رييس مركز هنرهاي تجسمي حوزه هنري: برغم توجه به ضرورت برگزاري بينال‌ها، بايد متوجه خطرات عميق و اجتناب‌ناپذير آن در عرصه مسائل فرهنگي هنري نيز باشيم
دكتر مرتضي گودرزي ديباج درباره ضرورت و لزوم برگزاري دوسالانه‌هاي هنر، توضيح داد: تا پيش از شكل گيري بازارهاي ارايه آثار هنري به شيوه نو كه عمدتا از اواخر قرن 18 و دهه‌هاي پاياني قرن 19 به اين طرف شكل مي‌گيرد، توليد و خلق اثر قبل از آن و درواقع حمايت، سفارش و پشتيباني لجستيكي و مادي خلق اثر هنري و بعد، مرحله خلاقيت هنري و خلق اثر كه به شكل حمايت‌هاي مادي و معنوي انجا مي‌شد، به‌صورت كاملا عادي و معمولي و براساس نياز كارفرما، جامعه يا كساني كه سفارش‌دهنده آثار بودند، هنرمندان نيز براساس همين سفارشات و حتا با سلايقي كه به‌نوعي از طرف كارفرما به آن‌ها تحميل مي‌شد، شبيه دادوستدي معمولي كار خود را انجام مي‌دادند.
وي در گفت و گويي با خبرنگار هنرهاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) افزود: بعضا در مواردي هنرمندان سعي مي‌كردند خلاقيت‌هاي خود را به دور از اين بازار داد و ستد در اختيار خود داشته باشند و صرفا ارايه يا سفارش آثار برايشان بهانه‌اي بيش نبود.
به گفته گودرزي: اما كم كم اين شيوه دادوستد سنتي و اين خلق و ارايه و سفارش كه باعنوان اقتصاد هنر از آن‌ها ياد مي‌شود، نيازمند آن شد كه سيستم و مكانيزمي گسترده‌تر به جهت گسترش شهرها، تنوع بيانگري‌هاي هنر، تعدد و تكثر هنرمندان و نياز به دريافت اطلاعات متعدد هم ازسوي هنرمندان به كساني كه كارفرما هستند و همچنين معكوس آن از طرفي وجهه مهمتر آن ارتباط هنرمندان با جامعه نياز به اين شد كه مكانيزمي براي ارائه توليد و خلق آثار هنري ايجاد شود. بنابراين تشكيلاتي كه ابتدا با عنوان گالري‌ها براي ارايه و فروش آثار تجسمي و واسطه شدن بين هنرمندان و مردم ، كار خود را شروع كردند.
اين مدرس هنر دانشگاه تهران در ادامه عنوان كرد: كم كم آن گالري‌ها به جهت آنكه محدوديت فضا و امكان مالي و جغرافيايي داشتند، نياز به وجود سيستمي گسترده‌تر كه بتوانند دربرگيري گسترده‌تري داشته باشد و در درون خود جا دهد، ايجاد شد و گردهم‌آئي‌هاي بزرگي با عنوان دوسالانه‌ها و سه‌سالانه‌ها شكل گرفت.
به اعتقاد اين پژوهشگر هنر، ريشه‌هاي اين بينال‌ها را مي‌توانيم از ونيز ايتاليا جست‌وجو كنيم كه با عنوان همايش گسترده سالانه، دوسالانه و سه‌سالانه در ساير كشورهاي اروپا و آسيا شكل گرفته است. بنابراين ظهور دوسالانه‌ها، تجمع‌ها و همايش‌هاي بزرگ اينچنيني كه همان مكانيزم حمايت، عرضه و دريافت آثار توسط مخاطبان را به شكل تماشا يا خريد در دوره نو شاهديم.
عضو گروه تجسمي فرهنگستان هنر، مهمترين محدوديت‌هاي اين گردهم‌آيي‌ها، مثلث حمايت‌كننده، هنرمند و مخاطب را نوعي دربرگيرنده اقتصاد هنر دانست و تاكيد كرد: اين گردهم‌آيي‌هايي خلاء اطلاع‌رساني در اين زمينه را پر مي‌كند؛ منتها روش برگزاري و سبك و سياق برگزاري دوسالانه و سه‌سالانه‌ها جاي سوال ، ترديد و حرف دارد كه نيازمند بازبيني است .
به اعتقاد رييس مركز هنرهاي تجسمي حوزه هنري برغم آنكه بايد متوجه ضرورت بينال‌ها باشيم، بايد متوجه خطرات عميق و اجتناب‌ناپذير آن در عرصه مسائل فرهنگي هنري هر كشوري مخصوصا كشور خودمان نيز باشيم.
گودرزي با بيان اين كه سياست‌گذاري‌هاي هنري موارد زيادي را در بر مي‌گيرد و اداره كنندگان شاخه‌هاي متعددي را در دست دارند، گفت: دوسالانه يكي از آن‌ها بوده ، بايد به عنوان يك فعاليت، يك تشكيلات و يك مرجع سياست‌گذار به آن نگاه كرد.
به اعتقاد اين مقام مسؤول هنرهاي تجسمي حوزه هنري، اختصاص دادن يا ندادن مكاني مشخص به برگزاري دوسالانه‌ها دليل آن نيست كه شان كار پايين آمده يا بالا مي‌رود.
عضو پيوسته فرهنگستان هنر گفت: بايد ديد اصل برگزاري بينال از همان ابتدا، نگاه، سمت و سو، چگونگي انتخاب افراد، محورها و مضامين آن، به كدام سمت مي‌رود كه ماهيت ، ارزش و حيثيت آن بينال را تعيين مي‌كند.
گودرزي با تاكيد بر اينكه ارزيابي بينال‌هاي برگزار شده در دوره‌هاي گذشته پس از انقلاب و بعد از انقلاب مي‌تواند سمت و سويي كه آن‌ها هدف كرده بودند را بر هر محققي و حتا براي مردم عادي روشن كند، به خبرنگار ايسنا گفت: بسياري از بينال‌هايي كه برگزار مي‌شود معمولا علاوه بر آنكه در غالب آمار و ارايه پرونده‌هاي كاري براي هر مجموعه‌اي مطرح شود، لايه‌هاي تاحدودي درك نشدني يا خاص دارد كه ملاحظات اجتناب‌ناپذير فرهنگي، سياسي و اجتماعي را به دنبال دارد. درنتيجه در تركيب برگزاركنندگان هر بينال بلافاصله متوجه سمت و سوي بينال مي‌شويد و به محض آنكه تركيب برگزاركنندگان يك بينال و حتا عوامل حاشيه آن عوض مي‌شود، مي‌بينيم كه بلافاصله جهت آن دوسالانه تغيير مي‌كند؛ يعني تا اين حد تاثيرگذار است.
وي همچنين استدلال كرد: اين قضيه كه بينال‌ها اولا به هر حال اضافه بر آنكه يك حركت هنري هستند، يك حركت فرهنگي اجتماعي و سياسي خاص را هم به دنبال خودشان دارند يا از ابتدا و پيش از شكل‌گيري اين نگاه و سمت و سو را در خود دارد، اجتناب‌ناپذير است.
او در ادامه تاثيرگذاري دوسالانه‌هاي بزرگ در جامعه‌هاي نوين امروزي را نكته‌اي مهم و اجتناب‌ناپذير برشمرد و عنوان كرد: شاهديم بسياري از سبك‌ها، روش‌ها، تكنيك‌ها و حتا مضامين پس از هر بينال و اعطاي جايزه‌ها در حد فاصل آن با بينال بعدي كاملا تغير كرده و بسياري از هنرمندان مخصوصا جوان‌ترها را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات