گورستان تاريخي تخت فولاد با داشتن مقابر، تكايا و بقاع علماي بزرگ، شعرا، عرفا، هنرمندان و بزرگان دنياي دين و سياست، يكي از قديمي‌ترين و تاريخي‌ترين مجموعه يادمان‌هاي اصفهان و حتا ايران است كه زير نظر شهرداري اصفهان و توسط دفتر فرهنگي ـ مذهبي تخت فولاد حفاظت و مرمت مي‌شود.
يك كارشناس متون و كتيبه‌هاي تاريخي كه همراه گروه پژوهشي تخت فولاد درحال مطالعه، بررسي و پژوهش روي سنگ قبرهاي اين گورستان تاريخي است، در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار داشت: اگرچه اين مجموعه توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در فهرست آثار ملي ثبت شده است، ولي چون شهرداري بودجه‌ي كافي براي مرمت اين محوطه‌ي تاريخي داشت، به مرمت آن اقدام كرد.
مخلصي افزود: در گذشته آن‌گونه كه بايد از نظرها و كمك‌هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و كارشناسان آن بهره گرفته نشده است و در جلسه‌هاي فني كه براي مرمت اين محوطه‌ي تاريخي برگزار مي‌شدند، تصميم نهايي توسط دفتر مجموعه‌ي فرهنگي ـ مذهبي تخت فولاد گرفته مي‌شد.
او كارهاي انجام‌شده توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان را در اين گورستان منحصر به مرمت بناهاي تاريخي مادر شاهزاده دانست و ادامه داد: متاسفانه مديريت پيشين اين مجموعه، تحت عنوان مبارزه با ناهنجاري‌هاي اجتماعي، اخلاقي و اعتياد، با اقدام‌هاي غير كارشناسانه، سردرها، حجره‌ها و حتا قبور برخي شخصيت‌هاي بزرگ مدفون در تخت فولاد را تخريب كرد.
وي بيان كرد: در اين ميان، مرمت‌هاي غير اصولي تحت عنوان سامان‌دهي نيز در راستاي تخريب فيزيكي بناها بودند و سبب از ميان رفتن بسياري از عناصر هنري و معماري سنگ قبور در اين گورستان شدند.
اين كارشناس متون و كتيبه‌هاي تاريخي با اشاره به كاهش خرابي‌هاي اين گورستان در چند سال اخير، اظهار داشت: گروه پژوهشي تخت فولاد در جلسه‌هايي كه پس از تخريب‌هاي اوليه‌ي مجموعه با شهرداري داشت، موفق به اعمال برخي نظرات گروه ميراث فرهنگي در گورستان شد كه به جلوگيري از خرابي‌هاي بيشتر در اين محوطه‌ي تاريخي منجر شد.
وي همچنين درباره‌ي نوع كارهايي كه توسط گروه پژوهشي تخت فولاد در اين گورستان درحال انجام‌اند، گفت: معرفي مشاهير مدفون در تخت فولاد كه تعداد آنها به بيش از دوهزار نفر مي‌رسد، بررسي معماري و تزيينات تكيه‌هاي گورستان، پژوهش و بررسي سنگ قبور گورستان به‌عنوان اسنادي تاريخي، بخصوص پژوهش بر يكي از بزرگ‌ترين موزه‌هاي سنگ و زيباترين آنها كه حاصل كار هنرمندان اصفهاني است، انجام مي‌شوند.
او يادآوري كرد كه شخصيت‌هاي بزرگي مانند باباركن‌الدين ـ عارف قرن هشتم هجري قمري ـ، آقا حسين و آقا جمال خوانساري، ميرزا رفيعا، فاضل هنري، محمدجعفر آباده‌اي، آقا محمد بيدآبادي، جهانگيرخان قشقايي، ميرفندرسكي و برخي ديگر در اين گورستان دفن شده‌اند.
وي پژوهش در احوال، كرامات و آثار به‌جا مانده از مشاهير مدفون در تخت فولاد، ترسيم نقشه و مشخص كردن موقعيت قبور، پژوهش درباره‌ي خطوط سنگ قبور، نقوش آنها و بررسي جنبه‌هاي مطالعات شهرسازي را از ديگر كارهاي درحال انجام در اين گورستان توسط هيات پژوهشي پژوهشكده‌ي زبان و گويش در تخت فولاد دانست.
اين كارشناس متون و كتيبه‌هاي تاريخي درباره‌ي وضعيت برخي سنگ قبرها در گورستان تخت فولاد، توضيح داد: متاسفانه تعداد زيادي از سنگ قبرها با مرمت‌هاي غير اصولي در تكاياي خوانساري و تويسركاني از ميان رفته‌اند. خيابان‌كشي‌ها و احداث بناها در عرصه‌ي گورستان نيز به ويراني بسياري از قبور منجر شده‌اند.
وي بيان كرد: با اين حال، خوشبختانه با ايجاد موزه‌ي سنگ توسط دفتر مجموعه‌ي فرهنگي ـ مذهبي تخت فولاد، تعدادي از سنگ قبرهاي قديمي و تاريخي به اين مجموعه منتقل شدند و قرار است، در آينده‌ي نزديك با تاسيس موزه‌ي سنگ در تكيه‌ي ميرفندرسكي، تجهيز و تكميل اين موزه انجام شود.
به گفته‌ي او، در گورستان تاريخي تخت فولاد كه به گورستان باباركن‌الدين نيز مشهور است، قديمي‌ترين قبر متعلق به «يوشع بن نون» يكي از پيامبران بني‌اسراييل مربوط به دوهزار و 500 سال پيش است و بيشترين قبور اين گورستان را قبرهاي دوره‌ي صفوي تا معاصر تشكيل مي‌دهند.
مخلصي اضافه كرد: دفن مردگان در اين قبرستان از سال 1363 توسط شهرداري اصفهان ممنوع شد و از آن زمان به بعد، تخريب تخت فولاد و تجاوز مكرر سودجويان به اين مجموعه‌ي تاريخي روند روبه رشدي به خود گرفت.
گورستان تاريخي تخت فولاد اصفهان در سال 1375 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد و در سال‌هاي بعد، ديگر تكاياي اين قبرستان هركدام جداگانه به ثبت آثار ملي رسيدند.
مجموعه‌ي تخت فولاد اصفهان در جنوب زاينده‌رود، كنار خيابان فيض، در نزديكي پل خواجو قرار دارد كه از شرق به خيابان سجاد، از جنوب به بلوار آزادگان، از شمال به خيابان مير و از غرب به خيابان مصلي منتهي مي‌شود.
انتهاي پيام
نظرات