/هنر، صنعت و مديريت فرهنگي/ مهدي حجت: هر جا كه اقتصاد ارتباطي بيواسطه با هنر برقرار كرده، فساد پديد آورده و وقتي با واسطه بوده، هنر را متعالي كرده است
دكتر مهدي حجت، عضو شوراي عالي هنر و صنعت است. پيشنهاد تشكيل اين شورا توسط دكتر محمدعلي نجفي - زماني كه مسؤوليت مشاوره وزير صنايع را پذيرفت - شكل گرفت. هدف اين شورا تعامل مثبت ميان فرهنگ و صنعت است؛ تا صنعت از فرهنگ و فرهنگ از صنعت منتفع شود.
سيدمهدي حجت معتقد است: نه تنها صنعت فرهنگي خوب است، بلكه ايران صنعتي نميشود، مگر آنكه صنعتش گرايش ملي پيدا كند. اين امر باعث فراهم كردن مطلوبيت در داخل و ايجاد جذبه در خارج از كشور خواهد شد.
او در گفتوگو با خبرنگار بخش هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به توليدات صنعتي كشورهاي دنيا عنوان كرد: براي آنكه كشوري از همه قابليتهاي موجود - انساني، فيزيكي، مديريتي، ساختاري و تشكيلاتي - بهرهمند و همه نيروهاي ملي خود را پشتوانهي صنعت كند، نيازمند داشتن يك نگاه فرهنگي، در صنعت است.
اين عضو هيات علمي دانشگاه تهران با بيان اينكه برداشتي كه بين اهالي صنعت نسبت به فرهنگ وجود دارد، عموما برداشت درستي نيست و سوء برداشتهايي وجود دارد كه درحقيقت از تفكر تقليد از كشورهاي صنعتي نشات ميگيرد، تصريح كرد: آنها براي صنعتي شدن، مثل خودشان بودند؛ ما نيز بايد براي صنعتي شدن همچون خودمان باشيم. اگر براي صنعتي شدن، مانند ديگران عمل كنيم، همه پتانسيلهاي ملي خود را براي صنعتي شدن از دست ميدهيم.
حجت يادآور شد: در همه دنيا وقتي اقتصاد به هنر نزديك شده و ارتباطي بيواسطه با هنر برقرار كرده، فساد پديد آورده و اگر اين ارتباط با واسطه برقرار شده، هنر را متعالي كرده است.
وي در باره پروژه خريد آثار هنري در اجراي طرح صرف نيم درصد از بودجههاي عمراني وزارتخانهها، گفت: سادهترين اتفاقي كه طي سال گذشته رخ داد، اين بود كه برخي از مراكز صنعتي مثل بانك صنعت و معدن سعي كردند از اين مصوبه استفاده و تعدادي اثر بخرند، بنابراين خودشان رفتند و تعدادي تابلو نقاشي خريداري كردند. او اين عملكرد را باعثي براي سفارشي شدن كار هنرمندان دانست و آنرا تبعيت كردن فرهنگ و هنر از اقتصاد و سليقه اقتصادي دانست.
وي گفت: بايد اهالي هنر و نقاشان بگويند كدام نقاشي خوب است و خوبي را كه آنان ميگويند، صنعتيها بخرند. يعني همه مراكز اقتصادي به آثار برگزيده تمايل پيدا كنند، نه آثار برگزيده خودشان. چراكه خودشان صلاحيت كافي را براي تشخيص اينكه چه اثري فرهنگي و هنري است، ندارند.
حجت با اشاره به برگزاري دوسالانههاي هنري در كشور پيشنهاد كرد: هيات داوران باصلاحيتي مجموعه نقاشيهايي كه ظرف دو سال گذشته، نقاشان كشور كشيدهاند را داوري ميكنند، وقتي خوبها برگزيده شد، اهالي اقتصاد از آنها خريد كنند. اما اگر خودشان بخواهند وارد قضيه شوند و سفارش دهند، همچون سليقه عوام، جريان خريد اثر از تابلوفروشيهاي شهر ميشود.
وي سپس نتيجه گرفت: بهترين كار براي تحقق اين لايحه آن است كه نيروي اقتصادي خريداران از فيلتر انتخاب صاحبان هنر بگذرد. يعني كار به كاردان سپرده شود.
حجت در ادامه گفتوگو با ايسنا اظهار كرد: خريد از مكانيزم واقعي، گلههايي هم ايجاد ميكند، ريشههايي هم دارد كه بايد برداشته شود.
وي در ادامه با اشاره به بازار صنايع دستي عنوان كرد: فكر هنري قوي در آن به كار نرفته، چراكه به سيستم بازار وصل است، ميان آن كلاج نيست تا بين موتور و سيستم محركه كنترلي را ايجاد كند. آن كلاج، هيات داوري است، مجموعه باصلاحيتي كه ميتواند اين دو را با هم تنظيم كند. اگر اين دو با هم تنظيم شوند، به خوبي ميتوان از اين قانون پيروي كرد.
به گمان دكتر مهدي حجت، مديريت فرهنگي يعني پل زدن بين دو امر نامتجانس؛ توليدكنندگان هنري كه حال و هواي خود را دارند و متقضياتي كه بر عرضه و بازار يك مكان هنري وجود دارد.
به گفته او كار مديران فرهنگي دو بال دارد؛ يك بال آن به درك مناسب و همزباني با خالقان هنر برميگردد و بال ديگر، توجه نسبت به جامعه و ارزشهاي موجود اخلاقي، مذهبي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي و ملاحظات لازم است.
او گفت: هميشه هنرمندان و توليدكنندگان فرهنگي تمام ضوابط حاكم بر محيط اثر هنري خودشان را به خوبي درك نميكنند، يعني مقتضيات را به طور كامل نميفهمند، بنابراين اگر منطبق با آن مقتضيات عمل نكنند، گاه خودشان بسيار صدمه ميخورند.
وي خاطرنشان كرد: يك مدير فرهنگي خوب، درحقيقت حفاظي براي آنها ميسازد كه به محيطي كه آنها مقتضياتش را نميفهمند، پوشش لازم بدهد، هرچند ممكن است از سوي هنرمندان نام اين كار سانسور و تنگناها گذاشته شود، اما اينگونه نيست.
اين استاديار دانشگاه، در ادامه افزود: مدير فرهنگي بايد آن قابليت را داشته باشد كه بين مقتضيات محيط كار با آنچه كه هنرمندان توليدكننده اثر فرهنگي ـ هنري دارند، هماهنگي پديد آورد. يعني جامعه را براي پذيرش اين دو آماده و حالت رفت و برگشتي بين آنها كند.
حجت در عين حال اذعان داشت: اين مدير همواره دو شاكي دارد؛ يكي هنرمندان كه مطلقا حاضر نيستند هيچ شرايط اجتماعي را بپذيرند، ديگر اينكه شرايط اجتماعي كه حاضر نيست مطلقا هيچ ارزشي براي حركتهاي تازه فرهنگي ـ هنري قايل باشد. مدير بايد اين اركستراسيون را انجام دهد و برداشتي تر و تازه نسبت به محيط داشته باشد.
كار خيلي لطيف مديريتي است، مديران فرهنگي ما بايد بسيار عميق و صاحب فهم باشند. اگر حتا اثر هنري توليد نميكنند، هنر را به خوبي درك و به گونهاي عمل كنند كه هنرمند در كنار آنها احساس امنيت كند.
وي تصريح كرد: جنس و بوي تصميمات مملكت ما بوي نشاط جوانانه ندارد. هزار مطلب در مملكت ما ميتوانست با فكرهاي جوانانه حل شود كه با فكر پيرانه ما نشد و همين طور ماند؛ من آرزو ميكنم فقط كاري نكنيم تا هفت، هشت سال آينده به اين مملكت ضربهاي بخورد؛ تا شماها - جوانان - سر كار بياييد، آن وقت ديگر هيچ چيز اين مملكت را تهديد نميكند. من فوقالعاده به جوانها اميدوارم؛ اينان ميتوانند سرمايه مملكت ما باشند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات