رييس موسسه‌ي ايكوموس ايران: مسجد جامع اصفهان دايره‌المعارف معماري ايران است
يك استاد رشته‌ي معماري با بيان اين‌كه مسجد جامع اصفهان همزاد و آيينه‌ي تغييرات اين شهر است، گفت: اين مسجد مهم‌ترين مركز سياسي و اجتماعي اصفهان در طول تاريخ بوده، حتا دچار آتش‌سوزي شده و حمله‌ي مغول را نيز به خود ديده است.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان، دكتر باقر آيت‌الله‌زاده شيرازي در مسجد جامع اصفهان اظهار داشت: اصفهان پيش از اسلام از دو شهر كوچك و 16 روستا تشكيل شده بود. مسلمانان در ابتداي ورود به اصفهان در روستايي به‌نام خوش نيان، نخستين مسجد را ساختند.
وي ادامه داد: مسجد جامع اصفهان در سال 156 هجري قمري در مساحتي حدود پنج يا شش هزار متر مربع ساخته و در سال 224 هجري قمري اين مسجد از نو در مساحتي حدود يك هكتار بازسازي شد.
او بيان كرد: مسجد فضايي پاك، محدود و جهت‌دار است. در تاريخ آمده كه مسجد جامع اصفهان نه‌تنها محل عبادت بوده، بلكه در آن، جلسه‌هاي درس بزرگان هم برپا مي‌شده و حتا در متون ذكر شده كه پاي هر ستون مسجد جامع اصفهان حلقه‌ي درسي بوده است.
رييس موسسه‌ي ايكوموس ايران شهر اصفهان را زاييده‌ي دوره اسلامي دانست و افزود: نظام شهرسازي اصفهان براساس نيازهاي اجتماعي و سياسي حاكمان به‌وجود آمده و تغييرات كالبدي مسجد جامع اصفهان نيز نشان از تغييرات سياسي و اجتماعي در طول تاريخ اصفهان دارد.
وي توضيح داد: بيشترين اين تغييرات در قرن پنجم هجري قمري توسط سلسله‌ي سلجوقيان انجام شده‌اند. امپراطوري سلجوقي به‌عنوان نخستين امپراطوري سكولار، گرچه دست به تخريب مسجد جامع اصفهان نزد، اما تغييرات زيادي در آن به‌وجود آورد.
اين استاد معماري با بيان اين‌كه مسجد جامع اصفهان، دايره‌المعارف معماري ايران است، گفت: سازه‌ي گنبد، پيش از اسلام نيز در معماري ايراني وجود داشته است. با ورود اسلام به ايران نه‌تنها اين دين با مظاهر فرهنگ ايراني به مقابله برنخواست، بلكه آن دسته از جلوه‌هاي فرهنگ مانند گنبد را در بناهاي مذهبي مورد استفاده قرار داد.
وي اظهار داشت: تا پيش از ورود سلجوقيان به اصفهان، مسجد جامع تنها از يك شبستان بدون گنبد تشكيل شده بود؛ اما با ورود سلجوقيان به‌عنوان امپراطوري كه چهار مذهب جهان اسلام را مي‌خواست پوشش دهد، در معماري مسجد جامع تغييراتي به‌وجود آمد؛ تا اين مسجد به‌عنوان مسجدي جهاني فضايي مطلوب براي هر چهار فرقه باشد.
او افزود: در اين زمان، مسجد جامع داراي گنبد شد و اين يك تغيير ساده نبود، بلكه نمادي از تغيير قدرت حاكم بر ايران بود كه مي‌خواست، اصفهان را به‌عنوان پايتخت خود انتخاب كند. در اين دوره، مسجد جامع اصفهان كه به‌شيوه‌ي مسجد النبي ساخته شده بود، به تقليد از معماري ايران داراي چهار ايوان شد كه فضاي مسجد را از هم تفكيك مي‌كردند و اين‌گونه، سلسله‌ي سلجوقي نخستين حضور پررنگ خود را در اصفهان تثبيت كرد.
به گفته‌ي آيت‌الله‌زاده شيرازي دوره‌ي سلجوقيان در سرنوشت معماري مسجدها در اصفهان تاثير به‌سزايي داشت و مسجدسازي اصفهان از مسجدسازي به سبك مسجد النبي به مسجدسازي چهار ايواني تبديل شد.
وي ادامه داد: بعد از شهادت حضرت علي (ع) و كشته شدن معاويه و ابوسفيان، محدوده‌اي مقابل محراب تعيين شد كه جايگاه امام جماعت را از صفوف مردم جدا مي‌كرد و اين‌گونه از جان امام جماعت محافظت مي‌شد.
او اضافه كرد: در زمان آل بويه قسمتي از حياط مسجد جامع اصفهان به شبستان اضافه و اين مسجد به‌عنوان مسجد كبير شهر مطرح شد. در اين زمان، مسجد صغير شهر اصفهان (مسجد حكيم كنوني) ساخته شد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات