسي تدريس مي‌كنند، چهره‌هاي معرفي‌شده‌ا‌ي هستند و فرد بر اساس نيازش، استادش را انتخاب مي‌كند.
او تصريح كرد: كارگاه‌هاي داستان‌نويسي در جامعه‌ي ما مي‌تواند آسيب‌هاي جدي را هم براي هنرآموز به همراه داشته باشد، كه اين آسيب وجوه مختلفي دارد. درواقع، برخي از هنرجويان تحت تأثير شديد آموزه‌هاي استاد قرار مي‌گيرند؛ مثلا استاد مي‌آيد روي زبان و بازي‌هاي زباني در داستان‌نويسي تأكيد مي‌كند كه هنرجويان به اين نحو بنويسند يا مثلا بر كار فرماليستي يا صورت‌گرايانه اصرار مي‌ورزد؛ از همين‌رو شاگرد فردي تك‌بعدي مي‌شود كه تنها به يك ساحت داستان‌نويسي تأكيد مي‌كند. به اعتقاد من، اين آسيبي جدي براي هنرآموز در آغاز فعاليت هنري‌اش است.
بي‌نياز معتقد است: استاد كارگاه داستان‌نويسي ابتدا بايد ساير انواع و اقسام رويكردهاي داستان‌نويسي را براي هنرجو بيان كند. از سويي، ضرورت دارد كلاس‌ها از نظر روابط عاطفي بين استاد و هنرجويان و هنرجويان با هم به عنوان الگويي از بهترين روابط انساني باشد و اگر هم ميسر نيست، دست‌كم رابطه‌ها دلنشين باشد. همچنين استاد بايد از رفتارهاي تحقيرآميز و يا ستايش‌آميز صرف درباره‌ي هنرآموز پرهيز كند.
اين نويسنده تك‌بعدي شدن هنرآموزان را يكي از آسيب‌هاي كارگاه‌هاي داستان‌نويسي دانست و افزود: يك نويسنده‌ي جوان ضرورت دارد جسارت خلاقيت را بياموزد. همچنين لازم است به تجربه‌هاي زيست فرد اهميت داده شود و اين‌ها مسائلي است كه استاد بايد به شاگرد منتقل كند.
او انگيزه‌ي اقتصادي را عاملي در برپايي كارگاه داستان‌نويسي ذكر كرد و توضيح داد: به هر حال، انگيزه‌هاي مادي و معنوي در برپايي كارگاه داستان‌نويسي اهميت دارد؛ انگيزه‌ي مادي به دليل همين شهريه‌هايي كه دريافت مي‌شود و معنوي نيز به دليل آن‌كه از رهگذر اين امر براي داستان‌نويس، شهرتي به همراه مي‌آورد. اين‌كه عده‌اي از شاگردان اطراف استاد جمع مي‌شوند و اين‌جا و آن‌جا از او ياد مي‌كنند، به هر حال، براي او شهرتي را به همراه مي‌آورد. با وجود اين انگيزه‌ها، بايد ديد ماحصل و برآيند نهايي كار چيست؟
بي‌نياز افزود: به اعتقاد من، در اين فرآيند، چند نويسنده‌ي خوب به جامعه معرفي مي‌شوند و تعدادي نويسنده در حد متوسط وارد بازار نشر مي‌شوند، كه اين به اعتلاي ادبيات ما كمك مي‌كند و ضرورت ندارد به انگيزه‌هاي اقتصادي كارگاه‌ها پيله كرد.
او در بخشي ديگر از گفت‌وگو با ايسنا، بر كاركرد كارگاه‌هاي داستان‌نويسي تأكيد كرد و گفت: كارگاه‌هاي متعدد هنري بد نيست و در هيچ جاي دنيا هم نتايج آن بد نبوده است و خيلي از هنرآموزان اين كارگاه‌ها بعدها به عنوان هنرمند معرفي شدند. ضرورت دارد در اين كارگاه‌ها، استادان با دانش روز به فعاليت بپردازند. از سويي، هنرجويان بايد يك پتانسيل اوليه داشته باشند و ضرورت دارد كه فرد مستعد باشد. چنان‌چه فردي به لحاظ قصه‌گويي ضعيف باشد، اگر تكنيك هم ياد بگيرد، داستان‌نويس خوبي نمي‌شود.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات