دوريس لسينگ - نويسنده‌ي انگليسي متولد ايران - مسن‌ترين برنده و يازدهمين زن برنده‌ي جايزه‌ي نوبل ادبيات است، كه براي نخستين‌بار نام ايران را به اين جايزه برد.
به گزارش بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، جايزه‌ي نوبل ادبيات كه يك‌صدمين دوره‌ي برگزاري‌اش را پشت سر گذاشت، دوريس لسينگ 88ساله را به‌عنوان يك‌صدوچهارمين برنده‌ي خود در سال 2007 معرفي كرد.
آكادمي نوبل در سوئد كه لسينگ را انگليسي و متولد 1919 در كرمانشاه معرفي كرده است، روز پنج‌شنبه اعلام كرد، لسينگ حماسه‌سراي تجربه‌ي زنانه است، كه با شور و اشتياق، شك‌ورزي و دورانديشي يك تمدن از هم گسيخته را مورد بررسي دقيق قرار داده است.
نگاهي به زندگي دوريس لسينگ
اين نويسنده 22 اكتبر سال 1919 از پدر و مادري انگليسي در كرمانشاه متولد شد و تا حدود شش‌سالگي در ايران بود. سپس چندين سال در كشورهاي آفريقايي ساكن شد و از سال 1949 به اروپا رفت و هم‌اكنون در لندن زندگي مي‌كند.
مادر لسينگ يك پرستار و پدرش نيز كه در جنگ جهاني اول معلول شده بود، كارمند بانك سلطنتي ايران بود. او در دوران خردسالي به همراه خانواده‌اش به اين اميد كه بتوانند در مستعمره‌ي بريتانيا در جنوب "رودزيا" (زيمبابوه‌ي فعلي) از طريق زراعت بلال به ثروت برسند، در سال 1925 ايران را ترك كردند؛ اما هرگز نتوانستند موفق شوند.
لسينگ در مدرسه‌ي دخترانه‌ي رومن كاتوليك به تدريس مشغول شد؛ هرچند خانواده‌اش كاتوليك نبودند. اما در سن 15سالگي مدرسه را ترك كرد. لسينگ دوران كودكي‌اش را همراه با خاطرات تلخ و شيرين توصيف كرده است. همچنين نوشته‌هايش درباره‌ي زندگي در آفريقاي تحت استعمار انگليس با نوعي حس دوگانه آميخته‌اند.
اولين رمان لسينگ به‌نام «چمن آواز مي‌خواند» در سال 1949 در لندن منتشر شد. پس از آن به اروپا رفت و در آن‌جا ماندگار شد. در سال 2001 جايزه‌ي «آسترياس» اسپانيا را به‌دست آورد. همچنين موفق شد جايزه‌ي يادمان «جيمز تيت بلك» را براي رمان «زير پوست من» به‌دست آورد. علاوه بر آن، دوريس لسينگ جايزه‌ي ادبي «ديويد كوهن» انگليس را نيز در كارنامه‌ي افتخارات خود دارد.
به نوشته‌ي ويكيپديا، آثار داستاني او را عمدتاً به سه دوره تقسيم مي‌كنند؛ نخست «جنبه‌ي كمونيستي» كه از سال 1944 تا 1956 را شامل مي‌شوند، كه او آزادانه درباره‌ي موضوعات اجتماعي مي‌نوشت. دوم «جنبه‌ي روانشناسي» است كه از سال 1956 تا 1969 بود و سوم «جنبه‌ي صوفيانه» بود، كه در آثار داستاني علمي او از جمله مجموعه‌ي "Canopus in Agros" به چشم مي‌خورد.
رمان «دفترچه‌ي طلايي» او را يك كلاسيك فمينيستي مي‌دانند، كه البته خود لسينگ چنين عقيده‌اي ندارد.
از آثار دوريس لسينگ، به «چمن آواز مي‌خواند»، «پنج»، مجموعه‌ي «كودكان خشونت»، «يك زندگي موفق»، «موجي از يك توفان»، «شهري با چهار دروازه»، كتاب شرح حال «بازگشت به خانه»، «عادت به دوست داشتن»، «در جست‌وجوي انگليس»، «دفترچه‌ي طلايي»، «يك مرد و دو زن»، «زندان‌هايي كه براي زندگي انتخاب مي‌كنيم»، «دوباره عشق» و «مارا و دان» مي‌توان اشاره كرد.
كشورها و زبان‌هاي برنده‌ي بيش‌ترين نوبل ادبيات
به گزارش ايسنا، اولين دوره‌ي اعطاي جايزه‌ي نوبل ادبيات در سال 1901 برگزار شد، كه در آن سال، سولي پرودوم فرانسوي موفق شد اولين شخصيت ادبي در جهان باشد كه نوبل ادبيات را به‌دست مي‌آورد.
طي اين سال‌ها، شاعران و نويسندگان انگليسي‌زبان بيش‌ترين تعداد جوايز را به‌دست آورده‌اند و با كسب 27 نوبل، پيشگام‌اند. اين در حالي است كه فرانسوي‌زبان‌ها 13بار موفق به كسب اين نشان باارزش شده‌اند. نويسندگان و شاعران آلماني‌زبان 12بار، اسپانيولي‌زبان‌ها 10بار و بعد از آن‌ها، ايتاليايي‌زبان‌ها و سوئدي‌زبان‌ها هريك با 6بار در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند.
اما در ميان كشورهايي كه بيش‌ترين دفعات كسب نوبل ادبيات را داشته‌اند، فرانسه با 13 عنوان در صدر قرار دارد. آمريكا با 11 جايزه‌ي نوبل در رتبه‌ي دوم ايستاده است و انگليس با 10 برنده و آلمان با 9 برنده رتبه‌هاي بعدي را دارند. ايتاليا و سوئد نيز هر يك 6بار شاهد كسب نوبل ادبيات توسط نويسندگان و شاعران‌شان بوده‌اند.
نكته‌ي جالب در اين ميان، آن‌كه آمريكا تا 30 سال پس از بنيان‌گذاري نوبل ادبيات در سال 1901 نتوانست آن را به‌دست آورد و در سال 1930 بود كه توسط "سينكلر لوييس" اين جايزه را تجربه كرد.
فهرست برندگان نوبل ادبيات از ابتدا تا امروز
اما فهرست برندگان جايزه‌ي نوبل ادبيات از ابتدا تا امروز:
1901– سولي پرودوم (فرانسه)؛ 1902- تئودور مومزن (آلمان)؛ 1903- بيورنسترنه بيورنسن (نروژ)؛ 1904- فردريك ميسترال (فرانسه) و خوزه اچه‌خاراي اي ايزاگيزه (اسپانيا)؛ 1905- هنريك سينكيه‌ويچ (لهستان)؛ 1906- جوسوئه كاردوچي (ايتاليا)؛ 1907- روديارد كيپلينك (انگليس)؛ 1908- رودولف كريستف يوكن (آلمان)؛ 1909- سلما لاگرلوف (سوئد)؛1910- پال هيزه (آلمان)؛ 1911- كنت موريس مترلينك (بلژيك)؛ 1912- گرهارد هاپتمان (آلمان)؛ 1913- رابيندرانات تاگور (هند)؛ 1915- رومن رولان (فرانسه)؛ 1916- ورنر فون هايدنشتام (سوئد)؛ 1917- كارل آدولف گيلروپ و هنريك پونتوپيدان (دانمارك)؛ 1919- كارل اشپيتلر (سوييس)؛1920- كنوت هامسون (نروژ)؛ 1921- آناتول فرانس (فرانسه)؛ 1922- خاسينتو بناونته (اسپانيا)؛ 1923- ويليام بوتلر ييتس (ايرلند)؛ 1924- ولادسيلاو ريمونت (لهستان)؛ 1925 - جورج برنارد شاو (ايرلند)؛ 1926- گراتزيا دلدا (ايتاليا)؛ 1927- هانري برگسون (فرانسه)؛ 1928- زيگريد اوندست (نروژ)؛ 1929- توماس مان (آلمان)؛ 1930- سينكلر لوييس (آمريكا)؛ 1931- اريك آكسل كارلفلدت (آلمان)؛ 1932- جان گلسورتي (انگليس)؛ 1933- ايوان بونين (روسيه)؛ 1934- لوييجي پيراندلو (ايتاليا)؛ 1936- يوجين اونيل (آمريكا)؛ 1937- روژه مارتن دوگار (فرانسه)؛ 1938- پرل باك (آمريكا)؛ 1939- فرانس اميل سيلانپا (فنلاند)؛ 1944- يوهانس ويلهلم ينسن (دانمارك)؛ 1945- گابريل ميسترال (شيلي)؛ 1946- هرمان هسه (سوييس)؛ 1947- آندره ژيد (فرانسه)؛ 1948- تي.اس اليوت (آمريكا/انگليس)؛ 1949- ويليام فاكنر (آمريكا)؛ 1950- برتراند راسل (انگليس)؛ 1951- پار لاگركويست (سوئد)؛ 1952- فرانسوا مورياك (فرانسه)؛ 1953- وينستون چرچيل (انگيس)؛ 1954- ارنست همينگوي (آمريكا)؛ 1955- هالدور لاكسنس (ايسلند)؛ 1956- خوان رامون خيمنس (اسپانيا)؛ 1957- آلبر كامو (فرانسه)؛ 1958- بوريس پاسترناك (روسيه/ جايزه را نپذيرفت)؛ 1959- سالواتوره كازيمودو (ايتاليا)؛ 1960- سن ژون پرس (فرانسه)؛ 1961- ايو آندريچ (يوگسلاوي)؛ 1962- جان اشتاين‌بك (آمريكا)؛ 1963- گيورگوس سفريس (يونان)؛ 1964- ژان پل سارتر (فرانسه/جايزه را نپذيرفت)؛ 1965- ميخاييل شولوخوف (روسيه)؛ 1966- شموئل يوسف آنيون (اسراييل) و نلي زاكس (سوييس/آلمان)؛ 1967- ميگل آنخل آستورياس (اسپانيا)؛ 1968- ياسوناري كاواباتا (ژاپن)؛ 1969- ساموئل بكت (ايرلند)؛ 1970- الكساندر سولژه‌نيتسين (روسيه)؛ 1971- پاپلو نرودا (شيلي)؛ 1972- هاينريش بل (آلمان)؛ 1973- پاتريك وايت (استراليا)؛ 1974- ايويند جانسون و هاري مارتينسون (سوئد)؛ 1975- يوجنيو مونتاله (ايتاليا)؛ 1976- سال بلو (كانادا/آمريكا)؛ 1977- ويسنته آله‌ايخاندره (اسپانيا)؛ 1978- ايساك باشويس زينگر (آمريكا/لهستان)؛ 1979- اوديساس اليتيس (يونان)؛ 1980- چسلاو ميلوش (لهستان/آمريكا)؛ 1981- الياس كانتي (انگليس)؛ 1982- گابريل گارسيا ماركز (كلمبيا)؛ 1983- ويليام گلدينگ (انگليس)؛ 1984- ياروسلاو زايفرت (چكسلاواكي)؛ 1985- كلود سيمون (فرانسه)؛ 1986- اولووله سوينكا (نيجريه)؛ 1987- جوزف برودسكي (روسيه/آمريكا)؛ 1988- نجيب محفوظ (مصر) ؛1989- كاميلو خوزه‌سلا (اسپانيا)؛ 1990- اكتاويو پاز (مكزيك)؛ 1991- نادين گورديمر (آفريقاي جنوبي)؛ 1992- درك والكوت (سنت لوسيا)؛ 1993- توني موريسون (آمريكا)؛ 1994- كنزابورو اوئه (ژاپن)؛ 1995- شيموس هيني (ايرلند)؛ 1996- ويسلاوا شيمبورسكا (لهستان)؛ 1997- داريو فو (ايتاليا)؛ 1998- خوزه ساراماگو (پرتغال)؛ 1999-گونتر گراس (آلمان)؛ 2000- گائو تسينگجيان (چين/فرانسه)؛ 2001- ويديادار سوراجپراساد نايپال (ترينيداد و توباگو/انگليس)؛ 2002- ايمره كرتش (مجارستان)؛ 2003- جان مكسول كوئتزه (آفريقاي جنوبي)؛ 2004- آلفريده يلينك (اتريش)؛ 2005- هارولد پينتر (انگليس)؛ و 2006- اورهان پاموك (تركيه).
انتهاي پيام
نظرات