ساخت سري جديد سدها، مراكز باستاني كشور را تهديد مي‌كند سد سيوند ارديبهشت‌ماه سال آينده بخشي از «پاسارگاد» را زير گل فرو مي‌برد
ميراث فرهنگي كشور با خسارات تقريبا غير قابل اندازه‌گيري از سوي برنامه‌هاي ساخت سد مواجه شده است.
در حال حاضر، ايران 85 طرح ساخت سد را در دست دارد. اين موضوع در كشوري با آب و هواي خشك يك مشكل قابل فهم است. اين در حالي است كه اين سدها به برنامه‌هاي توليد هيدروالكتريك كه بخش اصلي روند مدرنيزه و صنعتي شدن كشور است نيز ارتباط دارند؛ تا جايي كه انتظار مي‌رفت توليد برق هيدروالكتريك تا خرداد سال جاري به 5500 مگاوات و تا سال 2010 به 14 هزار مگاوات برسد، بدين ترتيب 20 درصد تمام مصرف ايران را تامين كند.
به گزارش بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در تلاش‌هاي نااميدانه‌اش براي افزايش اقدامات نجات ميراث فرهنگي نه تنها راهش را از سوي وزارت برق و انرژي مسدود ديده است، بلكه خود را رودرروي اقدامات دولت مي‌بيند.
در حالي‌كه فرصت اندكي براي نجات مراكز باستاني تحت خطر باقي مانده است، امكان مي‌رود با اين شرايط هيچ گاه نتوان ميزان بناهايي را كه زير درياچه‌هاي اين سدها فرو مي‌روند، تخمين زد كه اين نكته يك تراژدي فرهنگي بالقوه در ايران به حساب مي‌آيد.
حداقل پنج سد كه همه در مراحل پيشرفته‌ي ساخت به سر مي‌برند، به عنوان عامل مهمي جهت تهديد مراكز باستاني ايران، شناسايي شده‌اند.
در روز 18 آبان درياچه پشت سد “كارون 3” كه بزرگترين و پيشرفته‌ترين اين طرح‌هاست، آبگيري شد. اين در حالي است كه اين سد در 28 كيلومتري شرق خرابه‌هاي شهر باستاني ايذه قرار دارد.
مقامات سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در مخالفتي آشكار، از حضور در جشن افتتاحيه‌ي تنظيم شده از سوي وزارت برق و انرژي امتناع ورزيدند.
در روز 24 آبان “پل تاريخي شالو“ كه اولين پل معلق ايران است، در زير آب فرو رفت. در اواخر ماه شهريور، داشي زاده ـ مدير تيم نجات سازمان ميراث فرهنگي ـ درخواست كمكي را بر روي اينترنت ارسال كرد. به اين ترتيب “آب نيرو“، كمپاني مسؤول ساخت اين سد تنها يك ماه براي نجات دره‌ي 50 كيلومتري اين رودخانه به اين تيم فرصت داد.
داشي زاده گفت: تيم قبلا 18 مركز از دوره‌ي اپيپا لئولپتيك (10000-2000 پيش از ميلاد) شامل 13 غار و چهار پناهگاه صخره‌يي را در اين منطقه كشف كرده است.
دره‌ي اين رودخانه همچنين داراي طرح‌هاي صخره‌يي، قبرها، غارهاي باستاني و ساير آثار بازمانده از دوره‌ي الاميت (645-2700 پيش از ميلاد) است.
در حالي كه چهار تا شش ماه تا بالا آمدن آب در اين درياچه باقي مانده است، عمليات نجات كند پيش مي‌رود. چراكه تيم مذكور به دليل نداشتن تجهيزات پيشرفته لازم قادر نيست امور را جلوتر از زمان پيش ببرد. علاوه بر آن، بارندگي نيز برخي از پيش‌بيني‌ها را برهم زد؛ ازجمله در آذرماه جاري، يك كاروانسراي هفتصدساله، پيش از انجام عمليات كاوش و مستندنگاري، منهدم و غرق شد.
با وجود اين مشكلات، فرامرز خوشاب ـ رييس اتحاديه‌ي ميراث فرهنگي ايذه ـ از غارت اين مراكز از سوي دزدان نيز رنج مي‌برد.
دكتر هنري رايت ـ باستان شناس موزه‌ي مردم شناسي دانشگاه ميشيگان ـ كه در سال 1973 بر روي منطقه‌ي رودخانه‌ي كارون كار كرده است، در اين باره گفت: علاوه بر مراكز باستاني اوليه، خسارات‌هاي ديگري نيز ممكن است بر قلعه‌هاي دوره‌ي اسلامي، همچنين گورستان‌هاي اسلامي وارد آيد. وي گفت: اين موضوعات قلب مرا مي‌شكند.
از سوي ديگر پاسارگاد، پايتخت باستاني دوره هخامنشي كه در ماه ژوييه‌ي گذشته در فهرست ميراث فرهنگي جهان يونسكو قرار داده شد نيز در تهديد قرار دارد.
به گزارش ايسنا بخشي از اين مركز نيز در ارديبهشت‌ماه سال آينده كه سد سيوند كامل مي‌شود، زير گل فرو مي‌رود.
بدين منظور يك تيم نجات متشكل از باستان شناسان فرانسوي، آلماني، ايتاليايي، ژاپني و لهستاني دي‌ماه سال جاري به همراه باستان شناسان ايراني عمليات نجات اين مركز را آغاز مي‌كنند.
سد ”سرهند” نزديك هشترود واقع در شرق استان آذربايجان شرقي نيز حداقل 100 مركز باستاني مهم را تهديد مي‌كند كه باستان شناسان سال آينده عمليات نجات را در آن انجام خواهند داد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات