هر سال با آغاز ماه محرم و صفر، گروه‌هاي تعزيه خوان در سراسر كشور به اجراي مجالس گوناگون تعزيه مي‌پردازند به گفته‌ي اين گروهها، آنها اغلب در طول سال برنامه خاصي ندارند و به مناسبت اين ماهها به اجراي برنامه مي‌پردازند.

برخي از اين گروههاي تعزيه خوان شركت‌كننده در همايش آيين‌هاي عاشورايي از دغدغه‌ها و مشكلاتشان با خبرنگار تئاتر ايسنا سخن گفتند.

 نبود يك گروه ثابت

ابراهيم ميرزاعلي تعزيه خوان 73 ساله‌اي كه از 7 سالگي در اين عرصه فعاليت كرده است، نبود گروه‌هاي ثابت را از جمله مشكلات تعزيه خوانان دانست و به ايسنا گفت: گروه ثابت نداريم، بنابراين اعضاي گروه براي اجراي هر مجلس عوض مي‌شوند و به همين خاطر سليقه باني است كه گروه را تغيير مي‌دهد.

او ادامه مي‌دهد: مشكلات اقتصادي، يكي از بزرگترين مشكلات ماست به خاطر همين مشكلات است كه نمي‌توانيم هميشه در كنار هم باقي بمانيم، تنها در ايام محرم و صفر است كه مي‌توانيم با هم بمانيم چون اكثر اعضا با هم سازش ندارند و اعضاي گروه‌ها در طول سال از يكديگر جدا مي‌شوند.

مهران فرج الهي، تعزيه خوان 35 ساله‌ هم معتقد است: در صورتي كه بتوان يك گروه ثابت هماهنگ پيدا كرد، مي‌توان مجالسي را اجرا كرد كه جوانان را ميخكوب كند، اما جمع آوري و نگه‌داشتن گروه، كار دشواري است.

نبود يك مكان ثابت

بسياري از تعزيه خوانان از نبود يك مكان ثابت كه ويژه اجراي مجالس تعزيه باشد، گله‌مند هستند، آنان معتقدند با اختصاص دادن يك مكان ثابت، مي‌توان در طول سال هم به اجراي مجالس تعزيه پرداخت تا بدين ترتيب هم آموزش جوانان، شكل جدي‌تري به خود بگيرد و هم اجراي تعزيه به يك برنامه فصلي محدود نشود.

اسماعيل محمدي، تعزيه خوان 56 ساله نيز به ايسنا: تعزيه فاقد يك مكان مناسب است، در حاليكه نيازمند مكاني مانند تكيه دولتي هستيم در حاليكه حتي يك اتاق كوچك هم در اختيار نداريم.

او ادامه داد: با اين وضعيت حتي اگر بودجه‌اي هم به تعزيه اختصاص پيدا كند، در محل‌هاي ديگري خرج مي‌شود و به اين ترتيب گروه‌هاي تعزيه خوان در طول سال سرگردان هستند.

مرتضي صفاريان،‌ ديگر هنرمند 73 ساله هم در اين باره مي‌گويد: دولت بايد مكاني را به اجراي تعزيه اختصاص دهد تا ما حتي بدون دريافت دستمزد بتوانيم در آن جا كار كنيم. جوانان علاقه‌مند بسياري وجود دارند كه مي‌توانند تماشاگران ثابت تعزيه باشند و اين هنر را نيز در يك مكان ثابت بياموزند.

 تعزيه‌خوان‌ها در سفر

بسياري از گروه‌هاي تعزيه خوان علي رغم تمام مشكلاتي كه پيش روي خود دارند، به شهرها و كشورهاي گوناگون سفر مي‌كنند، تجربه سفر اين گروه‌ها به ديگر شهرها و كشورها نشان داده تعزيه در سراسر جهان، ‌تماشاگران و طرفداران خاص خود را دارد.

بندر عباس، اصفهان، يزد، شيراز، خوانسار، تفرش، قم، سيرجان، دماوند در كنار كشورهايي همچون ايتاليا، فرانسه، آمريكا و انگلستان مكان‌هايي هستند كه شاهد حضور بيشترين تعداد گروه‌هاي تعزيه خوان هستند و آن گونه كه محمدي، ميرزاعلي، ‌فرج الهي و صفاريان اشاره مي‌كنند اجراي تعزيه در اين مكان‌ها هميشه با استقبال گرم مردم روبرو مي‌شود.

بي‌توجهي متوليان مسوول به هنر تعزيه؟

گروه‌هاي تعزيه خوان بر ضرورت توجه به اين هنر، همواره تاكيد كرده و مي‌كنند.

تعزيه‌خواني مانند اسماعيل محمدي به ايسنا گفت: با اينكه در يك كشور مذهبي زندگي مي‌كنيم، اما به تعزيه

بي‌توجهي مي‌شود در حاليكه تعزيه، كلامي است كه با هنر همراه است، اما تعزيه‌خوانان نه بيمه هستند و نه سابقه كاري برايشان لحاظ مي‌شود و نمي‌دانم چرا مسئولان نسبت به اين هنر بي‌توجه هستند.

او در عين حال به جايگاه تعزيه در ميان مردم اشاره كرد و گفت: تعزيه در كشور ما سابقه طولاني دارد و جزو زندگي مردم، محسوب مي‌شود و امروزه حتي در دهكده‌هاي كوچك هم همچنان حفظ مي‌شود اما اميدواريم روزي برسد كه مسوولان نيز آن گونه كه شايسته‌ي اين هنر است به آن توجه كنند.

مرتضي صفاريان هم از بي توجهي رسانه ملي – تلويزيون – به اين هنر ملي گله‌مند است.

او مي‌گويد: حدود يكي دو سال است كه تعزيه‌ كمتر از تلويزيون پخش مي‌شود و براي اين هنر تبليغ چنداني نمي‌شود در صورتي كه اين هنر بين مردم و در سراسر كشور رواج دارد اما از طريق دولت چندان مورد توجه نيست.

مي‌توان سال‌ها نسخه‌هاي غيرتكراري خواند اما ...

آن گونه كه تعزيه‌خوان‌ها مي‌گويند نسخه‌هاي فراواني از تعزيه وجود دارد، به طوري كه مي‌توان سالها نسخه‌هاي غير تكراري خواند اما در عمل اين نسخه‌ها چندان خوانده نمي‌شوند و معمولا به همان نسخه‌هاي قديمي هميشگي بسنده مي‌شود.

مهران فرج الهي هنرمندي كه جزو نسل جوان تعزيه خوان‌هاست در اين باره به خبرنگار تئاتر ايسنا گفت: اجراي نسخه‌هاي مهجور در گفتن آسان است، اما در عمل مشكلات فراواني در اين زمينه وجود دارد. تعدادي از نسخه‌ها، مفقود شده‌اند و براي پيدا كردن آنها به كمك پيشكسوتان و اساتيد نيازمند هستيم.

اما ابراهيم ميرزاعلي كه به نسل قديمي تر تعزيه خوان‌ها تعلق دارد معتقد است: مردم به تعزيه‌هاي آشنا عادت كرده‌اند و اگر تعزيه‌هاي غيرآشنا برايشان بخوانيم، آنها را نمي‌پسندند.

گزارش از خبرنگار ايسنا ندا آل طيب

انتهاي پيام