شاعران و كم‌فروشي شعرهايشان؛ گفت‌وگو‌هايي با منصور اوجي، سيروس نيرو، عليرضا طبايي و دو ناشر
بارها اتفاق افتاده كه مجموعه‌اي جديد از شاعري به بازار كتاب عرضه مي‌شود و مخاطبان به حساب اين‌كه واقعا مجموعه‌اي جديد از شاعر منتشر شده است، آن را خريده و با شوق مي‌خوانند، ولي پس از خواندن بخشي از آن، متوجه مي‌شوند كه اكثر شعرهاي مجموعه‌ي تازه، شعرهايي هستند كه در مجموعه‌هاي قبلي شاعر منتشر شده‌اند و تنها عنوان كتاب عوض شده و چند شعر جديد به آن افزوده شده است.
تعدادي از شاعران و ناشران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره اين موضوع به بيان ديدگاهشان پرداختند يا توضيح دادند.
منصور اوجي - شاعر - در اين‌باره معتقد است كه اصلا اشكالي ندارد شاعري مجموعه‌اي با نام جديد منتشر كند و شعرهاي قبلي‌اش را هم در آن بياورد؛ چراكه شاعران هم بايد به گونه‌اي نان بخورند! چه اشكالي دارد شعرهايي كه قبلا در مجموعه‌اي ديگر چاپ كرده‌اند و چندان فروش نرفته، در مجموعه‌اي جديد، با چند شعر تازه عرضه شوند؟
وي متذكر شد: در دوره‌اي كه كم‌تر ناشري كتاب شعر منتشر مي‌كند، اين موضوع اصلا ايرادي ندارد؛ چون شاعر بايد شعر را به گونه‌اي به دست مخاطب برساند.
اما سيروس نيرو - شاعر - اين موضوع را كار درستي نمي‌داند و معتقد است: شاعراني كه بيش‌تر مجموعه‌اي با عنوان جديد چاپ مي‌كنند و شعرهاي مجموعه قبلي‌شان را در آن مي‌آورند، كساني هستند كه دست‌شان در روزنامه‌ها و مجله‌هاست؛ شعرهايي را كه در مطبوعات چاپ شده، در يك مجموعه با عنواني جديد منتشر مي‌كنند.
اين شاعر همچنين متذكر شد: اغلب شاعران ما اين كار را مي‌كنند و درواقع اين نوعي كم‌فروشي آن‌هاست كه مخاطبان را دلسرد مي‌كند.
او افزود: شاعران پيشكسوت و كساني كه آبرويي در شعر و ادبيات دارند، اين كار را انجام نمي‌دهند؛ چراكه به حيثيت شاعري‌شان اهميت مي‌دهند.
عليرضا طبايي - شاعر - نيز اعتقاد دارد: هر هنرمند و شاعري علاقه‌مند است كارش را در معرض ديد و نگاه و قضاوت مردم و دوستداران هنرش قرار دهد و اين موضوع، خود، گونه‌اي ادعاست كه به‌دنبال همدلي و همزماني مي‌گردد و دوست دارد مخاطبان در اين انديشه، با او همزمان و همسو شوند.
وي افزود: اما متاسفانه در دو سه دهه اخير، روند ناخوشايندي مد شده كه بسياري از شاعران و نويسندگان، حتا كساني كه در محدوده نقد و بررسي‌هاي هنري و در جايگاه و سكوي ارايه تئوري انديشه تازه براي نگرش به آثار هنري مقاله مي‌نويسند، آثار خود را بعد از چاپ در جاهاي مختلف، جمع‌آوري و زير نام يك مجموعه تازه گرد مي‌آورند و چاپ مي‌كنند.
طبايي ناخوشايندي اين امر را از آن‌جا ناشي مي‌داند كه خوانندگان اثر يك هنرمند كه با اين موضوع روبه‌رو مي‌شوند، گمان مي‌كنند مجموعه و كتاب تازه‌اي از هنرمندي به بازار هنر عرضه شده و بااشتياق كتاب را مي‌خرند، اما مي‌بينند اين مجموعه چيزي نيست كه انتظارش را داشتند و حس مي‌كنند كلاهي روي سرشان گذاشته‌اند. حتا گاهي 80 يا 50 درصد محتويات اين كتاب‌ها در مجموعه‌هاي قبلي به چاپ رسيده و نه ناشر و نه صاحب اثر، هيچ اشاره‌اي به آن نكرده‌اند. اما حق اين بود كه مجموعه تازه، مجموعه آثار گذشته و چاپ‌شده به علاوه چند اثر تازه از شاعر باشد، كه در عمل اين اتفاق نمي‌افتد.
وي با تاكيد بر اين‌كه كم‌فروشي در هيچ زمينه‌اي درست نيست، تصريح كرد: وقتي آثار بعضي نويسندگان را در كتاب ديگري خريده‌ايم، ديگر نيازي نيست كه در كتاب تازه، همان‌ها را داشته باشيم. شايد اين عده استدلال كنند كه ما اين‌ها را براي مخاطبان تازه منتشر مي‌كنيم، ولي بايد اعلام شود كه چند قطعه تازه و چند قطعه چاپ‌شده در مجموعه جديد وجود دارد؛ تا مخاطبان با آگاهي از اين موضوع به آن نزديك شوند.
اين شاعر يكي از دلايل اين امر را يافتن بازار بهتري براي شعرها عنوان كرد و افزود: وقتي اثر يك هنرمند در جامعه با اقبال مواجه مي‌شود، عده‌اي از ناشران از نام آن شاعر به نفع جيبشان سوء استفاده مي‌كنند و به اين كار نادرست، دست مي‌زنند.
وي متذكر شد: ناشران براي اين‌كه مقبوليت بيش‌تري داشته باشند و شاعران نيز با مردم روراست‌تر باشند، نبايد اين كار را انجام دهند. اين طبيعي است كه مخاطب وقتي قرار است گزيده يا مجموعه كلي يك شاعر را داشته باشد، انتظار داشته باشد كه آثار گذشته در آن مجموعه گرد آيند، ولي صحبت بر سر سوء استفاده از آثار يك شاعر و نويسنده و نداشتن آگاهي خريدار است.
اما منوچهر حسن‌زاده - مدير انتشارات مرواريد - معتقد است كه تاكنون چنين چيزي نديده است؛ معمولا شاعري كه چهار يا پنج كتاب شعر بيرون داده، يك برگزيده منتشر مي‌كند، نه اين‌كه در مجموعه‌ي جديد، شعرهاي گذشته‌اش را با عنوان جديد آورده باشد؛ بلكه به‌طور حتم روي مجموعه، كلمه‌ي گزينه آمده است.
وي گفت: تاكنون در طول اين سال‌ها شاعري نديده كه 70 درصد شعرش در گذشته بيرون آمده باشد و مجموعه‌اي جديد با عنوان جديد بخواهد منتشر كند.
او همچنين گفت: اين موضوع به كم‌فروشي شاعران ربطي ندارد. شاعراني كه مخاطب جامعي ندارند، ممكن است گاهي اين كار را بكنند.
به نظر اين ناشر، اگر كلمه‌ي گزينه‌اي روي مجموعه‌ي جديد آمده باشد، اصلا ايرادي ندارد.
وي همچنين متذكر شد: ناشران، هرگز، خود، گزينه را انتخاب نمي‌كنند، چون مردم كتاب را به‌خاطر شاعر مي‌خرند، نه ناشر؛ بنابراين ناشر نبايد دنبال كار تقلبي برود.
ولي يكي ديگر از ناشران، چاپ مجموعه‌اي را با عنوان جديد كه بيش‌تر شعرهاي آن در مجموعه‌هاي قبلي شاعر چاپ شده است، به سفارش مخاطبان وابسته دانست و گفت: ناشران معمولا به سفارش مخاطبان، شعرهاي شاعر را در مجموعه‌اي گرد مي‌آورند و اين به شاعر ربطي ندارد كه خودش به اين كار اقدام كند.
وي كه تمايل نداشت نام خود يا مركز انتشاراتي‌اش عنوان شود، افزود: شاعري ممكن است تنها يك مجموعه داشته باشد، ولي مي‌بينم كه شعرهاي او در چند مجموعه آمده‌اند؛ پس اين دقيقا به نوع سفارش مخاطبان بازمي‌گردد.
او همچنين متذكر شد: وقتي ناشر با شاعر قاطي مي‌شود، اين موضوع بيش‌تر خواهد شد، يعني شاعري كه ناشر است، مجموعه‌اش را به چند قسمت تبديل مي‌كند و شعرهايي به آن مي‌افزايد؛ درواقع به‌نوعي كتاب‌سازي دست مي‌زند؛ اما كم‌تر شاعري را ديده‌ام كه به اين كار اقدام كند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات