مراسم بزرگداشت شمس لنگرودي روز گذشته برگزار شد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، رشيد كاكاوند در اين مراسم كه در دانشگاه آزاد اسلامي كرج برگزار شد، در سخناني گفت: يكي از مباني زيبايي‌شناسي شمس مبتني بر اصل غافل‌گيري است، كه با تخيل و زبان توليد مي‌شود. تخيل شمس جداي از الفتي كه با شعر فارسي دارد، بخصوص در شعرهاي كوتاه و عبارت‌هاي پاياني، لذتي پيش‌بيني‌نشده را به مخاطب مي‌دهد و او را ميخ‌كوب مي‌كند. اين مدرس دانشگاه افزود: نه تنها جديد بودن زبان، كه نگاه منحصر به‌فرد شمس به مسائل، اين غافل‌گيري را به‌وجود مي‌آورد. مثلا در اين شعر شمس كه: «نمي‌داند به قربانگاه مي‌رود / گوسفندي كه از پي كودكان مي‌دود كه عقب نماند»، تمام عاطفه‌اي كه تا كنون به عنوان تصوير به ما منتقل مي‌كند، كنار مي‌رود و فاجعه‌اي را به زبان شوخي نمايش مي‌دهد. كاكاوند در ادامه خاطرنشان كرد: شمس با همه‌ي آشنايي‌هايي كه به مخاطب مي‌دهد، ناگاه از او آشنايي‌زدايي مي‌كند: «باران كه در لطافت طبعش خلاف نيست / ويران كرده لانه مورچگان را». شمس به گونه‌اي با سخن سعدي برخورد مي‌كند كه آشنايي ايجاد شود و بعد آشنايي‌زدايي شود. سعدي از اين عبارت سر بيرون نمي‌آورد؛ شمس است كه سر بلند مي‌كند. اين عضو هيأت علمي دانشگاه با اشاره به شعري از شمس با اين مضمون كه: «مي‌انديشم پس هستم / وگرنه كجا مي‌دانستم نيستي»، افزود: آشنايي با زبان‌بازي‌هاي ادبيات معاصر در اين‌جا زدوده مي‌شود. بزرگي مثل دكارت پشت اين كلمات هست، ولي سر بلند نمي‌كند؛ چون عبارت پاياني هضم مي‌شود، و كلام شمس آن‌جا استوار است. علت بودن، دريافت نبودن و تنهايي است. او همچنين تأكيد كرد: علاوه بر تخيل منحصر به‌فرد، زبان منحصر به‌فرد و نگاه تازه، تعهد انساني در شعر شمس وجود دارد. فرديت شمس باعث مي‌شود كه مقهور نام، حركت و قالبي از شعر فارسي گذشته و حال نشود. اين فرديت سبب مي‌شود كه شمس انديشه‌هايش را بيان كند. كاكاوند درباره تعهد انساني در شعرهاي شمس لنگرودي توضيح داد: در جهان و قرن پر از آشوب، شمس نمي‌تواند وقتي خود را بيان مي‌كند، از مسائل انساني سخن نگويد و به اين علت است كه شعرهاي او به شعار تبديل نمي‌شود. با خواندن شعرهاي شمس احساس نمي‌كنيم از يك بلندگو صداي نماينده پاسخ‌گوي يك حزب را مي‌شنويم. اين پژوهشگر همچنين متذكر شد: شمس در عين شوخ‌طبعي، عصبيتش را حفظ مي‌كند. او با لحن معترض، اما ملايم و ساده، براي مضحكه و هجو همه‌چيز بهره مي‌برد. گاه احساس مي‌كنيم شمس لنگرودي به‌خاطر نارضايتي از آن‌چه كه هست، به سيستم جهان خرده مي‌گيرد. كاكاوند در پايان گفت: وسوسه اين‌كه به گونه‌اي باشم كه مرا روي دست بلند كنند، در شعر شمس وجود ندارد. شعر او آن‌قدر بلند است كه از دور هم ديده مي‌شود. در سيرك جهان معاصر كار دردمندانه شمس هياهو نمي‌كند؛ اما اهل درد را متوجه مي‌كند. در ادامه اين نشست، احمد پوري به بررسي ابعاد ماندگاري شعر شمس لنگرودي پرداخت و گفت: آهنگ رو به رشد و بي‌توقف در شعر شمس، مرعوب نشدن شمس به جريان‌هاي شعر معاصر، تناسب قابل قبول در شكل و زبان شعر، حضور در تحول شعر جهان و مطالعه ژرف شمس در گنجينه ادبيات كهن كشور، سبب شده است كه شعر شمس همواره تازه باشد. وي افزود: «رفتار تشنگي» نخستين كتاب شمس بود كه در آن احساس مي‌شود نفس بزرگان شعر كاملا مشهود است. در «مهتابي دنيا» شعر شمس پوست مي‌تركاند و تأثير شاعران مطرح دهه آخر قبل از انقلاب كم‌تر مي‌شود و به‌دنبال زبان و تصاوير ويژه خود مي‌رود. در «خاكستر و بانو» جسارت شمس بيش‌تر مي‌شود و زبان خود را پيدا مي‌كند. «قصيده لبخند چاك چاك» قصيده بلوغ شمس است و صدرنشين شعر اوست. اين مترجم در ادامه تصريح كرد: در ايران و جهان موج شعري مي‌آيد و سوار بر موج‌هاي ديگر مي‌شود و در اين ميان چهره‌هايي مطرح مي‌شوند. شعر موج، شعر مد است، و هركه دنباله‌رو آن نباشد، كنار گذاشته مي‌شود؛ اما شمس با اين جريان‌ها كاري نداشت؛ يعني نمي‌خواست و درست برعكس بسيار هوشمندانه در جريان همه بود؛ اما كار خود را مي‌كرد و استقلال خود را داشت. دور ماندن از موج، كار بزرگي بود كه شمس آن را انجام داد. پوري همچنين عنوان كرد: شكل و زبان شعر، محتواي آن‌را تعيين مي‌كند. شمس با جنجال‌هاي تئوريك كاري ندارد و شعبده‌بازي نمي‌كند. وقتي به مسائل فلسفي مي‌پردازد، كارش فاخر است و زماني كه به مضمون روزمره مي‌پردازد، كلامش امروزي و خياباني مي‌شود. او در پايان تأكيد كرد: بينش ژرف شمس درباره شعر جهان، حيرت‌انگيز است و اين سبب شده كه غناي زيادي در شعر او وجود داشته باشد، و شعرش از چارچوب مرزهاي جغرافيايي فراتر رود. مطالعه ژرف شمس در گنجينه ادبيات كهن كشور و نگاه كلاسيك او به آثار گذشتگان، يكي ديگر از دلايل ماندگاري آثار شمس است. انتهاي پيام