قطار بيست و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران دارد به ايستگاه پاياني خود نزديك مي‌شود. روز يكشنبه، بيست و دوم ارديبهشت‌ماه، آخرين روز نمايشگاه است، تا سال آينده و ارديبهشتي ديگر...

به گزارش خبرنگار بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نمايشگاه امسال براي دومين سال متوالي در محل مصلاي تهران برگزار شد، كه با توجه به تجربه‌ي سال گذشته در اين مكان، برخي مشكلات برطرف شده بود.

تحويل به‌موقع غرفه‌ها

امسال برخلاف سال قبل، غرفه‌هاي ناشران چند روز پيش از شروع به كار نمايشگاه به آن‌ها تحويل داده شده بود و اين از نقاط قوتي بود كه مسؤولان به آن اشاره داشتند؛‌ به اين دليل امسال ديگر مشكل سال گذشته كه ناشران تا روز آغاز كار نمايشگاه در حال تحويل غرفه‌هاي‌شان و يا چنيش كتاب‌ها بودند، وجود نداشت.

فضاي كم‌تر

اما نمايشگاه امسال نسبت به سال گذشته از فضاي كم‌تر‌ي برخوردار بود؛ چرا كه رواق غربي به دليل ساخت‌ و ساز در اختيار نمايشگاه كتاب قرار نگرفت؛ بنابراين ناشران دانشگاهي كه سال گذشته در اين بخش مستقر بودند، به انتهاي شبستان منتقل شدند.

گله از كوچكي غرفه‌ها

از مشكلات بخش ناشران عمومي كه امسال نيز به روال سال گذشته در محل شبستان گرد هم آمده‌ بودند، گله‌ي بعضي از آن‌ها از كوچك بودن غرفه‌ها بود. تعدادي از ناشران مي‌گفتند، متراژ غرفه‌اي كه درخواست داده بودند، به آن‌ها داده نشده است كه محسن پرويز- رييس بيست و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران و معاون فرهنگي وزير فرهنگي و ارشاد اسلامي - در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد، ممكن است كسي 100 متر تقاضا كند؛ اما تعداد كتاب‌هاي منتشرشده و حجم فعاليتش معادل 10 يا 12 متر باشد. به هر حال اين كار معياري دارد.

امسال ناشراني چون نگاه، قطره، افق، مرواريد، اختران و.... نسبت به سال گذشته غرفه‌هاي كوچك‌تري در اختيار داشتند، كه به زعم اين ناشران، سال گذشته كتاب‌هاي زيادي منتشر كرده‌اند و بر اساس ضوابط، بايد به آن‌ها متراژ بيش‌تري تعلق مي‌گرفت.

اما به گفته‌ي محمود سالاري - مدير كميته‌ي ناشران داخلي نمايشگاه - متراژ واگذاري غرفه به ناشر بر اساس انتشار هر هشت كتاب يك متر است. اگر ناشراني غرفه‌ي كوچك‌تري دارند، به اين دليل است كه در سال گذشته يا به اندازه‌ي كافي كتاب چاپ نكرده‌اند و يا تخلف داشته‌اند.

او همچنين از تغيير ضوابط واگذاري غرفه و متراژ آن از سال آينده خبر داد و گفت: بعضي از ناشران ممكن است در چند سال گذشته نتوانسته باشند كتابي منتشر كنند؛ اما سال‌ها در حوزه‌ي نشر فعاليت دارند؛ بنابراين بايد در اين ضوابط كه به ازاي هر هشت كتاب منتشرشده،‌ يك متر فضا به ناشر تعلق مي‌گيرد، قدري استثنا هم گذاشت.

راهروهاي شماره‌دار و ليست ناشران

امسال هر راهرو داراي شماره‌ بود و ابتداي آن، ليست ناشراني كه در آن راهرو حضور داشتند، آمده بود؛ اما در بخش ناشران دانشگاهي در روزهاي نخست اين ليست‌ها نصب نشده بود و باعث سردرگمي مراجعان مي‌شد؛ چرا كه اين بخش از حروف الفبا چندان تبعيت نكرده بود؛ اما در روزهاي بعد كم‌كم اين ليست در ابتداي راهرو‌هاي ناشران دانشگاهي نصب شد.

در بخش ناشران عمومي يكي ديگر از مشكلات، تهويه‌ي نامناسب هوا بود كه در روزهاي پرازدحام، گرماي آن تشديد مي‌شد.

دستگاه‌هاي كارت‌خوان

اما چيزي كه امسال در نمايشگاه تازگي داشت، دستگاه‌هاي كارت‌خوان (POS) بود كه حميد قبادي - معاون اجرايي نمايشگاه كتاب - پيش از اين اعلام كرده بود، شرط واگذاري غرفه به ناشران، داشتن دستگاه‌هاي كارت‌خوان است.

در روزهاي ابتدايي، بسياري از غرفه‌ها فاقد اين دستگاه بودند و آن‌ها كه مجهز شده بودند، از كار نكردن اين دستگاه‌ها گله داشتند. بعضي از ناشران معتقد بودند، بسياري از فروش‌شان را به دليل خراب بودن و نداشتن اين دستگاه‌ها در روزهايي ابتدايي از دست داده‌اند.

سال گذشته 500هزار كارت الكترونيك خريد كتاب به دانشجويان و طلاب واگذار شد و در روزهاي ابتدايي جمعيت زيادي با در دست داشتن كارت‌هاي الكترونيك خريد كتاب به نمايشگاه مراجعه مي‌كردند؛ اما اين كارت‌ها بدون استفاده مي‌ماند.

محمود سالاري - مدير كميته‌ي ناشران داخلي نمايشگاه - در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا در اين‌باره توضيح داد: ما دو روز قبل از شروع نمايشگاه تعداد زيادي از دستگاه‌هاي كارت‌خوان را امتحان كرديم كه بسياري از آن‌ها جواب دادند. بعد كه دوستان بانك صادرات آمدند اين دستگاه‌ها را تحويل دهند، طبق گزارش اين بانك، گفته شد، تنها 9 نفر بوده‌اند كه اين دستگاه‌ها را تحويل گرفته‌اند، و با اين قيد كه چون پول به حساب مدير نشر مي‌رود؛ بنابراين بانك اين دستگاه‌ها را به متصديان غرفه تحويل نمي‌دهند. قرار شد به همه خبر دهيم كه بيايند و دستگاه‌هاي‌شان را تحويل بگيرند. روز اول، شروع به تحويل دادن دستگاه‌ها كردند؛ اما اين دستگاه‌ها نصب و راه‌اندازي دارد و زمان مي‌برد. تمام تلاش‌مان اين بوده كه زودتر آن‌ها را واگذار كنيم؛ اما نزديك دوهزار غرفه است و زمان مي‌برد.

سالاري همچنين يادآور شد: البته مشكل ديگر اين بود كه يكي از سرورهاي بانك صادرات از كار افتاد و جايگزيني آن قدري زمان برد.

با گذشت چند روز، دستگاه‌هاي كارت‌خوان به غرفه‌ها تحويل داده شده بودند؛ اما به گفته‌ي برخي از مسؤولان غرفه‌ها، به علت بار زياد، دستگاه‌ها در ساعت‌هاي محدودي كار مي‌كردند.

از سوي ديگر، حميد قبادي - معاون اجرايي نمايشگاه كتاب - با گذشت هشت روز از برگزاري نمايشگاه، اعلام كرد، در اين مدت، حدود 850 ميليون تومان كتاب با كارت الكترونيكي خريداري شده است.

همچنين يكي از مسائلي كه در اين زمينه به وجود آمد، گله‌ي دانشجويان از ناكافي بودن اعتبار بن‌هاي الكترونيك بود كه اعتقاد داشتند به آن‌ها گفته شده وجه بيش‌تري در كارت‌ها موجود است.

معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اطلاعيه‌اي، ناكافي بودن اعتبار بن‌هاي الكترونيكي كتاب دانشجويان را متوجه اين معاونت ندانست و اعلام كرد، وجوه مربوط به دانشگاه‌ها بايد از مسؤولان مربوط پيگيري شود. معاونت فرهنگي وزارت ارشاد تأكيد كرده بود، وجوه موجود در كارت‌ها از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي واريز شده است.

به‌هم خورن ترتيب الفبايي

به هم خوردن ترتيب الفبايي غرفه‌ها باعث سردرگمي بازديدكنندگان شده بود. مثلا نشر فراگاه در حرف نون و طرح نو و داستان‌سرا در حرف الفبايي ميم قرار داشتند. در بخش دانشگاهي اين معضل بيش‌تر به چشم مي‌آمد؛ نشر سنجش اول، مهكامه و دانش‌پژوهان، در يك راهرو قرار داشتند، كه در كنار اين‌ غرفه‌ها نيز غرفه‌ي نشر آگه قرار داشت. نشر گنج دانش و نگاه دانش نيز در كنار هم قرار داشتند. در اين بخش در شروع غرفه‌هاي ناشران دانشگاهي، بعضا ناشران عمومي با اين ناشران مخلوط شده‌ بودند.

محسن پرويز درباره‌ي به هم خوردن ترتيب الفبايي هم به خبرنگار ايسنا توضيح داد: اين خيلي تقصير ما نيست؛ ما در اين امر خيلي مداخله نكرده‌ايم. اگر كم و كاستي هست يا الفبايي به هم خورده، در اين‌جا ديگر مقصر ما نيسيتم. اين به تشكل‌ها و انجمن‌ها واگذار شده بود كه معيار و ملاك دروني داشته است.

او تصريح كرد: ملاك بر اساس الفباست؛ اما استثنا نيز وجود دارد. مثلا هنگام تقسيم غرفه‌يي، يك غرفه‌ي 6متري باقي مي‌ماند. اگر بر اساس حروف الفبا بخواهيم برويم و نفر بعدي يك غرفه‌ي 30 متري بايد داشته باشد، نمي‌تواند در 6متري باشد و اين مسأله مدام تكرار مي‌شود. طبيعتا آن‌كه غرفه‌ي 6متري مي‌خواهد، از دو راهرو آن‌طرف‌تر به جلوتر مي‌آيد.

بالأخره ساعت چند؟

يكي از مسائلي كه تا روزهاي پاياني چندان مشخص نشد، ساعت كار نمايشگاه بود كه به دليل اعلام اشتباه ساعت كار، ناهماهنگي‌هايي ايجاد شده بود.

در دومين روز برپايي نمايشگاه (جمعه سيزدهم ارديبهشت) از طريق روابط عمومي نمايشگاه از حميد قبادي - معاون اجرايي نمايشگاه -، از افزايش يك ساعت كار نمايشگاه كتاب به‌علت استقبال گسترده‌ي علاقه‌مندان، خبر داده شد؛ به اين ترتيب كه نمايشگاه از ساعت 10 صبح تا 9 شب و در ايام تعطيل از 9 صبح تا 10 شب در مصلاي تهران پذيراي اهالي كتاب خواهد بود. همچنين در خبر اشاره شده بود، پيش از اين، ساعت كار نمايشگاه از 10 صبح تا 8 شب بوده است.

اما ساعت 20، به‌عنوان ساعت پايان كار نمايشگاه اعلام ‌شد و برخلاف انتظار مردم، در سالن‌ها بسته و از آن‌ها خواسته شد نمايشگاه را ترك كنند.

احسان‌الله حجتي - قائم‌مقام نمايشگاه كتاب - در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد: ساعت كار نمايشگاه از 10 صبح تا 8 شب است. بعضي جاها اعلام كرده‌اند كه ساعت كاري نمايشگاه زياد شده است؛ نمي‌دانم اين را از كجا آورده‌اند. به نظرم از آن‌چه اعلام شده، برداشت اشتباهي صورت گرفته است. اين امر باعث شد، عده‌اي گمان كنند، ساعت كاري تا 8 شب نيست و افزايش پيدا كرده، كه اين قدري باعث درگيري ما با اين مسأله شد.

حميد قبادي نيز در اين‌باره گفت: ساعت كار نمايشگاه كتاب از ساعت 10 صبح تا 8 شب است و آن‌چه در اين‌باره در زمينه‌ي افزايش ساعت كار به نقل از من اعلام شده، برداشت اشتباهي بوده است.

مشتركي كه غيرقابل دسترس ماند

اما يكي از مشكلات ديگر نمايشگاه كه تا روزهاي پاياني رفع نشد، آنتن نداشتن تلفن‌هاي همراه بود. بعد از بارها تماس، جمله‌هاي «شماره‌ي مشترك مورد نظر در شبكه موجود نمي‌باشد» و «در حال حاضر، تماس با مشترك مورد نظر امكان‌پذير نمي‌باشد؛ لطفا بعدا شماره‌گيري نماييد» ديگر به جمله‌هاي آشنايي تبديل شده بودند.

آنتن‌دهي همراه اول - برخلاف قول‌هايي كه پيش از اين داده شده بود مبني بر اين‌كه اپراتور اول امسال اين مشكل را در نمايشگاه برطرف خواهد كرد - تا روزهاي پاياني هم با مشكل مواجه بود؛ به‌طوري‌كه از طريق بلندگوهاي نمايشگاه، از مردم خواسته مي‌شد به دليل مقدور نبودن برقراري تماس، مواظب باشند تا همراهان خود را گم نكنند.

باز هم صف!

در روزهاي ابتدايي نمايشگاه، صف‌هاي طولاني سرويس‌هاي بهداشتي از معضلاتي بود كه نمايشگاه با آن مواجه بود. دو سري سرويس بهداشتي زنانه و دو سري سرويس بهداشتي مردانه قابل استفاده و چند سرويس ديگر درشان بسته بود؛ اما با گذشتن چند روز، در سرويس‌هاي بهداشتي ديگري نيز گشوده و اين مشكل كم‌تر شد.

مصلا، باغ كتاب و شهر آفتاب 

اما در روزهاي برپايي نمايشگاه، از جابه‌جايي دوباره‌ي نمايشگاه كتاب و اين‌بار به محل باغ كتاب از سوي احمد نوريان - رييس سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران - خبر داده شد كه محسن پرويز تصميم‌گيري درباره‌ي مكان برگزاري نمايشگاه را از سوي شوراي سياست‌گذاري نمايشگاه بيست ‌و دوم دانست و يادآور شد: اين شورا هنوز از طرف وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي منصوب نشده و تصميم‌گيري نكرده است.

او همچنين گفت: از نظر ما، بين سازه‌هاي موجود در كشور، بهترين مكان براي برگزاري نمايشگاه، مصلاي بزرگ امام خميني (ره) است.

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين‌باره بر اين موضوع تأكيد كرد كه مكان برگزاري نمايشگاه كتاب را ستاد برگزاري نمايشگاه انتخاب مي‌كند.

محمدباقر قاليباف - شهردار تهران - هم گفت: باغ كتاب ظرفيت نمايشگاه كتاب را ندارد و طبيعي است تا زمان آماده شدن نمايشگاه بين‌المللي تهران در شهر آفتاب، نمايشگاه سال آينده نيز در محل مصلاي تهران برگزار خواهد شد.

او همچنين ابراز اميدواري كرد، با ساخت نمايشگاه بين‌المللي تهران در شهر آفتاب، فضاي مناسبي براي برپايي چنين نمايشگاه‌هايي که همواره با استقبال بسيار خوب همشهريان مواجه است، ايجاد شود.

بخش جنبي

يكي از بخش‌هاي نمايشگاه كتاب امسال، بخش جنبي بود كه به‌ منظور ارج نهادن به مقاومت مردم مسلمان فلسطين و محکوميت اشغال فلسطين توسط رژيم صهيونيستي و همچنين به مناسبت سي‌امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي در سالني برپا شده بود؛ اما برنامه‌هاي آن بر اساس آن‌چه از پيش از اين اعلام شده بود، برگزار نشد.

كتاب‌هايي كه جمع‌آوري شدند

در نمايشگاه امسال هم همانند سال‌هاي گذشته، كتاب‌هايي جمع‌آوري شدند؛ «مهپاره»، «روز اول قبر» و «تنگسير» نوشته‌ي صادق چوبك، «فوايد گياهخواري» و «نوشته‌هاي پراكنده» اثر صادق هدايت و «زن عجم خوبه يا تي.ان.تي» نوشته‌ي فرخنده حاجي‌زاده از غرفه‌ي انتشارات جامه‌دران جمع‌آوري شدند. همچنين «داستان‌هاي اوالونا» اثر ايزابل آلنده با ترجمه‌ي علي آذرنگ و «شيطان و دوشيزه پريم» نوشته‌ي پائولو كوئليو با ترجمه‌ي آرش حجازي از انتشارات كاروان، «سه قطره خون»، «سگ ولگرد» و «زنده به گور» صادق هدايت از نشر روزگار، آثار جيبي اين نويسنده از نشر معين و «انحرافات اخلاقي سياستمداران جهان» نوشته‌ي کري سيگريو با ترجمه‌ي سيدحبيب گوهري راد از انتشارات توسن دانش جمع‌ شدند.

تعدادي كتاب هم كه با تصاوير مستهجني همراه بودند، از ناشران خارجي جمع‌آوري شدند، به همراه تعدادي كتاب موهن درباره‌ي اعتقاد مسلمانان.

محمود سالاري در‌باره‌ي جمع‌آوري كتاب به خبرنگار ايسنا توضيح داد: يك‌سري كتاب‌ها قبل از اين‌كه مجوز بگيرند، براي اين‌كه نمايشگاه يك منبع اقتصادي خوب است، به نمايشگاه آورده مي‌شوند تا فروخته شوند و بعدا مي‌برند مجوز مي‌گيرند، كه اين خلاف است. يك بخش از كتاب‌هايي را كه جلوشان را گرفته‌ايم، اين آثار هستند. بعضي از كتاب‌ها هم هستند كه ناشرشان اين‌جا حضور دارد؛ اما چون كتاب‌هاي پرفروش‌اند، ناشر ديگري آن‌ها را كپي كرده و به صورت افست مي‌آورد به نمايشگاه و مي‌فروشد. اين‌ها را هم جمع كرديم؛ بخصوص در بخش دانشگاهي و آموزشي اين مورد بسيار ديده مي‌شود.

او دلايل جمع‌آوري كتاب‌ها را دلايل متعددي ذكر كرد و يادآور شد، هر كتابي كه جمع مي‌شود، معنايش اين نيست كه يك كتاب ممنوعه يا سياسي است.

وي درباره‌ي جمع‌آوري كتاب‌هايي كه از نظر محتوايي مشكل دارند نيز توضيح داد: پيش از نمايشگاه ما به يك‌سري از ناشران ابلاغ كرده بوديم كه يك‌سري از كتاب‌هاي‌تان را نمي‌توانيد به نمايشگاه بياوريد؛ مثلا كتابي كه براي منطقه‌اي خاص با اعتقادات خاص است، در تهران قابل عرضه نيست. دسته‌ي ديگر، كتاب‌هايي هستند كه گفته بوديم بايد جاهايي از آن را حذف كنند؛ اما اين كار را نكرده‌اند و اين دسته نيز جمع‌آوري مي‌شوند. بديهي است هر كتابي نمي‌تواند در نمايشگاه عرضه شود.

مدير كميته‌ي ناشران داخلي درباره‌ي اين موضوع كه بعضي از آثاري كه در نمايشگاه عرضه مي‌شوند، مجوز دارند؛ اما با اين‌حال از نمايشگاه جمع‌آوري مي‌شوند، مانند آثار صادق هدايت، كه به رغم داشتن مجوز، از نمايشگاه جمع‌آوري مي‌شوند، توضيح داد: اين‌ آثار مجوز عرضه در فروشگاه و مغازه را دارند؛ مجوز عرضه در نمايشگاه را ندارند. به ناشراني كه اين كتاب‌ها را دارند، اين را ابلاغ كرده‌ايم. موضوع ديگر اين است كه كتاب‌هاي هدايت ناشري دارد؛ ولي عده‌اي هم خلاف ضوابط، آثار او را توزيع مي‌كنند كه هم ناشر و هم آن‌ها كه خلاف توزيع مي‌كنند، تخلف مي‌كنند. يك استدلال هم در اين زمينه وجود دارد، و اين است كه چون 30 سال از مرگ مؤلف گذشته، مي‌توانيم آن را چاپ كنيم. اين براي نمايشگاه كه محل عبور ناشران اصلي است، استدلال خيلي قوي‌اي نيست. ما بايد آن‌ها را محدود كنيم. اگر مي‌خواهند اين آثار را توزيع كنند، در اين 10 روز توزيع نكنند؛ بعد توزيع كنند.

مراكز رايانه‌يي اطلاع‌رساني كتاب‌ها و ناشران

از مسائل قابل توجه نمايشگاه امسال، حضور مراكز رايانه‌يي اطلاع‌رساني كتاب‌ها و ناشران بود كه در نمايشگاه مستقر بودند و اطلاعات مربوط را به بازديدكنندكان ارائه مي‌دادند.

همچنين نقشه‌هاي راهنما امسال از همان روز اول ميان بازديدكنندگان توزيع شد.

رفت و آمد

تعدادي زيادي از مراجعه‌كنندگان به نمايشگاه با مترو رفت ‌و آمد مي‌كردند و اين وسيله هر روز با جمعيت زيادي از كتاب‌ به‌دستان مواجه بود. اما در محل نمايشگاه، اتوبوس‌هايي نيز براي حمل و نقل بازديدكنندگان حضور داشتند. همچنين امسال شركت‌ تاكسي‌راني تاكسي‌هايي را در نمايشگاه‌ براي انتقال بازديدكنندگان مستقر كرده بود.

و باقي ماجرا...

امسال در نمايشگاه ميداني هم با نام ميدان كتاب راه‌اندازي شد. همچنين نيمكت‌هايي اطراف اين ميدان قرار گرفته بود تا كتاب ‌به‌دستان خسته لحظاتي را به استراحت سپري كنند.

آتش‌نشاني، اورژانس، گشت ارشاد و انتقال خون نيز از بخش‌هاي حاضر در نمايشگاه كتاب بودند.

ترسيم نقشه‌ي خليج فارس با خاك جنوب ايران براي محكوميت تحريف نام خليج فارس، اجراي برنامه‌ي موسيقي براي محكوميت شصتمين سال اشغال فلسطين و همچنين اجراي چند نمايش، از جمله برنامه‌هايي بودند كه در نمايشگاه به اجرا درآمدند.

نمايشگاه كتاب همچنين در داخل غرفه‌ها و بخش‌هايي مثل سراي اهل قلم، پذيراي اهل قلم و سخنراني‌هايي درباره‌ي موضوعات مختلف مربوط به كتاب و ادبيات بود.

انتهاي پيام