تخت فولاد اصفهان؛ آرامگاه بزرگان جاودانه‌ي جهان تشيع
تخت فولاد اصفهان با قدمتي ديرين پس از قبرستان وادي الاسلام در نجف اشرف جزو شريف‌ترين و با شكوه‌ترين مزارهاي جهان تشيع به‌شمار مي‌رود.
به گزارش خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان، اين مجموعه‌ي گران‌قدر، علاوه بر قداست فراوان مذهبي، آينه‌ي تمام‌نماي فرهنگ و هنر ايراني و اسلامي است كه با حدود 75 هكتار مساحت در جنوب شرقي اصفهان و در حاشيه‌ي جنوبي زاينده‌رود واقع شده است.
وجود قبري منسوب به يوشع نبي از انبياي بني‌اسرائيل از حدود دوهزار سال پيش بر سابقه‌ي تاريخي اين منطقه مي‌افزايد.
بناهاي زيباي تاريخي مانند بقعه‌ي باباركن‌الدين و ده‌ها بناي ارزشمند از دوره‌هاي صفويه، زنديه، قاجاريه و دوره‌هاي بعد كه با نمونه‌هاي عالي هنر كاشي‌كاري، آجركاري، خوشنويسي، حجاري و... زينت شده‌اند و آثار كشف‌شده‌ي بي‌نظير هنري متعلق به قرن‌هاي نخستين هجري قمري، همگي گواهي بر اين مدعا هستند كه تخت فولاد، گنجينه‌اي كهن از سبك‌هاي گوناگون معماري و هنري است.
كتيبه‌ي آجري موجود در تكيه‌ي باباركن‌الدين از دوره‌ي آل بويه، آثار به‌جا مانده از دوره‌ي آق‌قويونلوها در مسجد مصلي، عبادتگاه‌ها و خانقاه‌هاي ساخته‌شده توسط عرفا و صوفيان در قرن‌هاي پنجم تا نهم هجري قمري و مزار باباركن‌الدين شيرازي متعلق به قرن هشتم هجري قمري از بناهاي مربوط به پيش از دوره‌ي صفويه در اين مجموعه‌اند.
در دوره‌ي صفويه اقدام‌هايي مانند احداث چهارباغ از محوطه‌ي جنوب پل خواجو تا دروازه‌ي تخت فولاد، قرار گرفتن محوطه‌ي تخت فولاد در انتهاي يكي از محورهاي اصلي شهر صفوي و ايجاد بناهاي متعددي مانند تكيه، خانقاه، بقعه، كاروانسرا، مسجد، مصلي، آب‌انبار، يخچال و... انجام شدند، به‌گونه‌اي كه تعداد تكيه‌ها و خانقاه‌ها به 400 بنا رسيد و سبب گسترش محدوده‌ي تخت فولاد شد.
به گواهي تاريخ، بخش‌هايي از اين مكان مقدس پس از حمله‌ي افغان‌ها تخريب شدند و بسياري از بناهاي عالي و سنگ قبرهاي قيمتي آن شامل نقوش تزييني از جمله نقوش گل و بوته، گل و مرغ، گل و گلدان، طرح‌هاي اسليمي، نقوش نمادين مانند نقش سرو به نشانه‌ي جاودانگي، نقش مهر و تسبيح و شانه به نشانه‌ي ايمان و پاكيزگي، نقش ابزار به نشانه‌ي شغل متوفي و عناصر نمادين مانند شيرهاي سنگي كه نشاني از رشادت و استقامت متوفي دارند، از ميان رفتند.
در دوران حكومت ظل‌السطان به‌جز مسجد و مدرسه‌ي ميرزا سليمان‌خان ركن‌الملك، روند تخريب بناهاي اصفهان ادامه يافت.
اين روند در دوره‌ي پهلوي نيز ادامه داشت و بسياري از قبرهاي مشاهير تخريب و يا متروك شدند. برخي از قسمت‌هاي آن‌ها نيز به فرودگاه، مدرسه، بهداري و مناطق مسكوني تبديل شدند، تا اين‌كه در سال 1333 تعدادي از بناهاي تاريخي محدوده‌ي تخت فولاد در فهرست آثار ملي به ثبت رسيدند.
به گزارش خبرنگار ايسنا، از سال 1363 تدفين در گورستان تخت فولاد ممنوع و كل محدوده‌ي تخت فولاد در سال 1375 در فهرست آثار ملي ثبت شد. در سال 1373 مجموعه‌ي تاريخي، فرهنگي و مذهبي تخت فولاد، وابسته به شهرداري اصفهان تاسيس شد و اقدامات مهمي در زمينه‌ي سامان‌دهي، حفظ و حراست از بناها و مقبره‌ها انجام شدند.
گورستان تخت فولاد در طول تاريخ به نام‌هاي لسان الارض ـ زبان زمين ـ، تخت فولاد به معني تختگاه بابافولاد حلوايي ـ عارف قرن دهم هجري قمري ـ، تخت سنگي پولاد ديلمي و مزار باباركن‌الدين ـ عارف قرن هشتم هجري قمري ـ شهرت داشته است. اين مكان، محل دفن بزرگان و مشاهير بسياري است، مانند باباركن‌الدين بنيادي، حكيم ميرابوالقاسم فندرسكي، ميرزا رفيع‌الدين نائيني، آقاحسن خوانساري، حكيم معارف، ميرمحمد اسماعيل خاتون‌آبادي، ملامحمد بن عبدالفتاح تنكابني مشهور به فاضل سراب، آقاجمال خوانساري، بهاءالدين محمد اصفهان، ميرزا عبدالباقي طبيب اصفهان، آقازين‌العابدين اشرف الكتاب اصفهاني، ملااسماعيل خواجويي، آقامحمد بيدآبادي، حكيم جهانگيرخان قشقايي و حاجيه‌خانم امين است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات