دو سال از هجرت حنجره‌ي ملكوتي اذان ايران گذشت
"هر روز تلفن مي‌زنند و مي‌گويند كه اين اذان خيلي زيبا گفته شده است، مي‌دانيد چرا؟ من جوابتان را مي‌دهم؛ براي اينكه باطن خوشگل است، براي اينكه اين اذان را با دهن روزه پر كردم تا قربه‌الي‌الله باشد. واعظ تهراني در جايي گفته بود اذان همه قبول باشد، اما اين اذان موذن‌زاده آدم را وادار مي‌كند كه به مسجد بيايد..."
اينها گفته‌هاي استاد رحيم موذن‌زاده، موذن شهير ايران و تاريخي جهان اسلام و وارث يك‌صدو 50 سال اذان‌گويي تبارش است كه در آخرين سال‌هاي حيات پربركتش با ايسنا در ميان گذاشته بود.
به گزارش خبرنگار بخش موسيقي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، 82 سال پيش در اردبيل زاده شد. مكتب مي‌رفت و از همان روزها با قرآن مانوس شد. سپس به مدرسه حاج ابراهيم عازم شد. طلبه بود اما به اذعان خودش، در حين طلبگي، اذان با او همراه بود.
صبح، ظهر، عصر و شب در مسجد و مكان‌هاي مذهبي هر روز اذان مي‌خواند، تا اينكه يك شب كه پدر در خيابان ايران اردبيل ساكن شد. او عادت داشت هرجا هم كه ميهمان مي‌شد، صبح‌گاه پشت بام برود و اذان بگويد. صبح آن روزي كه پدرش اذان گفته، امام جمعه‌ي اردبيل عنوان كرده كه صداي ملكوتي مي‌شنوم، ببينيد اين صدا از كجا مي‌آيد. آنها همه خانه‌ها را گشته بودند تا اينكه صاحب‌خانه‌ي آنها گفته شيخ عبدالكريم اردبيلي اينجا آمده و اوست كه اذان مي‌گويد...
خانواده‌ي شيخ سپس در اتاق‌هاي مسجد خانه كردند.
شيخ عبدالكريم اردبيلي، سال 1322 براي نخستين‌بار اذان را در راديو گفت و تا 1326 كه برنامه‌ي سحرهاي راديو را به‌صورت زنده اجرا مي‌كرد. سه‌سال بعد به عارضه‌ي سكته مبتلا شد و پسر جاي پدر را گرفت او اذان بگويم تا الآن ساعات آخر حيات پربركتش عنوان مي كرد كه "افتخار دارم كه با گفتن آن يك اذان، براي اسلام و مملكتم كاري كرده‌ام. ما كه نه ثروت داريم و نه مكنت و همين يك اذان برايمان بهترين خير است."
خودش مي‌گفت: "اين اذان گفتن در خانواده‌ي ما موروثي است. يك‌صدو50 سال است كه خانواده‌ي ما اذان مي‌گويند. حتا زماني كه در اردبيل آن موقع‌ها شناسنامه مي‌دادند به تناسب شغل و حرفه نام خانوادگي انتخاب مي‌كردند. به پدرم هم گفته بودند تو چيكاره‌اي؟ گفته بود موذن. گفته بودند نام خانوادگي شما موذن است."
زماني كه سال 1329 پدرش درگذشت، به جاي او به راديو رفت. گوينده‌ها عنوان مي‌كردند اذان، اذاني كه به‌وسيله استاد موذن، زاده‌ي اردبيلي گفته شده است. بنابراين "زاده اردبيلي" از آن موقع به نامشان اضافه شد.
استاد رحيم موذن‌زاده به ايسنا گفته بود: "سال 1334 در استاديوي بزرگ شش، در ميدان 15خرداد هر روز نيم ساعت اذان مي‌گفتم. در يكي از روزها به مهندس محبي - مسوول استوديو گفتم، كه مي‌خواهم به يادگار اذاني بگويم. وي گفت كه بهتر است اين اذان را پس از افطار بخوانم. اما من دوست داشتم با دهان روزه اين اذان را بگويم كه در آواز " بيات ترك" و گوشه "روح الارواح" آن‌را اجرا كردم و در عمل هماني است كه اكنون همگان آن را مي‌شوند. ما ايراني هستيم و اذان ما بايد برخاسته از خودمان باشد. الان اذان‌خوان‌هايي هستند كه از عربستان تقليد مي‌كنند. اين كار پسنديده نيست و خود ما بايد ابتكار به خرج دهيم."
وقتي حدود 20 سال پيش مي‌خواست يك اذان 15 دقيقه‌يي كه به‌همراه دعا را روي نوار پر كند، گويا كساني مانعش شده‌اند و گفته‌ند كه اذان شش دقيقه بيشتر نمي‌شود.
استاد موذن‌زاده با اشاره به لزوم آشنايي موذن‌ها و اذان‌گويان با رديف دستگاه‌هاي موسيقي ايراني عنوان مي‌كرد، بدون آشنايي با اين رديف‌ها هر چيزي كه خوانده شود از قاعده خارج است.
او با اشاره به اينكه اكنون چند هزار موذن داريم، اما اكثر آنها در اجراهاي خود از عرب‌ها تقليد مي‌كنند تاكيد داشت، در حالي‌كه بايد نوآوري و ابتكار در خواندن اذان داشته باشند، چون با تقليد چيز ماندگاري را نمي‌توانند از خود به يادگار بگذارند.
استاد اذان‌گوي ايران دو سال پيش در نخستين ماه بهار بيمار شد و تا پيش از تمام شدن بهار همان سال، ششم خرداد 1384 در تهران درگذشت.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات