به گزارش ایسنا علی تیموری در نشست خبری صبح امروز (۱۱ اسفندماه) که به مناسبت هفته منابع طبیعی و آبخیزداری (۱۵ تا ۲۱ اسفندماه) با شعار «وفاق و همدلی برای حفظ منابع طبیعی» در سازمان منابع طبیعی و آبخیز داری کشور برگزار شد، با تاکید بر تعامل مدیران ارشد و رسانه‌ها گفت: این هفته منابع طبیعی را از چهارشنبه آغاز می‌کنیم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه اظهارکرد: عرصه منابع طبیعی حدود ۱۳۴ میلیون هکتار است که از این میزان ۱۷.۵ میلیون عرصه جنگلی و بیشه زار است. ۸۴ میلیون هکتار مراتع در کشور داریم و بیش از ۵۰ درصد از عرصه منابع طبیعی مراتع است که ۸.۵ درصد آن دارای تراکم مناسب است و بیش از ۶۶ درصد تراکم کمی دارد.
بیابان‌زایی گسترده؛ ۳۲ میلیون هکتار از اراضی کشور بیابان است
او اضافه کرد: ۳۲ میلیون هکتار از عرصه کشور بیابان است و ۱۵ میلیون از نقاط بحرانی است که اولویت ماست.
تیموری با بیان اینکه نقاط نیازمند آبخیزداری بیش از عرصه طبیعی بعضی استان هاست، گفت: ۱۲۵ میلیون هکتار عرصه با قابلیت آبخیزداری داریم که حدود ۳۱ یا ۳۲ میلیون را آبخیزداری کرده‌ایم یا در دست اجرا داریم.
او ادامه داد: ۲۵ میلیون هکتار حوزه آبخیز مرزی داریم که بسیار اهمیت دارد. اگر مدیریت نکنیم به عنوان مثال حوزه آبخیز تبریز دچار چالش‌هایی می‌شود و توسعه اقتصادی نقاط مرزی دچار بحران می‌شود. در این شرایط ۵ میلیون هکتار حوزه‌ها مطالعه و آبخیزداری در دو میلیون هکتار اجرا شده است.
اعتبار ۲۵ همت برای آبخیزداری؛ گامی مهم در کنترل سیل و فرسایش خاک
رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به وضعیت اعتبارات این سازمان گفت: سال گذشته اعتبارات مناسبی نداشتیم و کمتر از دو همت بود اما با حساسیتی که نمایندگان داشتند این اعتبار در سه هفته گذشته از مجموع ۳۵ همت در صحن تصویب شده که دو سوم آن یعنی حدود ۲۵ همت مرتبط با آبخیزداری است. حدود ۳۵ درصد از سدها رسوب می‌گیرد که اگر بتوانیم مدیریت در حوزه آبخیز را اعمال کنیم، می‌توانیم از این پیامدها جلوگیری کنیم.
او تاکید کرد: باید سالی ۴ میلیون هکتار آبخیزداری در دستور کار قرار داده شود و این امر با اعتباری که مجلس در اختیار سازمان قرار داد، عملیاتی خواهد شد. امیدواریم در سنوات بعد نیز این کار را ادامه دهیم.
تیموری با تاکید بر نقش رسانه ها گفت: رسانه ها باید در خصوص اعتبارات مورد نیاز آبخیزداری، روش‌ها و اهمیت آن در سطح حاکمیتی ایجاد حساسیت کنند.
رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه در زمینه میزان فرسایش خاک شرایط مناسبی در کشورنداریم، اظهارکرد: گزارش پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری حاکی از سالانه بیش از ۲ میلیارد تن فرسایش خاک است؛ یعنی بیش از ۱۵ میلیون تن در هر هکتار. در حوزه آب یا رسوب پشت سد ها نیز این شرایط را داریم.
او با تاکید اینکه مدیریت در حوزه آبخیز و آبخیزداری باید صورت گیرد، گفت: نگاه برخی دستگاه‌ها به میزان ذخیره آب است و به تبخیر آن توجه نمی شود. سالانه ۴۰۰ میلیارد متر مکعب نزولات آسمانی است که ۲۸۰ میلیارد متر مکعب آن تبخیر می شود. مدیریت حوزه آب یکجانبه نگری است اما مدیران منابع طبیعی در این بخش نگاه مدیریتی دارند.
تنها ۴۰۰ هزار هکتار از ۱۴ میلیون هکتار مستعد اجرا شده است
رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه گفت: ۱۴ میلیون هکتار از اراضی مستعد آبخوانداری است اما در کمتر از ۴۰۰ هزار هکتار آبخوانداری انجام شده است.
طرح مدیریت پایدار جنگل‌های شمال؛ ۱۰۳ حوزه دارای برنامه مدیریتی
تیموری درباره عملکرد سازمان منابع طبیعی در حوزه جنگل اظهار کرد: از ۶۰ سال گذشته که اداره کل جنگل ایجاد شد، مدیریت جنگل با نگاه بهره برداری چوب را در دستور کار داشتیم. سالانه مقادیر قابل توجهی چوب از جنگل های شمالی تامین شد. سال ۱۳۹۶ بهره‌برداری چوب از جنگل های شمالی ممنوع شد. اگر چه که این نگاه و تغییر مدیریت جنگل های شمالی در سازمان نیز وجود داشت، در برنامه ششم توسعه طرح صیانت توصیه شد و مدیریت پایدار جنگل های شمال در دستور کار قرار گرفت. هفت یا هشت سال است که طرح مدیریت پایدار این جنگل‌ها در جریان است. در ۱۰۳ حوزه در این خصوص طرح مدیریتی نوشته شده است و باید برنامه مدیریت پایدار با نگاه اکوسیستمی را عملی کنیم.
رییس سازمان منابع طبیعی ادامه داد: یکی از برنامه‌های معاونت جنگل، تهیه طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی و عملیاتی کردن آن است البته طرح مدیریت حفاظتی جنگل‌های شمالی تا کنون اجرا شده است.
توسعه نهال‌کاری؛ تولید ۱۶۵ میلیون نهال در سال جاری
تیموری با تاکید بر اینکه یکی از سیاست‌های سازمان منابع طبیعی توسعه نهال‌کاری است، گفت: در سال جاری ۱۶۵ میلیون نهال تولید و بخشی از آن کاشته شده است که ۶۵ میلیون اصله درخت مثمر بود.
او اضافه کرد: سال ۱۴۰۲ بر اساس آمار استانی با احتساب زراعت چوب و نهال‌های مثمر۲۵۰ میلیون اصله نهال غرس شد البته ۵۰ درصد آن از سوی بخش خصوصی تامین شد. این اقدامات باید گسترش یابد چراکه بسیاری از فعالان اقتصادی علاقه به کمک در حوزه منابع طبیعی دارند.
رییس سازمان منابع طبیعی با بیان اینکه برای ارایه آمار کاشت نهال در سال ۱۴۰۳ تا پایان سال وقت باقیست، گفت: در کاشت نهال‌ها باید دقت داشت با موجود زنده طرف هستیم که نیازمند تامین اعتبار، انجام عملیات و… است.
تیموری با تاکید بر علاقه فرهنگ ایرانی به فضای سبز ادامه داد: می‌توان سالانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون نهال تولید کرده البته در این خصوص اعتبارات نیز مهم است در حالی که سال گذشته ۴ درصد از اعتبار لازم تخصیص داده شد و در این حیطه چالش اصلی تامین اعتبارات است. هر چند که این اقدامات باید انجام شود اما من اعتقادی ندارم که هر سال حتما باید ۲۵۰ میلیون درخت کاشت.
طرح کاشت یک میلیارد درخت؛ چالش تأمین اعتبار و ضرورت نگاه علمی
او در پاسخ به پرسشی مبنی اینکه آیا طرح کاشت یک میلیارد درخت شکست خورده است؟ تاکید کرد: نباید صفر و صد به این موضوع نگاه کرد و باید به همتی که در سازمان ها و میان مردم ایجاد شده دقت کرد.
تیموری در ادامه اظهار کرد: مدیران ارشد یا میانی دستگاه‌های دولتی قانون بالادستی را مد نظر دارند بنابراین بر اساس برنامه هفتم توسعه بحث جمع آوری چوب‌های شکسته، ریشه کن شده و چوب‌های کنده شده ناشی از سیل در دستور کار قرار گرفت. تصویب شده که به دستور رییس سازمان باید این اتفاق بیفتد البته با توجه به حساسیت ها تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نشده اما با بازدید میدانی و اقناع سازی جوامع محلی و رسانه ها امیدواریم این قانون را نیز اجرایی کنیم.
پنجره واحد زمین؛ شفاف سازی در تخصیص اراضی منابع طبیعی
تیموری در خصوص پنجره واحد زمین نیز گفت: بیش از ۳۱ دستگاه و اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی اختصاص زمین در عرصه‌های منابع طبیعی هستند باید به‌صورت شفاف از طریق سامانه پنجره واحد زمین اقدام کنند. از طریق سامانه بررسی و پاسخ داده می شود. با این اقدام امضاهای طلایی که پیش تر به صورت موردی انجام می‌شد، حذف می‌شود.
او در خصوص طرح یک میلیارد درخت نیز اظهارکرد: بدون نگاه علمی، کار پژوهشی و حفاظت آب نمی‌توان در یک زمان مشخصی درختان را کاشت اما این از اولویت های سازمان است که در همین مدت سه پویش بزرگ سطح کشور و بیش از ۴۴۰ شهرستان اجرایی شد در هفته نهال‌کاری نیز برنامه مختصری در این حوزه وجود دارد.
تیموری گفت: امسال هفته منابع طبیعی را با روش دیگری پیش گرفتیم که شاهد تغییر رویکرد مردم و تشکل‌ها در حوزه منابع طبیعی و ترغیب آنان باشیم. امسال طی یک هفته منابع طبیعی، برای اولین بار نمایشگاهی را در سازمان برگزار می‌کنیم. این نمایشگاه ۱۴ اسفندماه با حضور مقامات ارشد کشور افتتاح خواهد شد. هر روز از هفته را به مبحثی اختصاص داده و تعریف کرده‌ایم. یکی از موضوعاتی که در وضع قوانین و اعتبارات کمک کننده است شناخت مردم و مسئولان از اقدامات مرتبط با منابع طبیعی است.
رییس سازمان منابع طبیعی در پاسخ به سوالی خصوص پیشرفت سازمان منابع طبیعی و برنامه برای آن نیز اظهار کرد: پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، ۵۵۷ هزار هکتار از مراتع کشور جنگلکاری شد این در حالی است که پیش از آن این میزان ۲۵ هزار هکتار بود. بخش قابل توجهی از جنگلکاری‌های شمال پس از سال ۱۳۵۷ انجام شد.
او ادامه داد: وضعیت ما در زمینه نیروهای حفاظتی بد نیست و در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه از شرایط برابر برخورداریم.
تیموری گفت: مشکلات منابع طبیعی به نسبت سایر کشورها در حیطه دیگری است. نیاز به فناوری‌ها و دانش جدید داریم. نگاه به لزوم مدیریت حوزه آبخیز نیز باید در سطح مسئولان کشور ایجاد شود.
بیش از ۴۵۰ شهر و ۸۰۰۰ روستا در معرض خطر سیل
او با اشاره به اهمیت منابع طبیعی در جلوگیری از سیل گفت: بیش از ۴۵۰ شهر و ۸۰۰۰ روستا در معرض خطر سیل هستند و با اقدامات منابع طبیعی می‌توان بیش از ۵۰ درصد از وقوع این مخاطره جلوگیری کرد. سوابق نشان می‌دهد تمامی مدیران حرف‌های خود را در این زمینه زده‌اند و رسانه ها می‌توانند در حوزه های آبخیز داری، حفاظت خاک و… کمک کنند.
تیموری تاکید کرد: منابع طبیعی با کمک مردم حفظ می‌شود. مردمی‌سازی منابع طبیعی می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.
رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در خصوص برنامه‌های پیشگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها در تابستان نیز گفت: برنامه‌ها در این زمینه آغاز شده است و حتما باید دو مانور در استان‌های شمالی و زاگرس انجام شود. لازم است نیروهای هلال احمر و مدیریت بحران آماده شوند. در هفته منابع طبیعی به صورت وبینار با دهیاران روستا جلسه داریم که حفاظت منابع طبیعی را در دستور کار قرار دهند که یکی از مسایل اتش‌سوزی جنگل هاست.
آتش‌سوزی جنگل‌ها؛ ۹۵ درصد منشأ انسانی و نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر
او در ادامه گفت: بیش از ۹۵ درصد آتش سوزی جنگل‌ها دارای عوامل انسانی است که عمدتا غیر عمدی است. باید در زمینه ترویج فرهنگ پیشگیری از آتش‌سوزی فعال باشیم.
تیموری در پاسخ به سوالی در خصوص عدم پیشرفت برنامه ها در حوزه آبخیز داری و ابخوان داری نیز گفت: زمانی که نقشه راه آب کشور از سوی وزارت نیرو مطرح می شود باید به موضوع خاک، پوشش گیاهی، هوا و… نیز توجه کند؛ بر همین اساس صرفا توجه به آب نیست و در زمینه این نگرش باید فرهنگ سازی شود.
او در خصوص فرهنگ سازی و تعامل با آموزش و پرورش در زمینه فرهنگ سازی نیز گفت: با یک نگاه مدیریت پایدار باید به منابع طبیعی نگاه کرد و تصور میکنم فرهنگ سازی در مرور زمان انجام می شود. افزایش اعتبار در سال ۱۴۰۴ نیز نشان از توجه بیشتر دارد.
تیموری ادامه داد: با وزارت علوم و آموزش و پرورش تفاهمنامه داریم و هماهنگ کردیم که مدارس در نمایشگاه منابع طبیعی حضور پیدا کنند. موضوع جوایز نقاشی دانش اموزان در حوزه منابع طبیعی را نیز ترتیب داده ایم؛ تصور میکنم باید بیشتر در زمینه آموزش کار شود؛ باید بر اهمیت آبخیز داری و ابخوان داری توجه شود و مورد توجه مردم، مسئولان و… قرار گیرد.
رییس سازمان منابع طبیعی گفت: در برنامه داریم که حفاظت از منابع طبیعی را در کتب مدارس بگنجانیم.
دیپلماسی منابع طبیعی؛ همکاری‌های بین‌المللی و مشارکت کشور های همسایه
تیموری در خصوص برنامه سال جاری برای دیپلماسی منابع طبیعی گفت: در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست همکاری با سازمان‌ها و دستگاه های بین‌المللی مطرح است که برای نمایشگاه منابع طبیعی نیز از اشخاصی را دعوت کردیم.
او ادامه داد: پیش از این نیز جلساتی برگزار شده و از نماینده مقیم امور ملل متحد، رییس دفتر یونسکو، رییس دفتر فائو در ایران و… برای حضور در این نمایشگاه دعوت شده است. یک روز را برای اقدامات بین‌المللی پیش‌بینی کرده‌ایم. در کشورهای همسایه همکاری با کشور عراق داشتیم که بیش از ۳۰۰ هزار نهال تولید شده است و برای کاهش در محل‌های خیزش ریزگرد تحویل داده‌ایم. سازمان منابع طبیعی در این حوزه فعال‌ترعمل خواهد کرد و در آینده شخصی را در حوزه بین‌الملل معرفی خواهم کرد که نسبت به گذشته از دانش کشورها استفاده کنیم.
حفاظت از جنگل‌های زاگرس؛ جنگلداری اجتماعی و افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبارات
رییس سازمان منابع طبیعی در خصوص حفظ جنگل‌های زاگرس به حساسیت رییس جمهوری و مدیران ارشد کشور در دولت چهاردهم در زمینه منابع طبیعی گفت: حمید پورمحمدی - رییس سازمان برنامه و بودجه - شخصی را به عنوان مشاور و دستیار خود در زمینه حفظ جنگل های زاگرس قرار داده است. به کمک معاونت جنگل نیز برنامه جنگلداری اجتماعی را نهایی کردیم. اعتباراتی که در این بخش افزایش پیدا کرد بیش از ۱۰۰ درصد بود. با حساسیت نگاه به جوامع محلی به زاگرس نیز در این برنامه مطرح است. مردم باید احساس کنند منافع اقتصادی آن‌ها در گرو حفظ زاگرس است.
او با تاکید بر اهمیت و حساسیت حفاظت از جنگل‌ها گفت: تعداد نیروهای یگان حفاظت به سبب حفاظت از جنگل‌ها پیش‌بینی شده است. با این وجود که اکثر مردم به حفظ منابع طبیعی حساسیت دارند اما افراد سودجو نیز زیاد هستند که باید با انان طبق قانون برخورد شود. در همین رابطه کاری برای حفظ جنگل و جلوگیری از قاچاق چوب با شورای امنیت وزارت کشور در دستور کار قرارگرفته و از ابتدای سال ۱۴۰۴ به بیش از ۳۰ دستگاهی که می تواند در این خصوص کمک کند موارد مرتبط را ابلاغ خواهیم کرد تا در صورت امکان در این زمینه کمک کنند.
تیموری با تاکید بر اهمیت تهیه طرح جنگل داری اجتماعی گفت: تابستان ۱۴۰۴ یک کار آموزشی بزرگ با حضور کشورهای همسایه برگزار می‌شود.
او از درخواست از یگان حفاظت منابع طبیعی برای تشکیل تیم و اعزام آن‌ها به دشمن زیاری برای پیگیری مسئله قطع درختان خبر داد.
تیموری در پاسخ به سوال دیگری در خصوص عدم برگشت اراضی با توجه به ابطال مجوزهای پتروشیمی میانکاله نیز به سوابق این موضوع اشاره کرد و گفت: سازمان حفاظت محیط زیست ابتدا نسبت به تایید مکان‌یابی برای پتروشیمی میانکاله نظر موافق داده و به سازمان امور اراضی در خصوص واگذاری زمین مکاتبه کرده است. این بخش از زمین‌هایی بوده که سازمان منابع طبیعی در اختیار امور اراضی قرار داده است. زمین‌های مستعد واگذاری باید شرایط لازم را داشته باشند که اگر به عنوان مثال سازمان محیط زیست نظر منفی داشته باشد می‌توان زمین را در حیطه گردشگری واگذار کرد. در خصوص پس گرفتن این زمین موارد دیگری مطرح است.
او ادامه داد: سازمان امور اراضی با توجه به تایید سازمان حفاظت محیط زیست تنها می‌تواند بر اساس ماده ۳۳ یعنی عدول از سیاست‌ها و برنامه های ذکر شده در ابتدا توسط متولی، زمین را پس بگیرد. در این شرایط زمین در کمیسیون ماده ۳۳ ملغی می‌شود و می‌توان زمین را پس گرفت. بر همین اساس سازمان حفاظت محیط زیست باید در مراجع قضایی در این خصوص شکایت کند و دادگاه به امور اراضی ابلاغ کند که زمین پس گرفته شود. سازمان منابع طبیعی در این زمینه راس امور نیست و تنها در کمیسیون ماده ۳۳ حضور دارد.
رییس سازمان منابع طبیعی در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص اقدامات سازمان منابع طبیعی برای بیابان زایی ناشی از تغییرات اقلیمی گفت: تغییرات اقایمی نقش موثری در کاهش عرصه منابع طبیعی دارد.
افتتاح ۲۳۲ پروژه منابع طبیعی در هفته منابع طبیعی
تیموری در پایان گفت: در روز ۱۵ اسفندماه کاشت نهال در ۴۴۰ شهرستان انجام خواهد شد. در هفته منابع طبیعی ۲۳۲ پروژه را افتتاح خواهیم کرد که ۱۷۱ پروژه مرتبط ابخیزداری و آبخوانداری، ۱۵ پروژه بیابان‌زدایی، ۱۴ پروژه از محل اعتبارات طرح صیانت از جنگل و ۳۲ پروژه از طرح مراتع است که ۶۰۰۰ میلیارد ریال در سطح کشور با مشارکت مردمی، اعتبارات استانی و ملی انجام خواهد شد.
انتهای پیام
نظرات