مسوول مكان يابي رصدخانه ملي ايران از اعلام مكان نهايي تاسيس رصدخانه در دوشنبه هفته آينده خبر داد.

دكتر سعدالله نصيري قيداري در گفت‌وگو با خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اين مطلب گفت: كار از نظر ما تمام شده است و تمامي داده‌هاي دو استان قم و كاشان شامل روشنايي آسمان، آب قابل بارش در ستون جو و ... آماده ارائه در شوراي راهبري رصدخانه ملي است.

وي تصريح كرد: اميدواريم با تشكيل جلسه شوراي راهبري رصدخانه ملي تكليف مكان نهايي مشخص شود تا كار براي ساخت آن آغاز شود.

ايجاد رصدخانه‌اي كه داراي كيفيت‌هاي لازم براي پژوهش در مرزهاي دانش باشد، در وهله اول نيازمند انتخاب مكان مناسب است. مكان مناسب عامل مهمي در موفقيت هر رصدخانه است.

تعيين ويژگي‌هاي مكان، نيازمند فعاليت‌هاي دراز مدت و تخصصي است؛ تخصصي كه در جهان منحصر به افراد و گروههاي بسياري معدودي است. در واقع، مكان يابي را مي‌تواند نوعي فن‌آوري پيچيده محسوب كرد كه هر كشوري هم آن را به طور كامل در اختيار ندارد.

به گزارش ايسنا، فعاليت مكان‌يابي رصدخانه ملي ايران در چند سال گذشته با نظارت مركز تحصيلات تكميلي در علوم پايه زنجان به رياست دكتر يوسف ثبوتي زير نظر دكتر سعدالله نصيري قيداري انجام شده است.

ابتدا با استفاده از داده‌هاي هواشناسي 33 منطقه در كشور كه بر اساس مشاهدات اوليه شرايط بهتري داشتند. چهار محل مناسب از لحاظ پوشش ابري، باد، زلزله شناسي انتخاب شد و سپس با ابزارهاي تخصصي تشخيص كيفيت شرايط رصدي (DIMM) وضعيت جو در آنها مورد بررسي قرار گرفت و سپس در مناسب‌ترين بلندي ممكن در هر محل يك گروه براي اندازه‌گيري‌هاي بعدي مستقر شد.

اين گروهها در شرايطي دشوار در مناطقي دور افتاده در همه شب‌هايي كه آسمان صاف بوده به ثبت داده‌هاي كيفيت جو پرداخته‌اند.

نتايج اين بررسي‌ها منجر به انتخاب نواحي نامزد اصلي احداث رصدخانه ملي شده است. پيگيري اين اندازه‌گيريها همچنان فعاليت با اهميتي براي رصدخانه ملي است.

در تعيين محل مناسب براي استقرار رصدخانه بايد پارامترهاي متعددي را منظور كرد، از عوارض زمين شناختي مانند وجود گسل‌ها و معادن گرفته تا جريان‌هاي باد و اختلاف فشار، آلودگي نوري، پايداري جوي و از اين قبيل.

اين اطلاعات مشخص خواهند كرد كه پارامتر ديد براي هر محل چقدر است و بنابراين چه ابزاري براي آن محل مناسب خواهد بود. به همين دليل داده‌هاي كيفيت جو براي طراحي فني تلسكوپ و بهره‌برداري بهينه از رصدخانه ضروري است.

اما داده‌هاي گردآوري شده در اين بررسي مستقلا هم ارزش علمي دارند و مجموعه آنها شناسنامه مناطق ايران از لحاظ امكان استفاده از آسمان اين كشور براي دانش جهاني نجوم محسوب مي‌شود.

آسمان صاف هم گاه موهبتي است، مثلا برخورداري كشور شيلي از آسمان بسيار صاف باعث شد كه كشورهاي اروپايي در چارچوب سازمان رصدخانه جنوب اروپا از دهه 70 ميلادي به بعد ميلياردها دلار براي ساختن رصدخانه در اين كشور ــ عليرغم اوضاع بي‌ثباتش ــ سرمايه‌گذاري و درآمد ارزي هنگفتي نصيب آن كنند.

نكته مهم اين است كه با پايان گرفتن برنامه هشت ساله مكانيابي رصدخانه كه چهار سال آن هم با تحققات ميداني و داده‌گيري‌هاي محيطي همراه بوده، كشور ما به فن‌آوري و دانش پيشرفته‌اي از مكان‌يابي دست يافته است و از اين پس مي‌تواند اين دانسته‌ها و مهارت‌ها را به كشورهاي ديگر منتقل كند.

اين نخستين دانش پايه و فن‌آوري پيشرفته‌اي است كه طرح رصدخانه ملي ايران براي ايرانيان به ارمغان آورده است و مسلما پا به پاي تكميل مراحل بعدي باز هم خواهد آورد.

انتهاي پيام