مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد در پيامي به مناسبت نخستين سالگرد مراسم لازم‌الاجرا شدن كنوانسيون محيط زيست درياي خزر (كنوانسيون تهران) و اولين روز جهاني خزر گفت: خطر بالا آمدن سطح آب درياي و تهديد سواحل، گسترده شدن شتابان فعاليت‌هاي اكتشاف و حمل نفت و گاز و تهديد تنوع‌زيستي و زيست‌بومي، خطرات بيولوژيكي ناشي از گونه‌هاي مهاجم همانند ورود اتفاقي ماهي شانه‌دار و تهديد ماهيگيري و نيز خطرات ناشي از توسعه ناپايدار سواحل و آلودگي رودخانه مهمترين تهديدات خزر است.

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كيم استنير در پيام خود كه توسط دكتر غفارزاده، مدير برنامه محيط زيست درياي خزر قرائت شد آورده است: هيچ ترديد و تفاوت آرائي در مورد نادر بودن درياي خزر، اين بزرگترين بدنه آبي محصور در خشكي با طول ساحل 7000 كيلومتر با 130 رودخانه و سطح آبي كه در سده گذشته نزديك به 5 متر نوسان داشته است وجود ندارد.

در يكي از انتشارات سازمان جهاني هواشناسي در 1997 پيرامون پايش و هواشناسي، خزر به نام «مرواريد سياره زمين» خوانده شد، دريايي «كه همزمان با يخبندان و توفان‌هاي برف در شمال آن گل‌هاي مگنوليا و هلو» در جنوب شكوفه مي‌كنند.

در نشريه ديگري كه UNEP در سال 2006 تحت نام «آمارهاي حياتي خزر» منتشر كرد از خزر به عنوان «دريايي ياد شد سرشار از هدف‌هاي بزرگ با ذخاير عظيم نفت و گاز؛ با نقشي حياتي در ارتباط و حمل و نقل ميان اروپا و آسيا؛ با تنوع‌زيستي خيره‌كننده ناشي از جغرافيا و انزواي آن از ديگر آبها و شهرت شيلات جهاني به ويژه در مورد خاويار نام برده شده است.

مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد تصريح كرد: در بسياري از تحقيقات بر غناي اكوسيستم خزر تاكيد شده است. بعنوان نمونه در كتاب برنامه محيط زيست خزر در سال 2005، به كيلومترها ساحل ماسه‌اي، تالاب‌هاي منحصر به فرد، جنگل‌هاي انبوه، بناهاي تاريخي و زيبايي نفس‌گير مناطق ساحلي اشاره شده است كه مي‌تواند جاذب هزاران گردشگر باشد. اما همين برنامه يعني «برنامه محيط زيست خزر» كه مقر آن در شهر تهران است،‌ ما را از تهديدها و خطرات فراروي خزر نيز آگاه مي‌سازد كه هر روز تشديد مي‌شوند.

خطر بالا آمدن سطح آب درياي و تهديد سواحل، خطر گسترده شدن شتابان فعاليت‌هاي اكتشاف و حمل نفت و گاز و تهديد تنوع زيستي و زيست بومي، خطرات بيولوژيكي ناشي از گونه‌هاي مهاجم همانند ورود اتفاقي ماهي شانه‌دار و تهديد ماهيگيري و نيز خطرات ناشي از توسعه ناپايدار سواحل و آلودگي رودخانه از جمله از تهديدات است.

وي افزود: معاهده تهران كه ضمنا تنها توافق الزام‌آور هر 5 كشور خزر است مبين پاسخ جمعي كشورهاي خزر به اين خطرات است. معاهده خزر را بايد بعنوان يك كاتاليست ديد و استفاده كرد. نه تنها براي حفاظت از زيست محيط بلكه براي ارتقا توسعه، همكاري و صلح در منطقه.

مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد خاطرنشان كرد: چالش فراروي ما اكنون تبديل و گذار از مفاد معاهده با اقدامات و تعهدات ملموس عملي است. اين چالش دستور كار وزراي محيط زيست خزر در نشست اخير ايشان در ماه خرداد در باكو در نخستين كنفرانس اعضا معاهده تهران بود.

وي با اشاره به پاره‌هاي از تصميمات مهمي كه وزراي كشورهاي ساحلي خزر بر آن توافق كرده‌اند ، گفت: وزرا توافق نمودند كه تا هنگام نشست بعدي ايشان كه در تهران خواهد بود بتوانند در وضعيتي باشند تا سه پروتكل در ارتباط با تعهدات مرتبط به حفاظت از تنوع زيستي، مديريت منابع آلودگي سرزميني و نيز همكاري و مشاوره در بازداري از تبعات بالقوه زيان بار زيست محيطي فرامرزي فعاليت‌هاي توسعه‌اي در كشورهاي خويش را امضا كنند. امضاي اين پروتكل‌ها و تاييد آن توسط قواي مقننه به معناي ايجاد لوازم قانوني و ظرفيت عملياتي در حصول به اهداف جمعي اين پروتكل‌هاست.

افزون بر اين وزرا توافق كردند فرآيندهاي ملي امضا و تصويب قانوني پروتكلي در زمينه مقابله با حوادث نفتي را آغاز كنند و نيز از دبيرخانه معاهده درخواست كردند تا گزارشي در زمينه تبيين حدود روابط ميان ماهيگيري و حفاظت محيط زيست تهيه كنند. اين تصميم‌ها بسيار مهم بوده و اميد و انتظار جمعي نسبت به حفاظت و اقدامات مناسب در مقابل لكه‌هاي نفتي و نيز در ارتباط با رژيم‌هاي بهره برداري مناسب از ذخاير بيولوژيكي غني خزر براي نسل‌هاي آتي را افزايش داده است.

نشست باكو از همكاري بيشتر با جامعه مدني و صنعت نفت در حفاظت از محيط زيست خزر استقبال كرد. هم‌اكنون توافق با بريتيش پپتروليوم در دست بررسي است تا در زمينه گردآوري و تحقيق اطلاعات شاخصه‌هاي سلامت زيست محيط فعاليت‌هاي مشتركي براي بهبود و پيشرفت كار انجام شود.

در ماه گذشته در باكو نيز مشورت‌هايي براي نخستين بار با نماينده‌هاي سازمان‌هاي جامعه مدني صورت پذيرفت كه منتج به گستره وسيعي از ايده‌ها و طرح‌ها براي لحاظ هرچه بيشتر عموم در تصميم‌گيري و اجراي معاهده فراهم كرد.

به گزارش ايسنا، مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد تصريح كرد: بسيار حائز اهميت است كه در نشست باكو كشورها متعهد شدند تا به اميد حصول توافق سريع در مورد مكان و تنظيمات دبيرخانه معاهده بخشي از هزينه‌هاي دبيرخانه را از سال 2009 به بعد تقبل كند. هم آذربايجان و هم جمهوري اسلامي علاقه خويش را براي ميزباني دبيرخانه دائمي معاهده ابزار داشته‌اند.

از برنامه محيط زيست سازمان ملل UNEP درخواست شد تا زماني كه دبيرخانه دائمي معاهده تاسيس مي‌شود به خدمات خود به فرآيند معاهده ادامه دهد و برنامه اقدام معاهده و بودجه دبيرخانه براي سال مالي 2010/2009 را تدوين كند. برنامه اقدام معاهده بر مبناي كار كارشناسانه كه در چهارچوب برنامه محيط زيست خزر CEP انجام گرديد، بنا خواهد شد.

جشن روز خزر به معناي جذب افكار و توجه عمومي به فعاليت‌ها و چالش‌هاي آناني است كه براي حفاظت از زيست محيط نادر خزر مبارزه مي‌كنند. دولت جمهوري اسلامي ايران توجه ويژه‌اي به گردشگري بر مبناي طبيعت مبذول كرده و روشن است سواحل درياي خزر در صورت حفاظت بهتر و مديريت پايدار از آن و الزام حفاظت از محيط زيست درياي خزر به عنوان وظيفه و مسؤوليت هر فرد و سازمان مي‌توانند فرصت‌هاي بالقوه گسترده‌اي براي بهره‌گيري از اين گردشگري مبني بر محيط زيست فراهم كند.

انتهاي پيام