فتح‌الله بي‌نياز: نويسنده‌ي جنگ بايد تاريخ‌سازي كند
فتح‌الله بي‌نياز معتقد است: هرچه از زمان جنگ فاصله‌ي بيش‌تري بگيريم، ادبيات جنگ متفاوت‌تر خواهد شد.
اين منتقد و داستان‌نويس در ادامه‌ي گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، متذكر شد: بعضي از نويسندگان مثل هانريش بل ترجيح دادند كه از جنگ فاصله بگيرند، سپس داستاني درباره‌ي آن خلق كنند. نيچه ادبيات جنگ را ادامه‌ي همان جنگ، منتها به شكل ديگر مي‌دانست؛ در حالي‌كه نويسنده درباره‌ي جنگ بايد به‌عنوان يك مورخ، و نه يك مورخ معمولي بنويسد. درواقع بايد از احساسات آن دوران فاصله بگيرد و حتا تاريخ‌سازي كند.
او با اشاره به آثار ماندگاري كه در دنيا در زمينه‌ي جنگ خلق شده‌اند، متذكر شد: وقتي شاهكارهايي مثل « برهنه‌ها و مرده‌ها» اثر نورمن ميلر يا «نشان سرخ دليري» استيفن كرين، «سلاخ‌خانه‌ي شماره‌ي پنج» كورت ونه‌گات، و «ديوار» و «گوشه‌گيران آلتونا»ي ژان پل سارتر را آسيب‌شناسي مي‌كنيم، به شتاب‌زدگي خود پي مي‌بريم. هر كدام از اين نويسندگان چند كتاب را خوانده‌اند، بعد از ايدئولوژي و حقانيت (اين‌كه چه كسي در جنگ حق دارد) فاصله گرفته‌اند و در نهايت به خلق آثارشان دست زده‌اند.
بي‌نياز افزود: هانريش بل در آثارش بعضي جاها به نازي‌ها حمله كرده؛ ولي او هم بعد‌ها از اين كار پشيمان شده است. نويسنده‌ي جنگ بايد سعي كند، با وقايع جنگ برخوردي معقول و سرد داشته باشد. ضمن اين‌كه مطالعه‌ي آثار جنگ براي نويسنده‌اي كه مي‌خواهد در اين زمينه اثري خلق كند، مهم است.
او همچنين روانكاوي مفاهيم جنگي و آسيب‌شناسي جنگ را داراي اهميت دانست و گفت: وقتي «راه افتخار» را مي‌خوانيم، مي‌بينيم كه ابتدا چندان جذاب نيست؛ ولي وقتي شخصيت داستان بعد از جنگ به خانه بازمي‌گردد و آسيب‌هاي بعد از جنگ مطرح مي‌شوند، جذابيت براي خواننده ايجاد مي‌شود. امروز براي خواننده جذابيت دارد كه بداند پشت جبهه بر سر آدم‌ها چه مي‌آيد، آن آدم‌ها چه چيزهايي را از دست داده‌اند و چه ارزشي جايگزين آن‌ها شده است.
بي‌نياز همچنين معتقد است: الآن در جامعه‌ي ما نسبت به جنگ حساسيت خاصي وجود دارد. خيلي‌ها نمي‌خواهند جنگ را به خاطر آورند؛ زيرا صدمات زيادي از آن ديده‌اند و خاطرات خوشي از آن ندارند؛ به اين دليل است كه به‌سمت ادبيات جنگ هم نمي‌روند.
او در پايان تصريح كرد: شايد امروز خيلي‌ها به‌دليل اين‌كه ذهنيت و خاطره‌ي خوشي از جنگ ندارند، سراغ ادبيات جنگي نروند؛ ولي با گذشت زمان، ارزش بودن جان‌فشاني و پايداري مشخص خواهد شد و مردم با رغبت، به‌سمت اين ادبيات خواهند رفت.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات