دهم بهمن‌ماه؛ «جشن سده»
زرتشتيان جهان، هر سال، دهم بهمن‌ماه، جشن پيدايش آتش را با نام «جشن سده» برگزار مي‌كنند.
به گزارش بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، روز مهر، شانزدهمين روز از ماه بهمن باستاني، به روايت تقويم زرتشتيان و دهم بهمن‌ماه خورشيدي «جشن سده» است.
سده از واژه «ست» در زبان پهلوي آمده و معناي آن صد است. از نظر نجومي (طبيعي) نياكان ما در روزگاران بسيار كهن، سال را به دو پاره (فصل) تقسيم مي‌كردند. تابستان كه هفت ماه به درازا مي‌كشيد و از نخستين روز فروردين‌ماه آغاز مي‌شد و آخرين روز مهرماه پايان مي‌يافت. زمستان نيز از آغاز آبان‌ماه شروع مي‌شد و تا پايان اسفندماه به‌طول مي‌انجاميد و سده هنگامي است كه صد روز و شب (50 روز و 50 شب ) به عيد نوروز و اول تابستان مانده است.
در «جشن سده» كه يكي از 17 جشن زرتشتيان است، پس از غروب آفتاب، سه نفر از موبدان سفيدپوش لاله به دست، اوستا زمزمه مي‌كنند، بوته‌ها را روشن كرده و مردمي كه در آن جا جمع شده‌اند، نماز آتش نيايش خوانده و سپس دست يكديگر را گرفته به دور آتش مي‌چرخند و شادي و پايكوبي مي‌كنند و گروهي از جوانان سفيد پوش با مشعل روشن آنان را همراهي مي‌كنند.
گروه موسيقي كه از ابتدا مشغول به نواختن است، تا پايان آهنگ شادي مي‌نوازد و زرتشتيان با شادي، پيروزي شعله‌ور شدن آتش سده را جشن مي‌گيرند و به اميد آنكه تا سال آينده روشنايي و گرمي در دلهايشان باشد، به خانه برمي‌گردند.
فردوسي در شاهنامه «جشن سده» را روزي معرفي مي‌كند كه هوشنگ‌شاه به همراهي ياران خود به كوه مي‌رود و در راه به مار تنومدي برخورد مي‌كند. وي با سنگ بزرگي به جنگ او مي‌شتابد و سنگ را به سوي مار پرتاب مي‌كند. در اين هنگام، سنگ به سنگ ديگري برخورد كرده و جرقه‌اي مي‌جهد و خار و خاشاك اطراف آن آتش مي‌گيرد و آتش فروزان پديدار مي‌شود و از آن زمان به بعد «جشن سده» برگزار مي‌شود.
برآمد به سنگ گران سنگ خرد / هم آن و هم اين سنگ گرديد خرد
فروغي پديد آمد از هر دو سنگ / دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ
جهاندار پيش جهان آفرين / نيايش همي كرد و خواند آفرين
كه او را فروغي چنين هديه داد / همين آتش آنگاه قبيله نهاد
يكي جشن كرد آن‌شب و باده خورد / "سده" نام آن جشن فرخنده كرد
حكيم عمر خيام نيز در كتاب نوروزنامه مي‌نويسد:
"هرسال تا به امروز جشن سده را پادشاهان نيك‌عهد در ايران و توران به جاي مي‌آوردند، بعد از آن به امرور، زمان اين جشن به دست فراموشي سپرده شد و فقط زرتشتيان كه نگهبان سنن باستاني بوده و هستند اين جشن باستاني را برپا مي‌داشتند."
در تاريخ آمده است، مردآويج زياري به سال 323 هجري (سده دهم ميلادي) اين جشن را در اصفهان باشكوه برگزار كرد. همچنين در زمان غزنويان اين جشن دوباره رونق گرفت و عنصري شاعر نامدار ايران در يكي از جشن‌هاي سده در برابر سلطان محمود قصيده‌اي درباره سده خواند كه آغاز آن اين است:
سده جشن ملوك نامدار است / زافريدون و از جم يادگار است
طبق بخشنامه دولت در تاريخ 1362/11/12 به كليه وزارتخانه‌ها و ادارات اين روز براي زرتشتيان تعطيل رسمي است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات