مرمت عمارت عالي‌قاپو، بخصوص در بخش ايوان و استحكام‌بخشي ستون‌هاي اين عمارت صفوي از حدود سال 1340 تا 1342 انجام شده است و تا امروز ادامه دارد.
پيمانكار كارگاه مرمت سازه‌يي عمارت عالي‌قاپو در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اين مطلب ادامه داد: در سال‌هاي پيش، مرمت‌هايي در عمارت عالي‌قاپو انجام شده بودند، بخصوص در سال 1340 تا 1342 كه به‌دليل نبود استحكام كافي در ستون‌ها و نداشتن تحمل بار سقف عمارت، طرحي براي استحكام‌بخشي ستون‌ها آماده شد تا بار اصلي ايوان را روي ستون‌ها منتقل كند.
محمود منشايي در توضيح اين طرح بيان كرد: در طرح يادشده، وسط هر ستون يك ستون آهني كار گذاشته مي‌شود و سپس قسمت چوبي آن به‌عنوان ظاهر كار روي ستون آهني قرار مي‌گيرد تا از نظر جلوه‌ي بيروني، طرح نخستين حفظ شود؛ ولي با اين كار، بار اصلي روي ستون‌هاي آهني منتقل مي‌شود.
به گفته‌ي او، با ورود گروه ايزمئو از ايتاليا به اصفهان، اين روش براي مرمت دنبال شد و حدود 11 ستون از 18 ستون در ايوان اين عمارت در مدت 40 سال به اين نحو مرمت شدند.
او درباره‌ي آغاز ادامه‌ي مرمت‌ها در عمارت صفوي عالي‌قاپو از سه سال گذشته تا كنون، توضيح داد: با تشخيص ضرورت ادامه‌ي مرمت ستون‌ها، كارشناسان، مديران و مسؤولان همراه يك گروه فني در تهران در اين زمينه به تبادل نظر پرداختند و طرحي تهيه شد تا همان روش مرمت در قسمت پايين ستون‌ها ادامه يابد و علاوه بر كارهايي كه قبلا براي اين استحكام‌بخشي انجام مي‌شدند، به استحكام‌بخشي لازم در زيرستون‌ها و حتا در سرستون‌ها مصمم شدند.
پيمانكار كارگاه مرمت سازه‌يي عمارت عالي‌قاپو در توضيح چگونگي مرمت اين عمارت، گفت: اكنون به‌صورت هم‌زمان روي سه ستون به همان روش كار مي‌شود و اگر كار اين سه ستون تمام شود، چهار ستون ديگر براي مرمت باقي مي‌مانند كه كار روي آن‌ها انجام مي‌شود. هم‌چنين در 11 ستوني كه قبلا توسط گروه‌هاي ديگر كار شده‌اند، كمبود مرمت وجود دارد كه آن‌ها نيز در هنگام كار، انجام و كامل مي‌شوند.
منشايي زمان آغاز ادامه‌ي مرمت ستون‌ها را اوايل سال 1384 دانست و افزود: از زمان آغاز كار، حدود يك سال به‌دليل انجام بررسي‌ها و مطالعات مورد نياز براي تهيه‌ي طرح، زمان صرف شد و يك كار مرمتي مقدماتي نيز در اين زمينه انجام شد. در اين ميان، فقط يكسري كارهاي استحكام‌بخشي انجام مي‌شدند.
وي درباره‌ي ديگر كارهاي درحال انجام در عمارت صفوي عالي‌قاپو، اظهار داشت: كف ايوان مرمت و بازبيني و آجرفرش‌هاي آن تعويض شدند و فاصله‌ي ميان دو طبقه از خاك‌ها و مصالح فرسوده خالي و سبك‌سازي شد. مهاربندي توسط آهن‌كشي نيز به جاي چوب‌هايي كه استحكام خود را از دست داده بودند و قابل استفاده نبودند، نصب شد. هم‌چنين سقف تزييني ايوان كه به‌صورت دوپوش بوده است از باد، باران، آفتاب، سرما و گرما دربرابر سقف زيرين محافظت مي‌كند كه در بعضي قسمت‌ها به فاصله‌ي نيم متر و در بعضي ديگر به فاصله‌ي سه‌ونيم متر قرار گرفته است.
او بيان كرد: روي سقف زيرين هنرهاي چوبي وجود دارد كه روي آن‌ها، نقاشي‌هايي انجام شده‌اند و در قسمت سقف رويي نيز يك سقف با پيلوت گالوانيزه ساخته شده است.
پيمانكار كارگاه مرمت سازه‌يي عالي‌قاپو ادامه داد: برخي قسمت‌هاي سقف حدود 70 يا 80 سال پيش به‌صورت كلي ريخته و سوراخ شده‌اند كه بعدها به‌خاطر يكسري برنامه‌هاي تشريفاتي تخته‌كوبي شده و روي تخته‌ها مانند طرح و فرم آلت و لقط، نقوش تزييني و هندسي روي تخته‌ها اجرا شده‌اند.
منشايي با اشاره به نبود استحكام در برخي قسمت‌هاي سقف و وجود يكسري جابه‌جايي در آن‌ها، تصريح كرد: به‌دليل آسيب‌هاي واردشده به سقف، اكنون مصمم هستيم تا اين تخته‌هاي جانمايي‌شده را برداريم و آلت و لقط اصلي با همان فرم اصلي تزييناتي جايگزين شوند.
وي افزود: در دوره‌هاي مختلف داخل دوپوش تعميراتي انجام و از تسمه‌هاي آهني استفاده شده است كه اكنون آن تسمه‌ها زياد مفيد نيستند و به‌دليل داشتن زاويه و خم شدن آن‌ها هيچ كمكي براي مهاربندي اين بخش نمي‌توانند باشند. به همين دليل، براساس اصول نخستين خرپاسازي درحال جايگزيني اين تسمه‌ها با خرك‌هاي اوليه با چوب و براساس همان فرم نخستين هستيم تا استحكام كافي را به سقف دوپوش برگردانيم.
او درباره‌ي فوايد انجام اين كار، اظهار كرد: در كنار اين عمليات، هم‌زمان مرحله‌ي تميزكاري سطوح چوبي انجام مي‌شود. هم‌چنين با توجه به امكان حمله‌ي موريانه‌ها، بخش‌هاي مرمت‌شده موريانه‌زدايي و تله‌گذاري مي‌شوند تا از حمله‌ي حشره‌ها و مواد بيولوژيكي و موريانه در سال‌هاي آينده جلوگيري شود.
به گزارش ايسنا، كاخ عالي‌قاپو عمارتي در غرب ميدان نقش جهان و مقابل مسجد شيخ لطف‌الله به فرمان شاه‌عباس اول در پنج طبقه ساخته شده است و 18 ستون در ايوان طبقه‌ي سوم دارد. اين عمارت يكي از مهم‌ترين شاهكارهاي معماري اوايل قرن يازدهم هجري قمري است و به‌عنوان دروازه‌ي مركزي و مدخل قصرهايي حساب مي‌شده است كه در دوران صفويه در محدوده‌ي ميدان نقش جهان بنا شده‌اند.
اين قصر كه «دولتخانه‌ي مباركه‌ي نقش جهان»، قصر «دولتخانه» و «تالار عالي‌مكان» نيز ناميده شده است، نمونه‌ي منحصربه‌فردي از معماري كاخ‌هاي دوره‌ي صفويه است كه مينياتور‌هاي هنرمندانه‌ي «رضا عباسي»، هنرمند معرف دوره‌ي شاه‌عباس، روي آن خودنمايي مي‌كنند. عالي‌قاپو شامل دو كلمه‌ي عالي و قاپو به معني «باب عالي» است كه مورد احترام بوده است. از اين رو، كساني كه مي‌خواستند به آن وارد شوند، بايد خم مي‌شدند، آستانه را مي‌بوسيدند و داخل مي‌آمدند. حتا شاه‌عباس براي ورود به اين عمارت از اسب پياده مي‌شده است.
انتهاي پيام
نظرات