دبيرستان البرز به حفاظت ملي نياز دارد بناهاي تاريخي در انتظار ياري شهروندان، شوراي شهر و شهرداري‌اند
واگذاري دبيرستان البرز به دانشگاه اميركبير و به‌دنبال آن اعتراض گروهي از فارغ‌التحصيلان اين دبيرستان، مساله را از بعد ملي قابل تامل و تعمق نشان داده است.
يك كارشناس ارشد مرمت بناهاي تاريخي با اشاره به اين مطلب در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، قابل تعمق بودن اين مساله را از بعد ملي به‌دليل ثبت دبيرستان البرز در فهرست آثار ملي ايران دانست و تاكيد كرد: حفاظت از اين اثر ملي بايد در سطح ملي نيز انجام شود.
رضا شيرازيان گفت: براساس بازديدي كه از محوطه‌ي دبيرستان البرز و مناطق اطراف داشتم و به‌دنبال آن پس از بررسي اسناد و مدارك ثبتي به اتفاق‌هايي فراتر از مساله‌ي دبيرستان البرز پي بردم.
وي اظهار كرد: توسعه‌ي دانشگاه اميركبير كه في‌نفسه امري لازم و ضروري است، اكنون در محدوده‌ي بافت تاريخي شمال خيابان انقلاب اسلامي در جريان است؛ در اين محدوده به‌جز دبيرستان البرز، دبيرستان انوشيروان دادگر _ ديگر اثر ثبتي اين محدوده _ و دبستان گيو و بسياري آثار معماري با ارزش به ثبت نرسيده‌ي ديگر نيز قرار دارند.
او افزود: از آنجايي كه توسعه‌ي دانشگاه با روش تملك‌هاي پلاك به پلاك و تخريب بنا‌ها و ساخت ساختمان‌هاي جديد صورت مي‌گيرد، بخش مهمي از بافت با ارزش معماري اين محدوده تخريب شده است و ساخت و سازي‌هاي ناهمگون از لحاظ ارتفاعي و جنس مصالح به‌كار رفته سبب مخدوش شدن منظر بافت اطراف و بخصوص بناهاي ثبتي اين محدوده شده‌اند.
شيرازيان با اشاره به دو دليل عمده‌ي اين اتفاق‌ها، توضيح داد: يكي از اين دلايل به وظايف سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور و نماينده‌ي آن سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران مربوط است كه شامل حفاظت گسترده و روزبه‌روز از بافت‌هاي با ارزش و بناهاي ثبتي مي‌شود.
وي بيان كرد: با اين حال، متاسفانه چون در زمان ثبت دبيرستان‌هاي البرز و انوشيروان دادگر در فهرست آثار ملي، نقشه‌ي محدوده‌ي حريم تهيه نشد كه ضوابط ساخت و ساز از جمله ضوابط منظري و ارتفاعي ساختمان‌هاي اين دو اثر براساس آن مشخص مي‌شوند، ساخت و ساز‌هاي ناهمگون در اطراف اين دو بنا كه بخش مهمي از آن‌را دانشگاه صنعتي اميركبير تشكيل مي‌دهد، درحال شكل‌گيري‌اند.
به گفته‌ي او به‌نظر مي‌رسد، تغيير و تحولات سريع و ناهمگون مديريتي در ساختار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و اداره‌هاي تابعه، سبب گسسته شدن فعاليت‌هاي حفاظتي پيوسته در بخش‌هايي از حوزه‌ي اختياري اين سازمان شده، بخصوص اين اتفاق در حوزه‌ي استان تهران باعث وارد شدن بيشترين صدمه‌ها به آثار تاريخي شده است.
وي دومين دليل عمده‌ي اين اتفاق‌ها را مربوط به نقش شهرداري‌ها و شورا‌هاي شهر در حفاظت از بنا‌ها، بافت‌ها و يادمان‌هاي با ارزش شهري دانست و توضيح داد: قابل توجه‌ترين نكته در شهر‌هاي ايران و حتا تهران، نبود برنامه و ساختار تشكيلاتي منظم ازسوي شهرداري‌ها براي حفاظت از آثار تاريخي است و اين درحالي است كه اكنون فقط به ضوابط اعمال‌شده ازسوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور اكتفا مي‌شود و اصولا شهرداري‌ها نه‌تنها خود را متولي آثار با ارزش شهري نمي‌دانند، بلكه اگر اقدامي نيز در اين زمينه صورت گيرد، فقط براي تعدادي از آثار شاخص شهري خواهد بود.
شيرازيان گفت: اين درحالي است كه بافت شهري مجموعه‌اي از آثار شاخص و بسياري آثار ديگر است كه در كنار يكديگر هويت و ارزش پيدا مي‌كنند و نه به‌صورت انفرادي، به همين دليل است كه تهران در هيچ‌يك از بخش‌هاي تاريخي خود، اصالت را در دوره‌هاي معماري مختلف در يك قرن اخير نيز حفظ نكرده است و تا وقتي شهرداري‌ها و شورا‌هاي شهر بخشي از توان خود را براي حفاظت از بافت‌هاي با ارزش شهري صرف نكنند، به حفظ اين بافت‌ها و عناصر با ارزش آن‌ها اميدي نيست.
اين كارشناس ارشد مرمت بناهاي تاريخي ادامه داد: ازسوي ديگر، بسياري از ساختمان‌هاي ساخته‌شده‌ي داراي ارزش معماري تخريب شده‌اند و به‌جاي آن‌ها ساختمان‌هايي بنا مي‌شوند كه تنها براساس معيار بيشترين استفاده از زمين و بيشترين استفاده از منابع مالي‌اند كه اين صرفه‌جويي‌ها و بي‌توجهي به ايجاد ساختمان‌هاي ماندگاري و زيبا باعث نازيبايي منظر شهري شده است.
وي مجاورت ساختمان‌هاي قديمي و دبيرستان‌هاي البرز و انوشيروان دادگر و خوابگاه‌هاي تربيت معلم را كه بخشي از خوابگاه‌هاي شبانه‌روزي البرز هستند، مثال بارزي در اين‌باره ارزيابي و اظهار كرد: كيفيت ساختمان‌ها و معماري آن‌ها مشخص‌كننده‌ي برتري ساختمان‌هاي قديمي يادشده به نسبت دوره‌ي زماني آن‌ها در مقايسه با ساختمان‌هاي تازه ساخته‌شده‌اند.
او افزود: دانشگاه اميركبير با الگو قرار دادن ساختمان‌هاي ماندگاري كه در اين محدوده توسط معماران بزرگي مانند ماركوف روسي بنا شده‌اند، نسبت به ساخت و ساز ساختمان‌هاي خود مي‌تواند اقدام كند.
شيرازيان منظور از الگوبرداري را استفاده از انديشه، مديريت ساخت، معماران نام‌آور، مصالح مرغوب و اهميت دادن به ساخت و ساز اصولي دانست و عنوان كرد: متاسفانه در هيچ‌يك از ساختمان‌هاي ساخته‌شده توسط دانشگاه اميركبير اين مورد به‌چشم نمي‌خورد.
وي اضافه كرد: بهتر است، دانشگاه كه مهم‌ترين نهاد پيشرو و زيربنايي در توسعه، علوم، فنون و فرهنگ در كشور است، دست كم اين ويژگي‌ها را در اهميت دادن به برخي ارزش‌ها، بويژه در پروژه‌هاي توسعه‌يي خود رعايت كند.
اين كارشناس ارشد مرمت بناهاي تاريخي همچنين با اشاره به اشغال بخشي از محوطه‌ي دبيرستان البرز، تاكيد كرد: با توجه به اين‌كه عرصه‌ي دبيرستان در پرونده‌ي ثبتي اثر مشخص شده است، هرگونه دخل و تصرف در اين عرصه حتا براي مالكان آن به تصميم‌گيري دوباره‌ي شوراي ثبت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نياز دارد و درباره‌ي دبيرستان البرز نيز از آنجايي كه انتقال ساختمان شبانه‌روزي آن به تربيت معلم، يك دخل و تصرف در اين محدوده‌ي ثبت‌شده به‌شمار مي‌آيد، بايد هرچه سريع‌تر به كليت عرصه الحاق شود.
او حفاظت كامل از عرصه‌ي ثبتي و پي‌گيري ساخت و ساز نكردن را در اين محدوده، وظيفه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران دانست و افزود: اين سازمان اختيار قانوني براي اعطاي مجوز به الحاق بخش‌هايي از عرصه‌ي اثر ثبتي به دانشگاه يا هر نهاد ديگري را ندارد.
شيرازيان دخل و تصرف در عرصه‌ي اين بنا را بنا بر قوانين جمهوري اسلامي ايران جرم ارزيابي كرد و به خبرنگار ايسنا گفت: عاملان آن براساس قانون مجازات اسلامي، مجازات‌هاي سنگين مي‌شوند.
وي ادامه داد: خارج از موازين قانوني، دست‌اندركاران ساخت و ساز در اين محدوده بايد به بحث‌هاي هويتي آثار نيز توجه كنند؛ چون وجود چند مدرسه‌ي بزرگ كه جزو نخستين مدرسه‌هاي آموزش و پرورش در ايران به‌حساب مي‌آيند، اين محدوده را به محدوده‌اي با ارزش به‌دليل سابقه و تاريخچه‌ي آموزش و پرورش در ايران و بخصوص شهر تهران تبديل كرده است.
شيرازيان تاريخچه و بناهاي تاريخي نظام آموزش و پرورش كشور را به‌عنوان بخش مهمي از اسناد هويت ملي و شهري كشور‌هاي متمدن دانست و يادآوري كرد: مدرسه‌هاي مدرني با قدمتي بيش از يك‌صد سال مانند دبيرستان البرز و بيش از 70 سال مانند دبيرستان دخترانه‌ي انوشيروان دادگر، بخشي از نشانه‌هاي تمدن و فرهنگ در كشور ايران‌اند.
اين كارشناس مرمت بناهاي تاريخي توجه به آثار تاريخي را فقط به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري محدود نكرد و افزود: وظيفه‌ي حفاظت از اين آثار برعهده‌ي شهروندان تهران، شوراي شهر تهران، شهرداري تهران، وزارت آموزش و پرورش و حتا مديريت و هيات مديره‌ي دانشگاه اميركبير نيز است.
وي با اشاره به الحاق هرچه سريع‌تر ساختمان‌هاي شبانه‌روزي تربيت معلم به دبيرستان البرز، اضافه كرد: اگرچه اين ساختمان‌ها، ساختمان‌هايي نه‌چندان قديمي‌اند، با اين حال با توجه به اين‌كه دبيرستان البرز، نه يك هويت كالبدي، بلكه يك هويت فرهنگي و آموزشي است، همه‌ي ساختمان‌هاي ساخته‌شده در محدوده‌ي عرصه‌ي آن به‌عنوان جزيي جدانشدني از دبيرستان از لحاظ مباحث هويتي و فرهنگي و از منظر قانون اثر ثبتي محسوب مي‌شوند و بايد دوباره به آن پيوند بخورند.
ساختمان دبيرستان البرز كه در فهرست آثار ملي ثبت شده، شامل ساختمان قديمي يك‌صد و 16 ساله است و 80 سال نيز از قدمت ساختمان اصلي بنا مي‌گذرد. همچنين دبيرستان دخترانه‌ي انوشيروان دادگر در سال 1315 ساخته شده و در سال 1381 در فهرست آثار ملي ثبت شده است. اين دبيرستان در ضلع شرقي مجموعه‌ي آموزشي البرز قرار دارد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات