سرطان پستان با حدود ۲.۳ میلیون مورد جدید در هر سال شایع‌ترین سرطان در جهان است. یعنی از هر هشت نفر یک نفر احتمال ابتلا به سرطان پستان دارد. آگاهی و دانش پایین افراد در خصوص تشخیص زودهنگام سرطان پستان منجر به عدم دریافت به موقع خدمات بهداشتی در این زمینه و در نتیجه تشخیص‌ در مراحل پایانی سرطان می‌شود. در کشورهای با درآمد پایین، سرطان پستان سنین پایین‌تر را تحت تأثیر قرار داده و به طور قابل‌ توجهی در مرگ و میر زودرس زنان نقش دارد. در ایران سرطان، پستان اولین سرطان پر بروز در بین زنان است.

اگر چه تشخیص سرطان‌ها در مراحل اولیه بسیار دشوار است، اما احتمال تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه بسیار بیشتر از سایر سرطان‌ها است. برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان تنها به اطلاعات و آگاهی صحیح نیاز داریم. تلاش‌ها برای کاهش سرطان پستان از اقدامات تاثیرگذار در راستای پیشبرد اهداف توسعه پایدار است. به طور خاص، از اهداف توسعه پایدار کاهش یک سوم مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری‌های غیرواگیر (NCD) و ارتقاء پوشش همگانی سلامت است.

از آنجایی‌که افزایش آگاهی عموم از عوامل خطر سرطان و تغییر نگرش مردم در بهبود الگوی زندگی و جلب حمایت‌های همه جانبه دارای اهمیت است، پویش پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان همزمان با جهان از ۹ مهر تا ۹ آبان ۱۴۰۳ (ماه اکتبر) با هدف کلی کاهش بروز و مرگ و میر ناشی از سرطان پستان و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان و شعار «شما می‌توانید نجات یافته از سرطان باشید با آگاهی و خودمراقبتی» برگزار خواهد شد.

از جمله اهداف اصلی این پویش، افزایش آگاهی عمومی در زمینه راه‌های پیشگیری و علایم هشداردهنده سرطان پستان، خدمات تشخیص زودهنگام در سطح شبکه‌های بهداشتی و مراکز ارائه خدمات سطح دو و اصلاح باورهای نادرست مردم در خصوص سرطان پستان از جمله درمان‌ناپذیر بودن آن است.

نمونه‌ای از باورهای نادرست در خصوص سرطان پستان:

-  سرطان مساوی با مرگ است و درمان قطعی ندارد.

-   مادرم سرطان پستان داشت و درمان شد ولی فوت کرد. پس درمان برای من هم بی‌فایده است.

-  سرطان پستان با درد شروع می‌شود پس چون درد ندارم سرطان پستان ندارم.

-  بیوپسی و نمونه‌برداری از توده، باعث پخش شدن سرطان پستان می‌شود.

-   انواع درمان‌های سرطان باعث ریزش مو می‌شود.

-  سرطان با طب سنتی درمان می‌شود.

- در بارداری و شیردهی به سرطان مبتلا نمی‌شوم.

-  درمان سرطان مساوی است با خانه‌نشینی و عدم انجام فعالیت‌های اجتماعی

ابتلا به سرطان پستان به دلیل ترکیبی از عوامل خطر است. عوامل خطر اصلی سرطان پستان عبارتند از زن بودن و افزایش سن، سرطان پستان در زنان ۵۰ ساله و بالاتر  بیشتر دیده می‌شود.

برخی از زنان بدون هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. داشتن یک عامل خطر به معنای ابتلا به بیماری نیست و همه عوامل خطر نیز تأثیر یکسانی بر ابتلا به سرطان پستان ندارند. اغلب زنان برخی از عوامل خطر را دارند اما به سرطان پستان مبتلا نمی‌شوند.

عوامل خطر غیرقابل تغییر در سرطان پستان:

سن، جهش ژنتیکی، سوابق باروری، تراکم بافت پستان، سابقه فردی سرطان پستان یا برخی بیماری‌های غیر سرطانی پستان، سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان و سابقه پرتودرمانی

عوامل خطر قابل تغییر:

نداشتن تحرک بدنی: زنانی که فعالیت بدنی ندارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند.

اضافه وزن یا چاقی بعد از یائسگی: زنان مسنی که اضافه وزن یا چاقی دارند در مقایسه با زنان با وزن مناسب در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان هستند.

مصرف هورمون: در صورت دریافت بیش از ۵ سال از درمان‌های هورمونی جایگزین در دوران یائسگی، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند. برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی (کنتراسپتیو) نیز خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند.

سوابق باروری: اولین بارداری بعد از ۳۰ سالگی، عدم شیردهی و نداشتن سابقه بارداری فول ترم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.

نوشیدن الکل: مطالعات نشان می‌دهد که خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان با مصرف الکل افزایش می‌یابد.

تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که می‌توانند باعث سرطان شوند و تغییرات در سایر هورمون‌ها به دلیل کار در شیفت شب نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند.

غربالگری سرطان پستان می‌تواند به تشخیص زودهنگام و در زمانی که درمان آن آسان‌تر است، کمک کند. اگرچه غربالگری سرطان پستان نمی‌تواند از این سرطان پیشگیری کند، اما می‌تواند به تشخیص زودهنگام، زمانی که درمان آن آسان‌تر است کمک کند.

غربالگری به مجموع مداخلاتی گفته می‌شود که فعالانه صورت می‌پذیرد و منجر به تشخیص زودتر سرطان در افراد معین می‌شود؛ این افراد هیچ علامت مشکوکی ندارند اما به دلیل شرایط جنسی (مثلا سرطان پستان) یا سنی (مثلا سن بالا) و یا سابقه خانوادگی قوی، بالقوه در معرض خطر هستند.

در حال حاضر غربالگری سرطان پستان در کشور برای همه افراد در سنین ۳۰ تا ۶۹ سال که فاقد هرگونه علایم بالینی یا شرح حال هستند، صورت می‌گیرد. همه زنان در گروه سنی ۳۰ تا ۶۹ سال و زنان زیر ۳۰ و بالای ۶۹ سال که به دلیل سابقه فردی یا خانوادگی مثبت و یا به دلیل بروز مشکلاتی در پستان به مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی یا پایگاه‌های سلامت مراجعه می‌کند، از نظر سرطان پستان توسط پزشک مرکز یا ماما مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

با خودآزمایی منظم پستان می‌توان سرطان پستان را در مراحل اولیه تشخیص داد

خودآزمایی پستان: معاینه پستان توسط خود فرد را خودآزمایی پستان می‌گویند. یکی از راه‌های تشخیص زودهنگام سرطان پستان خودآزمایی پستان‌ها است. خودآزمایی از سن ۲۰ سالگی، معمولاً در یک روز ثابت از ماه، در هفته اول پس از شروع دوره قاعدگی، زمانی که سینه‌ها کمترین احتمال تورم یا حساس بودن را دارند، انجام می‌شود. در کسانی که سیکل قاعدگی‌شان متوقف شده یا در دوران بارداری می‌باشند، می‌توانند یک روز خاص از ماه را برای خودآزمایی در نظر گیرند.

برای آموزش چگونگی انجام خودآزمایی پستان می‌توان به مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، پایگاه‌های سلامت و خانه بهداشت مراجعه کرد.

منبع: سایت دانشگاه علوم پزشکی زنجان

انتهای پیام