”نهمين” يا ”چهارمين” دورگي، عنوان مورد بحث دوسالانه عكس تهران است كه پس از توقف شش‌ساله از سرگرفته شده است. شايد عنوان دوسالانه عنواني فرمايشي براي نمايشگاهي باشد كه گاهي سالانه و گاهي پنج‌سال يكبار در ايران برپا مي‌شود. اما مسلم آن است نه دوره نمايشگاه سراسري عكس كه بعضا نيز بين‌المللي بوده، در تهران برپا شده است. به گزارش خبرنگار بخش هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، پنج دور نمايشگاه سالانه عكس در موزه هنرهاي معاصر تهران برگزار شد؛ تا زعما تصميم گرفتند در شكلي رسمي‌تر آن‌را به دوسالانه عكس ايران تبديل كنند. بنابراين از سال 1373 يعني نمايشگاه سالانه‌ي پنجم، نخستين دوسالانه‌ي عكس تهران به صورت بين‌المللي هم برگزار شد و دو سال بعد همزمان با نمايشگاه هفتم دومين دوسالانه داخلي برپا شد. نمايشگاه دوسالانه به دور سوم و برپايي نمايشگاه هشتم هم رسيد؛ اما همانجا متوقف ماند. اكنون در موزه هنرهاي معاصر تهران آرشيوي از سابقه برپايي نمايشگاههاي پيش از سال 75 وجود ندارد، مگر آنكه علاقه‌مندي در ميان كاركنان وجود داشته كه به صورت شخصي مجموعه‌اي از كتابهايي كه در هر دوسالانه چاپ و منتشر مي‌شده است را براي خود نگهداشته باشد. از سال 1375 سيستم موزه هنرهاي معاصر كامپيوتري شده و برخي اطلاعات در آن نگهداري مي‌شود، مسؤولان دبيرخانه مي‌گويند مگر يك اتاق چقدر جا دارد كه اين همه اطلاعات را در آن گنجاند؟ اين سرنوشت همه نمايشگاههاي برپا شده موزه هنرهاي معاصر تهران است. بنابراين براي يافتن تاريخچه‌اي از برپايي نمايشگاههاي عكس و نيز براي يافتن عنوان واقعي‌تر آن بايد به عقل جمعي رسيد و به تاريخ شفاهي عكاسان و مسؤولان كه بعضا در مسند نيستند، رجوع كرد. رضا نامي اكنون دبير اجرايي دوسالانه است. او از انجام داوري‌ها و برپايي قطعي نمايشگاه در گالري خيال و در زمان تعيين شده كه 56 روز پيش به تاخيري 70 روزه افتاد، خبر مي‌دهد. به گفته او اعلان، بروشور پوستر و كتاب نمايشگاه در حال انتشار است و عنوان نهمين دوسالانه عكس تهران - عنوان نمايشگاهي است كه قرار است چهاردهم تيرماه در گالري خيال برپا شود - بر آنها مي‌نشيند. او مي‌گويد: نمي‌توانيم خود را گول بزنيم، ما تاكنون هشت نمايشگاه عكس برگزار كرده‌ايم. به گمان او حتا مي‌توان نوشت: نهمين نمايشگاه عكس ايران، چهارمين دوسالانه؛ اما مساله گنگ است و محققاني كه در سالهاي آتي بخواهند به نمايشگاه ارجاع بدهند، درمانده مي‌مانند. بنابراين راحت‌تر است بنويسيم نهمين نمايشگاه عكس تهران كه پيش‌تر عنوان ايران را همراه داشته از اين پس نيز اين روند ادامه پيدا كند. بهمن جلالي ـ دبير نمايشگاه ـ نيز با تاكيد بر عنوان نهمين دوسالانه اذعان دارد، پنج دوره نمايشگاه سالانه با كيفيت دوسالانه‌ها و چه بسا بهتر از آنها بوده، برگزار شده است، چرا كه از داوران خارجي نيز براي همكاري دعوت كرده‌اند. اما اين واقعيت دارد كه ما نه دوسالانه برگزار نكرديم؛ اين تنها توضيح است؛ اما مجتبي آقايي ـ دبير سه دوره برگزاري دوسالانه‌ها در تهران ـ تاكيد دارد: عنوان نهمين دوسالانه تهران غلط است. وي از توقف برپايي دوسالانه‌هاي عكس ايران كه با تغيير مديريت موزه هنرهاي معاصر تهران متوقف ماند، گله دارد. او با اشاره به حضور 59 كشور در دوسالانه دوم و دريافت گواهينامه بين‌المللي اظهار مي‌كند: وقتي تقويم برپايي نمايشگاه به هم خورد به لحاظ بين‌المللي هم لطمه مي‌خورد. اسماعيل عباسي، عضو هيات داوران اين دوسالانه است. عباسي نقدهايي نيز به نحوه انتخاب داشت و يكبار هم رسما كناره‌گيري كرد، اما باز به جمع داوران بازگشت. وي مي‌گويد: بايد تكليف را يكسره كرد و دست كم هم به توافق برسيم كه منظورمان از نهمين يا چهارمين كدام است. به گمان او وقفه بين دوسالانه سوم و چهارم باعث نوعي گسيختگي، سكته و شوك است كه به عكاسي ما وارد مي‌كند. پي‌آيند حركت‌هاي قبلي به درستي پيش نمي‌رود. در نتيجه انگار كار را از ابتدا شروع كرده‌ايم. در حالي كه اگر دوسالانه‌ها پي در پي ادامه پيدا مي‌كرد، خط و خطوط مشخص‌تر و تجربه‌ها اندوخته‌تر مي‌شد. عباسي مي‌گويد: اگر بخواهيم آمار و ارقام را بالا ببريم طبيعتا بايد همه را دوسالانه تلقي كنيم و بگوييم دوسالانه‌ي نهم؛ اما اگر واقعيت را عنوان كنيم بايد بگوييم چند سالانه و چند دوسالانه داشتيم كه در اصل مساله فرقي نمي‌كند. بلكه منظور رقمي است كه رخ داده است. وي تاكيد دارد: قصد دادن آمار نيست، بلكه بحث ايجاد ارتباط است. با اين حال اين پرسش باقي مي‌ماند كه وقتي از برپايي نخستين دوسالانه 18 سال نمي‌گذرد، چه كسي و با چه حقي مي‌تواند به خود اجازه دهد كه در تاريخ گذشته دست ببرد و اسباب سردرگمي آيندگان را فراهم كند. انتهاي پيام