ایرج داداشی امروز ۱۸ مهرماه، در همایش «هم اندیشی ملی بازخوانی مفهومی مکتب هنر رضوی» که در سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: امکان و ضرورت طرح مکتب هنر رضوی طرح مورد بررسی بنده است، زیرا این امر موضوع مهمی است که باید مورد مطالعه قرار گیرد.

وی بیان کرد: هنگامی که موضوعات مختلف در دانشگاه‌ها بیان می‌شود، متوجه می‌شویم که اطلاعات گوناگون از طریق مقالات مختلف، صحبت‌های اساتید و یا فضای مجازی در اختیار دانشجویان قرار گرفته است، اما متاسفانه این اطلاعات در خصوص مسائل روز نیست و مسئله‌پژوهی رخ نداده است. لذا مسئله‌پژوهی امر بسیار مهمی است و این موضوع در این راستا گام موثری است که مسائل گوناگون دیگری را در خود جای داده است.

داداشی تصریح کرد: اصطلاحاتی مانند جنبش، سبک و مکتب در گستره پژوهش‌های هنر رایج است و معنای خاصی را درخود جای داده است. بنابراین باید توجه داشته باشیم که در طرح بحث از مکتب هنر رضوی باید به کدامین وجوه توجه کنیم. نخستین موضوعی که در مرحله اول به ذهن ما می‌رسد وجود خود حضرت رضا(ع) به عنوان منشا یک مکتب است، زیرا امام رضا(ع) مکتب حکمی را دارا هستند که می‌توان از آن با عنوان مکتب هنر رضوی یاد کرد؛ البته این موارد موضوعات بدیهی است که همه ما تاکنون در خصوص آن‌ها، موارد گوناگونی را شنیده‌ایم اما مستندسازی و برنامه‌ریزی دقیق برای ارائه مطالب آن امری خوب و جالب است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: یکی دیگر از موضوعاتی که در خصوص وجود مقدس امام رضا(ع) مطرح است، زبان خاصی است که ضامن آهو در بیان حقایق الهی و تحقق حیات طیبه انسانی برای هدایت جامعه بشری به کار گرفته‌اند؛ لذا باید این موضوع زیبایی‌شناسی شود و به مناظرات امام رضا(ع) به صورت ویژه‌ای پرداخته شود. زیرا ادبیات حضرت در مناظرات و گفت‌وگوها بسیار خاص بوده و از هیچ کلمه فلسفی استفاده نشده است.

وی گفت: موضوع دیگری که در خصوص وجود خود حضرت رضا(ع) به عنوان منشا یک مکتب مطرح است؛ نگارش قرآن کریم به مثابه هنر قدسی است و هنگامی که به نمونه‌های این کتاب توجه می‌شود؛ زیبایی خاصی مشاهده می‌شود و پژوهش همین موضوع می‌تواند برای حکمت هنر رضوی کارآمد باشد.

داداشی ادامه داد: دومین موضوعی که در خصوص امام رضا(ع) می‌تواند مبنا قرار گیرد؛ در خصوص آثاری است که برای تکریم مقام قدسی امام رضا(ع) در خراسان یا ایران و جهان اسلام پدید آمده است که شامل سبک نگارش قرآن کریم بر اساس طرز و شیوه نگارش رضوی است و پژوهش بر این موضوع اهمیت بسیاری دارد، زیرا ۲۰ هزار نسخه قرآن نگاشته و به امام رضا(ع) اهدا شده است. همچنین موضوعات نظام تعلیم و تربیت سنتی در هنر و صناعات خراسان بایستگی تتبع و تامل در آموزه‌های رضوی به ویژه روایات و احادیث آن حضرت، روایات مربوط به دوران حضور ایشان در خراسان، روایت‌های اصحاب خاص حضرت و ... موضوعاتی هستند که می‌توانند ساعت‌ها مورد بحث قرار گیرند و مستندات خوبی برای آن جمع شود.

استادیار گروه پژوهش هنر ابراز کرد: علاوه بر این موارد بناهای معماری به مثابه آیین فرهنگ و تمدن؛ به خصوص حرم مطهر رضوی بسیار تاثیرگذار هستند و می‌توان در این خصوص تامل کرد. زیرا نحوه گسترش حرم، کاشی‌کاری، بسط و اندازه آن منبع پژوهش است. در نتیجه ما باید آثار هنری و صناعات را به مثابه فرهنگ و تمدن مورد بررسی قرار دهیم تا از نتیجه‌ آن اصول درستی تدوین شود که با باورها و تعالیم حضرت ثامن تطبیق دارد.

هنر رضوی، دریایی از نمادها و مفاهیم

در ادامه محمد خزایی، رئیس سازمان سینمایی کشور اظهار کرد: برای اینکه یک کار ارزش علمی پیدا کند، محقق باید علاوه بر استفاده از منابع مرسوم، برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر مرتبط با موضوع تحقیق خود، به تحقیق و بررسی موضوعات ثانوی نیز بپردازد.

وی ادامه داد: برای پیدایش این اطلاعات، منابع مختلفی وجود دارد که بسته به موضوع و هدف پژوهش باید از آن‌ها استفاده کند. یکی از موضوعاتی که مکررا بیان شده است در خصوص پژوهش برروی وجود هنر رضوی است. بدیهی است که برای شناخت هنر رضوی نیازمند تحقیق بیشتر در حوزه‌های گوناگون است. این منابع شامل حدیث، عرفان اسلامی، ادبیات و شعر، تاریخ، نجوم، ادبیات عامه و قصه، سفرنامه‌ها، فال‌نامه‌ها و عکس است.

وی تصریح کرد: در میان این منابع شواهد مهمی برای درک هنر رضوی علی‌الخصوص نمادهای متافیزیکی و مذهبی وجود دارد. مثال‌ها در کنار شواهد معنای قابل توجهی از درک و فهم مضامین دینی را در هنر رضوی القا می‌کنند. یکی از مثال‌ها و نمادهایی که در حرم مطهر رضوی مشاهده می‌شود و برای شناخت هنر رضوی موثر است؛ محراب‌های حرم هستند.

خزائی ادامه داد: طراحی محراب‌ها متعدد است و یکی از این طراحی‌ها بر اساس اعداد است که اکثر محراب‌های حرم مطهر رضوی طبق آن ساخته شده است. محراب‌های حرم مطهر رضوی بر اساس عدد ۸ طراحی شده و در هر محراب، ۸ محراب با طراحی و نقاشی‌های گوناگون جای داده شده است. همچنین پل‌ها، نقاشی‌ها و تصویرها، کاشی‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها در حرم مطهر رضوی نمادهای مختلفی از فرهنگ هنری رضوی محسوب می‌شود.

انتهای پیام