از مدت‌ها پيش، نگراني‌ از فصل سرما و بارش برف و باران در محوطه‌ي تاريخي زيويه شهرستان سقز در كردستان ذهن برخي باستان‌شناسان، كارشناسان و دوست‌داران ميراث فرهنگي را به خود مشغول كرده بود و نبود پايگاه ميراث فرهنگي در اين محوطه، روزبه‌روز بر نگراني نسبت به تخريب آثار تاريخي آن مي‌افزود. هرچند اكنون با ايجاد پايگاه ميراث فرهنگي برخي از نگراني‌ها كاهش يافته‌اند، ولي هم‌چنان نگراني از سرما، بارش برف و باران و حفاري‌هاي تجاري كه از سال‌هاي 1325 تا 1332، بويژه با مجوز رسمي از دولت وقت و سپس از 1358 تا 1365 با هدف كشف فلزات گران‌بها و اشياي عتيقه توسط حفاران غير مجاز انجام شده‌اند و اكنون نيز گاهي اوقات انجام مي‌شوند، بخش زيادي از سطح تپه را تخريب كرده‌اند.

مدير پايگاه ميراث فرهنگي زيويه در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بزرگ‌ترين آسيبي كه در اين چند سال تپه‌ي زيويه را تهديد كرده است و مي‌كند، بارش باران‌هاي پاييز و بهار دانست كه سبب فرسايش سازه‌هاي گلي اين تپه‌ي تاريخي شده‌اند.

حميد امان‌اللهي هدايت آب‌هاي سطحي به بيرون از فضاها و اصلاح شيب‌بندي‌ها، مقام‌سازي، تثبيت و تكميل طره‌ها و قرنيزها در قسمت‌هايي كه آسيب ديده‌اند، انجام اندودهاي حفاظتي روي ديوارها، بام و فاضلاب، شمع‌بندي ديوارها و سازه‌هايي كه درحال تخريب‌اند و مستندنگاري و آسيب‌شناسي با هدف تهيه‌ي طرح مرمت اضطراري را از جمله اقدامات حفاظت اضطراري در اين منطقه پس از ايجاد پايگاه زيويه اعلام كرد.

او با اشاره به بي‌توجهي‌هايي كه به اين محوطه كه يكي از شاهراه‌هاي فرهنگي كشور و شاخص‌ترين محوطه در مطالعات باستان‌شناسان قرن هفت پيش از ميلاد است، شده‌اند، اظهار داشت: با تشكيل پايگاه زيويه، به امور پژوهشي و حفاظت از آثار و مواريث فرهنگي اين منطقه مي‌توان توجه بيشتري كرد.

مدير پايگاه ميراث فرهنگي زيويه اهداف راهبردي و تمركز در منطقه‌ي زيويه را در هشت حوزه‌ي پژوهش، مستندسازي، حفاظت و مرمت، فرهنگي و ارتباطات، گردشگري، هزينه‌هاي جاري، تجهيز صنايع دستي و تملك دسته‌بندي كرد و ادامه داد: در زمينه‌ي حفظ اين محوطه و آثار معماري به‌دست آمده از كاوش‌هاي قبلي كه در نوع خود منحصربه‌فرد بوده‌اند، تا جايي كه امكان دارد، بهترين كارهاي حفاظتي انجام مي‌شوند.

به گفته‌ي او، فصل نخست كاوش‌هاي گروه ايراني در تپه‌ي زيويه به سرپرستي نصرت‌الله معتمدي به مدت سه فصل از سال 1355 تا 1357 ادامه داشت و پس از 15 سال توقف دوباره در سال 1373 تا 1377 به‌مدت پنج سال كاوش‌هاي باستان‌شناسي در اين محوطه‌ي تاريخي انجام شدند و آخرين مرحله‌ي كاوش‌هاي گروه ايراني به‌مدت چهار سال از 1379 تا 1382 انجام شدند.

وي با اشاره به نبود يك گزارش جامع از 11 فصل كاوش و دو فصل حفاظت از اين تپه‌ي تاريخي، درباره‌ي اهداف تشكيل پايگاه زيويه توضيح داد: متاسفانه بعد از سال 1382 و با تعطيلي كاوش‌هاي باستان‌شناسي، همه‌ي فعاليت‌هاي سامان‌دهي و حفاظت‌هاي ضروري، بازسازي، تعيين حريم، استحكام‌بخشي قسمت‌هاي درحال ريزش، انجام پژوهش‌هاي باستان‌شناسي، مطالعات چند جانبه و معرفي محوطه‌ها تعطيل شدند و هيچ كاري در اين محوطه انجام نشد.

او بيان كرد: سلول بنيادين آثار معماري كشف‌شده در تپه‌ي زيويه، تالار ستون‌دار آن با 160 پايه‌ستون سنگي مدور است كه كف تالار با خشت خام و به‌صورت شطرنجي فرش شده و در سطوح گسترده‌اي از محوطه‌ي باستاني تپه‌ي زيويه در دو هزار متر مربع سطح گسترده‌ي محوطه‌ي باستاني تپه‌ي زيويه حفاري و آثار معماري، اشياي سفالي، فلزي و استخواني چشمگيري در آن به‌دست آمده‌اند.

در 55 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان سقز استان كردستان و در شمال روستايي موسوم به زيويه، يكي از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين محوطه‌هاي شمال غربي ايران به همين نام قرار گرفته است كه براساس مدارك مكتوب كهن، به‌نظر مي‌رسد كه اين محوطه به زيپيه‌ي مانايي‌ها مربوط باشد، چراكه سارگون دوم در كتيبه‌ي مربوط به سلطنت از 717 پيش از ميلاد اعلام كرده است، «ايزيرتو» پايتخت ممالك ماناها را به آتش كشيده و شهر زيپيه و آرمايي را تصرف كرده است. به همين دليل، به‌نظر بيشتر پژوهشگران، زيپيه همين زيويه‌ي فعلي است.

انتهاي پيام