محمد يوسف ثاني ـ دبير جايزه كتاب سال: ضرورتي ندارد هر سال معيارها و داوران را اعلام كنيم وزارت ارشاد در زمينه داوري كتابها اعمال نظر نمي‌كند
دبير جايزه كتاب سال درباره اعلام نشدن اسامي هيات داوران و معيارهاي اين انتخاب، گفت: معيارهاي اصلي را مكرر در سالهاي گذشته در نشريات و جرايد و رسانه‌ها اعلام كرده‌ايم.
محمد يوسف ثاني در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره اينكه آيا در طول 21 دوره برگزاري ضرورتي به تغيير معيارها نبوده است، اظهار داشت: محورهاي اصلي تغيير نكرده است؛ مثلا درباره كتابهاي تاليفي تحقيقي و پژوهشي، مستند بودن، تتبع داشتن فهارس، همبستگي منطقي الفصول و... اينها همه را در مجله‌ها و روزنامه‌ها، اعم از اينكه اثري تاليفي بوده يا ترجمه و حتا ادبيات كودك و نوجوان، هر كدام با معيارهاي مستقل خودشان اعلام شده‌اند. اصول اين معيارها باقي است. فقط شايد در جزييات تغيير داشته باشند كه اين در ماهيت كار تغيير ايجاد نمي‌كند.
او افزود: تقريبا در چهار مرحله از ابتداي برگزاري كتاب سال تا كنون اين معيارها مورد بازبيني قرار گرفته‌اند؛ ولي از آخرين بازبيني كه شده ما همه را اعلام كرده‌ايم و نيز تغيير عمده‌اي نداشته‌ايم.
وي در پاسخ به اينكه نتيجه اين تغييرها و بازبيني‌ها كجا اعلام شده است، به‌ويژه در باره جايزه امسال، توضيح داد: يادم است كه در روزنامه‌هاي مختلف در سالهاي قبل عنوان شد. معيارها طوري نيستند كه هر سال لازم باشد فرمهايي را كه داريم بدهيم روزنامه‌ها چاپ كنند و اصلا ضرورتي ندارد اين كار را بكنيم. تكرار معيارها در هر سال اصلا ضرورتي ندارد. يك بار جهت اطلاع عموم چاپ مي‌كنيم، بعد ديگر لزومي ندارد؛ چون وقتي كتابها براي داوري ارسال مي‌شود، اين فرمها همراه آثار هست و داورها بر اساس همين فرمها اظهار نظر مي‌كنند؛ مگر اينكه مطالبه ويژه‌اي از سوي جامعه تحقيقي و علمي صورت بگيرد كه احساس كنيم لازم است اينها را دوباره اعلام كنيم.
يوسف ثاني متذكر شد: هيچ دليل خاص ديگري جز اينكه نمي‌خواستيم از تكرار پرهيز كنيم، نداشته‌ايم. الان هم هر در نشريه‌اي به ضرورتي كه پيش بيايد آماده هستيم منتشر كنيم و مي‌توانيم در اختيار رسانه‌ها قرار دهيم. البته چون معيارها يكي دو تا نيست فكر نمي‌كنم تكرارش هر سال لازم باشد.
وي درباره اعلام اسامي داوران نيز توضيح داد: در اعلام اسامي هم در چندين دوره ما اين كار را كرده‌ايم، ما در اعلام اسامي تابع دستوري هستيم كه از طرف تشكيلات اداري وزارت ارشاد يا برگزاركنندگان كتاب سال برسد، اگر بگويند اعلام مي‌كنيم، پس ما هم اعلام مي‌كنيم و اگر بگويند اعلام نمي‌كنيم، پس اعلام نمي‌كنيم.
يوسف ثاني در پاسخ به اينكه چرا به گفته خودش اسامي تنها در برخي دوره‌ها اعلام شده است، يادآور شد: آن دوره‌ها هم با مصلحت ديدي كه از خود داورها بوده اين كار صورت گرفته، چون ممكن است به لحاظ اخلاقي خيلي از آنان راضي نباشند نامشام اعلام شود و از اين حيث برگزاركنندگان به اين تصميم برسند. علاوه بر اين شما كتاب سال را با جشنواره‌هاي فيلم و ادبيات داستاني و اينها مقايسه نكنيد؛ چون آنجا فقط يك يا دو رشته است. وزارت ارشاد در اين كاري كه انجام مي‌دهد تقريبا همه زمينه‌هاي علمي را بررسي مي‌كند. ما جمعا با حدود 600 يا 700 داور كار مي‌كنيم؛ درج اسامي اين تعداد داور در يك فهرست بلندبالا اصلا هيچ معلوم نيست مشكلي را حل و چيزي را در رشته‌هاي مختلف علمي روشن كند.
وي درباره اينكه در حوزه‌هاي علوم انساني مي‌توان اين اسامي را اعلام كرد، گفت: من مي‌گويم اصلا چه ضرورتي دارد كه ما هر سال 700 نفر اسم را اعلام كنيم. بايد ديد انتقادهايي هم كه وارد است چقدر معقول است. در جايزه نوبل هم نه معياري و نه داوري اعلام مي‌شود. كسي هم دخالتي در صحت و سقم انتخاب‌ها نمي‌دهد و ترديد نمي‌كند در اينكه چون معيارها و داوران اعلام نمي‌شود، پس جايزه نوبل بي‌اعتبار است. حداقل بنده تا الان نشنيده‌ام.
يوسف‌ثاني درباره انتخاب نشدن هيچ اثري در حوزه ادبيات داستاني و شعر معاصر يادآور شد: مكرر اين سؤال سالها از ما شده است و حقيقت اين است كه قسمت اعظم انتخاب نشدن در اين بخشها به به اجماع نرسيدن خود داوران مربوط است؛ نه بي‌توجهي. براي اينكه مطابق آيين‌نامه كتاب سال وزارت ارشاد موظف است كه اولا هر سال اعلام كند ما قرار است كتاب سال را برگزار كنيم، هر مؤلفي يا ناشري كه تمايل دارد، مي‌تواند كتابش را بفرستند و همين فرستادن كتاب براي او حق ايجاد مي‌كند كه كتابش مورد بررسي قرار گيرد و آيين‌نامه هم هيچ منعي از اين حيث ندارد. هيات داوران اين گروه هم در سالهايي كه اعلام شده كاملا مشخص بوده كه چه كساني هستند و امسال هم همانها هستند و آدمهايي هستند كه اغلب جامعه علمي آنها را مي‌شناسند و آقاي محمدحاني علي‌القاعده اسامي آنها را به شما، به طور روشن و شفاف خواهد داد. افرادي هستند كه تقريبا در اين حوزه اجماع وجود دارد كه صاحب نظر اين حوزه هستند؛ بنابراين اگر انتخاب نشده، بيشترش مربوط است به اينكه داورها به اين نتيجه نرسيده‌اند كه اثر خوبي وجود دارد.
وي ادامه داد: البته در اين 21 دوره ما چند اثر داشته‌ايم كه انتخاب شده‌اند؛ چه در حوزه ترجمه و چه در حوزه تاليف و البته همه چيز ممكن است؛ چون داورها هم بالاخره انسان هستند و گروه‌هاي مختلف ممكن است به لحاظ برخي سخت‌گيريها كمي با هم فرق داشته باشند. البته سياست بر اين است كه داورها به نحوي با هم هماهنگ باشند؛ اما درصد همه امور را نمي‌توان به صفر رساند؛ خصوصا در حوزه ادبيات كه حوزه ذوق و سلايق شخصي است.
او درباره اينكه در طول 21 دوره برگزاري آيا كتابهايي بوده‌اند كه مورد نظر داوران قرار گرفته باشند؛ اما برگزاركنندگان آنها را رد كرده باشند، گفت: وزارت ارشاد در باب داوري كتابها از اين نوع دخالت را اصلا ندارد. درواقع تنها مجري است و معنايي ندارد كه بخواهد در قسمت داوري وارد شود.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات